تشییع جنازه - متن و ترجمه استاد انصاریان

در حدیث حسن از حضرت صادق(علیه‌السلام) نقل‌شده: چون مؤمن را در قبر می‌گذارند، او را ندا می‌کنند: اول عطایی که به تو دادیم بهشت است و اول عطایی که به تشیـیع‌کنندگان جنازه تو دادیم آمرزش گناهان ایشان است؛

و در حدیث دیگری فرمود: اول تحفه‌ای که در قبر به مؤمن می‌دهند آن است که هرکس را همراه جنازه او بوده می‌آمرزند؛

و در حدیث دیگری فرمود: هرکه جنازه مؤمنی را همراهی کند تا او را دفن کنند، حق‌تعالی در قیامت هفتاد فرشته بر او می‌گمارد که او را همراهی کنند و برایش از قبر تا جایگاه حساب استغفار نمایند؛

و فرمود: هرکه یک طرف جنازه را بگیرد، بیست‌وپنج گناه کبیره‌اش آمرزیده می‌شود و اگر چهار طرف را بگیرد از گناهانش خارج می‌شود؛

و باید جنازه را چهار نفر بردارند و برای کسی که تشیـیع جنازه می‌کند، بهتر است اول دست راست میت را که جانب چپ جنازه است به دوش راست خود بردارد، سپس پای راست میت را باز به دوش راست بردارد، آنگاه از پشت جنازه برود و پای چپ میت را به دوش چپ بردارد، سپس دست چپ میت را که جانب راست جنازه است به دوش چپ بردارد و اگر بار دیگر بخواهد چهارگوشه تابوت را بگیرد، از پیش جنازه نرود، بلکه از جانب پشت جنازه بازگردد و باز به همان روش عمل کند؛

و اکثر علما برعکس گفته‌اند، اول ابتدا به دست راست جنازه، سپس به‌پای راست، آنگاه به‌پای چپ، سپس به دست چپ و موافق احادیث معتبر صورت اول بهتر است و اگر هر دو صورت را بجا آوردند بهتر می‌باشد؛

و افضل آن است که دنبال جنازه، یا پهلوها راه رود نه پیش جنازه و ظاهر اکثر احادیث آن است که اگر جنازه مؤمن باشد، جلوی آن راه رفتن خوب است و در جنازه‌ی آن‌که خلاف مذهب اهل‌بیت است خوب نیست، زیرا ملائکه او را به عذاب استقبال می‌کنند و سواره رفتن دنبال جنازه مکروه است.

از رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل‌شده: هرکـه جنـازه ببینـد این دعا را بخواند:

اللّٰهُ أَكْبَرُ، ﴿هٰذَا مَا وَعَدَنَا اللّٰهُ وَرَسُولُهُ، وَصَدَقَ اللّٰهُ وَرَسُولُهُ﴾، اللّٰهُمَّ زِدْنا إِيماناً وَتَسْلِيماً، الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِي تَعَزَّزَ بِالْقُدْرَةِ، وَقَهَرَ الْعِبادَ بِالْمَوْتِ.

خدا بزرگ‌تر است، «این همان است که خدا و پیامبرش به ما وعده دادند و خدا و پیامبرش [به ما] وعدۀ راست و درست داده‌اند»، خدایا ایمان و تسلیم ما را بیفزا، ستایش خدای را که توانمندی دارد به قدرتش و شکست داد به مرگ، بندگانش را.

هیچ ملکـی در آسمان نماند مگر آنکه برای ترحّم به او گریه کند؛

و از حضرت صادق(علیه‌السلام) نقل‌شده: در حال برداشتن جنازه، این دعا را بخواند:

بِسْمِ اللّٰهِ وَبِاللّٰهِ، اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ‌مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِناتِ.

به نام خدا و به خدا، خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست و مردان و زنان باایمان را بیامرز.

نقل‌شده است که حضرت سجاد هرگاه جنازه‌ای را می‌دید می‌گفت:

الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِي لَمْ يَجْعَلَنِي مِنَ السَّوادِ الْمُخْتَرَمِ.

خدا را ستایش که مرا از گروه هلاک شدگان قرار نداد.

و برای زنان تشییع جنازه سنّت نیست.

و برخی گفته‌اند: جنازه را بسیار تُند بُردن مکروه است و خندیدن و حرف باطل گفتن بر آن کس که بر جنازه حاضر می‌شود مکروه است.

علامه مجلسی فرموده است: از رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل‌شده: هرکه بر جنازه‌ای نماز بخواند، هفتاد هزار مَلَک بر او نماز بخوانند و گناهان گذشته‌اش آمرزیده شود و اگر همراهی کند تا او را دفن کنند، به ازای هر قدمی که بردارد، قیراطی از ثواب به او بدهند که قیراط همانند کوه اُحد است؛

و در حدیث دیگری فرمود: هر مؤمنی بر جنازه‌ای نماز کند، بهشت بر او واجب می‌شود مگر آنکه منافق یا عاقّ پدر و مادر باشد.