دعاهای قبل و بعد از نماز - متن و ترجمه استاد انصاریان

و آن «پنج» دعا است:

اول:

از حضرت صادق(علیه‌السلام) نقل‌شده: حضرت امیرمؤمنان فرمود: هرکه این دعا را به هنگام قیام برای نماز، پیش از شروع نماز بگوید با محمّد و آل محمّد خواهد بود:

اللّٰهُمَّ إِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأُقَدِّمُهُمْ بَيْنَ يَدَيْ صَلَواتِي وَأَتَقَرَّبُ بِهِمْ إِلَيْكَ، فَاجْعَلْنِي بِهِمْ وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَالْآخِرَةِ، وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ، مَنَنْتَ عَلَيَّ بِمَعْرِفَتِهِمْ، فَاخْتِم لِي بِطاعَتِهِمْ وَمَعْرِفَتِهِمْ وَوِلايَتِهِمْ، فَإِنَّهَا السَّعادَةُ، وَاخْتِمْ لِي بِهَا فَإِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.

خدایا به محمّد و خاندان محمّد به تو رو می‌کنم و آنان را پیش روی نمازم پیش می‌اندازم و به آنان به تو تقرّب می‌جویم، مرا در دنیا و آخرت با آنان آبرومند قرار ده و از مقرّبان محسوب فرما، بر من به شناختن آنان منّت نهادی، پایان ده برایم به اطاعت و معرفت و ولایتشان‌ که خوشبختی آن است و به آن‌ها برایم پایان ده، به درستی که تو بر هر کاری توانایی.

آنگاه نماز را به‌جای می‌آوری، و چون فارغ شدى می‌گویی:

اللّٰهُمَّ اجْعَلْنِي مَعَ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، فِي كُلِّ عافِيَةٍ وَبَلاءٍ، وَاجْعَلْنِي مَعَ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ فِي كُلِّ مَثْوىً وَمُنْقَلَبٍ . اللّٰهُمَّ اجْعَلْ مَحْيَايَ مَحْيَاهُمْ، وَمَمَاتِي مَمَاتَهُمْ، وَاجْعَلْنِي مَعَهُمْ فِي الْمَوَاطِنِ كُلِّها، وَلَا تُفَرِّقْ بَيْنِي وَبَيْنَهُمْ، إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.

خدایا مرا با محمّد و خاندان محمّد قرار بده در هر تندرستی و بلا و در هر اقامتگاه و بازگشت گاهی با محمّد و خاندان محمّد همراه کن، خدایا زندگی‌ام را زندگی آنان و مرگم را مرگ آنان قرار ده و مرا همه جا با ایشان همراه فرما و بین من و آنان جدایی مینداز، به درستی که تو بر هر کار توانایی.

دوم:

از صفوان جمّال [شتربان] روایت شده: امام صادق(علیه‌السلام) را دیدم پیش از تکبیر رو به قبله کرد و گفت:

اللّٰهُمَّ لَاتُؤْيِسْنِي مِنْ رَوْحِكَ، وَلَا تُقَنِّطْنِي مِنْ رَحْمَتِكَ، وَلَا تُؤْمِنِّي مَكْرَكَ، فَإِنَّهُ لَايَأْمَنُ مَكْرَ اللّٰهِ إِلّا الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ.

خدایا از نسیم جان‌بخشت مأیوسم مکن و از رحمتت ناامیدم مفرما و از کیفرت ایمنم مکن، زیرا از کیفر خدا خویش را ایمن نمی‌شمارند مگر مردم زیانکار.

سوم:

از امام صادق(علیه‌السلام) روایت شده: حضرت امیرمؤمنان پس از فارغ شدن از نماز ظهر می‌گفت:

اللّٰهُمَّ إِنِّي أَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِجُودِكَ وَكَرَمِكَ، وَأَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَرَسُو لِكَ، وَأَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِمَلائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ، وَأَنْبِيَائِكَ الْمُرْسَلِينَ، وَبِكَ اللّٰهُمَّ أَنْتَ الْغَنِيُّ عَنِّي وَبِيَ الْفاقَةُ إِلَيْكَ، أَنْتَ الْغَنِيُّ وَأَنَا الْفَقِيرُ إِلَيْكَ، أَقَلْتَنِي عَثْرَتِي، وَسَتَرْتَ عَلَيَّ ذُنُوبِي، فَاقْضِ الْيَوْمَ حاجَتِي وَلَا تُعَذِّبْنِي بِقَبِيحِ مَا تَعْلَمُ مِنِّي، بَلْ عَفْوُكَ وَجُودُكَ يَسَعُنِي.

خدایا به بخشش و کرمت به تو تقرّب می‌جویم و به محمّد بنده و فرستاده‌ات به تو تقرّب می‌جویم و به فرشتگان مقرّب و پیامبران مُرسَلَت و به ذاتت به تو تقرّب می‌جویم. خدایا تو از من بی‌نیازی و من به تو نیازمند، تو بی‌نیازی و من به تو نیازمند، لغزشم را نادیده گرفتی و گناهانم را پوشاندی، امروز حاجتم را برآور، به زشتی آنچه از من خبر داری عذابم مکن، بلکه گذشت و بخشش تو مرا فراگیرد.

سپس آن حضرت به سجده مى‌افتاد و می‌گفت:

يَا أَهْلَ التَّقْوَىٰ، وَيَا أَهْلَ الْمَغْفِرَةِ، يَا بَرُّ يَا رَحِيمُ، أَنْتَ أَبَرُّ بِي مِنْ أَبِي وَأُمِّي، وَمِنْ جَمِيعِ الْخَلائِقِ، اقْلِبْنِي بِقَضاءِ حاجَتِي، مُجاباً دُعائِي، مَرْحُوماً صَوْتِي، قَدْ كَشَفْتَ أَنْوَاعَ الْبَلاءِ عَنِّي.

ای اهل تقوا و آمرزش، ای نیکوکار، ای مهربان، تو از پدر و مادرم و همه خلایق به من نیکوکارتری، مرا با برآمدن حاجت و دعای اجابت شده و صدای مورد رحمت قرار گرفته بازگردان، یقیناً تو انواع بلاها را از من برطرف کردی.

چهارم:

از امام جواد(علیه‌السلام) روایت شده: زمانی که از نماز واجب فارغ شدی بگو:

رَضِيتُ بِاللّٰهِ رَبّاً، وَبِمُحَمَّدٍ نَبِيّاً، وَبِالْإِسْلامِ دِيناً، وَبِالْقُرْآنِ كِتاباً، وَ بِفُلانٍ وَ فُلانٍ اَئِمَّةً

[به جای فلان و فلان بگو: و به علی و حسن و حسین و علی و محمّد و جعفر و موسی و علی و محمد و علی و حسن و حجّة]

اَللهُمَّ وَلِيُّكَ فُلانٌ

[به جای فلان بگو: القائم الحجّه]

فَاحْفَظْهُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ، وَعَنْ يَمِينِهِ وَعَنْ شِمالِهِ، وَمِنْ فَوْقِهِ وَمِنْ تَحْتِهِ، وَامْدُدْ لَهُ فِي عُمْرِهِ، وَاجْعَلْهُ الْقائِمَ بِأَمْرِكَ، وَالْمُنْتَصِرَ لِدِينِكَ، وَأَرِهِ مَا يُحِبُّ وَما تَقَرُّ بِهِ عَيْنُهُ فِي نَفْسِهِ، وَذُرِّيَّتِهِ، وَفِي أَهْلِهِ وَمالِهِ، وَفِي شِيعَتِهِ وَفِي عَدُوِّهِ، وَأَرِهِمْ مِنْهُ مَا يَحْذَرُونَ، وَأَرِهِ فِيهِمْ مَا يُحِبُّ وَتُقِرُّ بِهِ عَيْنَهُ، وَاشْفِ بِهِ صُدُورَنا وَصُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ.

راضی شدم به خدا که پروردگارم باشد و به محمّد برای پیامبری و به اسلام برای دینم و به قرآن برای کتابم و به فلان و فلان [به جای فلان و فلان بگو: و به علی و حسن و حسین و علی و محمّد و جعفر و موسی و علی و محمد و علی و حسن و حجّت] پیشوایانم، خدایا ولی‌ات فلان [به جای فلان بگو: القائم الحجّه] را حفظ کن از پیش‌رو، پشت سر و از جانب راست و چپ و از بالای سر و پایین پایش و بر عمرش بیفزا و او را قیام کننده به امرت و پیروز کننده دینت قرار ده و آنچه دوست دارد به او بنمایان و آنچه نسبت به خودش و نسل و اهل و مال و شیعه‌اش چشمش را روشن می‌کند به او نشان بده. و از سوی او درباره دشمنانش از آنچه پرهیز می‌کنند به آنان نشان بده و درباره آن‌ها آنچه را دوست دارد و چشمش به آن روشن می‌شود به او بنمایان و به خاطر او سینه‌های ما و سینه‌های مردم مؤمن را شفا بده.

و فرمود: چون رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از نماز فارغ می‌شد می‌گفت:

اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِي مَا قَدَّمْتُ وَما أَخَّرْتُ، وَما أَسْرَرْتُ وَما أَعْلَنْتُ، وَ إِسْرَافِي عَلَىٰ نَفْسِي وَمَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّي . اللّٰهُمَّ أَنْتَ الْمُقَدِّمُ وَالْمُؤَخِّرُ، لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ، بِعِلْمِكَ الْغَيْبَ وَبِقُدْرَتِكَ عَلَى الْخَلْقِ أَجْمَعِينَ، مَا عَلِمْتَ الْحَياةَ خَيْرَاً لِي فَأَحْيِنِي، وَتَوَفَّنِي إِذا عَلِمْتَ الْوَفَاةَ خَيْراً لِي . اللّٰهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ خَشْيَتَكَ فِي السِّرِّ وَالْعَلانِيَةِ، وَكَلِمَةَ الْحَقِّ فِي الْغَضَبِ وَالرِّضا، وَالْقَصْدَ فِي الْفَقْرِ وَالْغِنَىٰ، وَأَسْأَلُكَ نَعِيماً لَايَنْفَدُ، وَقُرَّةَ عَيْنٍ لَاتَنْقَطِعُ، وَأَسْأَلُكَ الرِّضَا بِالْقَضاءِ، وَبَرَكَةَ الْمَوْتِ بَعْدَ الْعَيْشِ، وَبَرْدَ الْعَيْشِ بَعْدَ الْمَوْتِ، وَلَذَّةَ الْمَنْظَرِ إِلَىٰ وَجْهِكَ، وَشَوْقاً إِلَىٰ رُؤْيَتِكَ وَ لِقائِكَ مِنْ غَيْرِ ضَرَّاءَ مُضِرَّةٍ، وَلَا فِتْنَةٍ مُضِلَّةٍ؛

خدایا آنچه پیش فرستادم و از پی می‌فرستم و آنچه پنهان کردم و آنچه آشکار نمودم و اسراف بر خودم و آنچه را تو به آن از من داناتری، برایم بیامرز، خدایا تویی پیش‌انداز و پس‌انداز، معبودی جز تو نیست، به حق دانشت به غیب و به توانایی‌ات بر همه مخلوقات تا زندگی را برایم خیر می‌دانی، پس زنده‌ام بدار و زمانی که مرگ را برایم خیر می‌دانی، جانم را بگیر، خدایا هراس از خود را در نهان و آشکار و سخن حق را در خشم و خشنودی و میانه‌روی را در نداری و دارایی از تو می‌خواهم و نعمتی را از تو می‌خواهم که تمام نشود و نور چشمی که قطع نگردد و از تو می‌خواهم: خشنودی به قضا و خجستگی مرگ پس از زندگی و گوارایی زندگی پس از مرگ و لذت تماشای زیبایی‌ات و شوق دیدار و لقایت، بدون سختی و زیان‌بخشی و فتنه گمراه‌کنندگی؛

اللّٰهُمَّ زَيِّنَّا بِزِينَةِ الْإِيمانِ وَاجْعَلْنا هُدَاةً مُهْتَدِينَ، اللّٰهُمَّ اهْدِنا فِيمَنْ هَدَيْتَ . اللّٰهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ عَزِيمَةَ الرَّشادِ وَالثَّباتِ فِي الْأَمْرِ وَالرُّشْدِ، وَأَسْأَلُكَ شُكْرَ نِعْمَتِكَ، وَحُسْنَ عافِيَتِكَ، وَأَدَاءَ حَقِّكَ، وَأَسْأَلُكَ يَا رَبِّ قَلْباً سَلِيماً، وَ لِساناً صادِقاً، وَأَسْتَغْفِرُكَ لِمَا تَعْلَمُ، وَأَسْأَلُكَ خَيْرَ مَا تَعْلَمُ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا تَعْلَمُ، فَإِنَّكَ تَعْلَمُ وَلَا نَعْلَمُ وَأَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ.

خدایا ما را به زینت ایمان بیارای و ما را راهنمایان ره‌یافته قرار بده، خدایا ما را در زمره آنان که هدایت کردی هدایت کن، خدایا تصمیم استوار و پایداری در کار و رشد بسیار از تو می‌خواهم و شکر نعمتت و خوبی عافیتت و ادای حقّت را از تو درخواست دارم، پروردگارا، دل سالم و زبان راست‌گو از تو می‌خواهم و از تو برای آنچه می‌دانی طلب آمرزش می‌کنم و خیر آنچه را می‌دانی از تو درخواست دارم و از شرّ آنچه می‌دانی به تو پناه می‌آورم، زیرا تو می‌دانی و ما نمی‌دانیم و تو دانای نهان‌هایی.

پنجم:

از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت شده: هرکس نزد هر نماز واجب، این کلمات را بگوید، خود و خانه و دارایی و اولادش محفوظ بماند.

أُجِيرُ نَفْسِي وَمالِي وَ وَلَدِي وَأَهْلِي وَدَارِي وَكُلَّ مَا هُوَ مِنِّي بِاللّٰهِ الْواحِدِ، الْأَحَدِ، الصَّمَدِ، الَّذِي لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ، وَأُجِيرُ نَفْسِي وَمَالِي وَوَلَدِي وَكُلَّ مَا هُوَ مِنِّي بِرَبِّ الْفَلَقِ، مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ

(تا آخر سوره)؛

خودم و دارایی‌ام و فرزندم و خاندانم و خانه‌ام و هرچه از من است پناه می‌دهم به خدای واحد یگانه بی‌نیاز که نزاده و زاده نشده و هیچ همتایی ندارد و خودم و دارایی‌ام و فرزندم و هرچه از من است را پناه دادم به پروردگار سپیده‌دم از شرّ آنچه آفرید

(تا آخر سوره)

وَأُجِيرُ نَفْسِي وَمالِي وَوَلَدِي وَكُلَّ مَا هُوَ مِنِّي بِرَبِّ النَّاسِ مَلِكِ النَّاسِ

(تا آخر سوره)؛

و خودم و دارایی‌ام و فرزندم و هرچه از من است را پناه می‌دهم به پروردگار مردم، فرمانروای مردم

(تا آخر سوره)

وَأُجِيرُ نَفْسِي وَمَالِي وَوَلَدِي وَكُلَّ مَا هُوَ مِنِّي بِاللّٰهِ، لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّوْمُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ،

(تا پایان آیت‌الکرسى).

و خودم و دارایی‌ام و فرزندم و هرچه از من است را پناه می‌دهم به خدا، معبودی جز او نیست، زنده و پابرجاست، او را چُرت و خواب درنگیرد.

(تا پایان آیت‌الکرسى)