อะซีม (ยิ่งใหญ่) และอะอ์ซอม (เกรียงไกรเลิศล้ำ)
ทุกคุณลักษณะที่มีการเชื่อมโยงถึงท่านนบีมุฮัมมัด ย่อมเป็นวาระแห่งโลกทั้งสิ้น ทั้งนี้เพราะคุณลักษณะขึ้นตรงต่อผู้ดำรงคุณลักษณะนั้นๆ ในเมื่อท่านนบีมุฮัมมัดเป็นศาสดาแห่งโลกทั้งมวล ฉะนั้น หากเราพูดถึงความยิ่งใหญ่ของท่านนบี นั่นหมายถึงความยิ่งใหญ่ระดับโลกทั้งมวล
คำว่ายิ่งใหญ่ในภาษาอรับคือ อะซีม มีรากศัพท์เดียวกับ อัซมุน อันแปลว่ากระดูก อะซีมในที่นี้จึงหมายถึงสิ่งที่มีโครงสร้างและรากฐานมั่นคงประดุจค้ำแกนด้วยโครงกระดูก ซึ่งในที่นี้ เราจะกล่าวถึงความมั่นคงและยืนยงในแง่นามธรรมและจิตวิญญาณ
อัลลอฮ์ทรงตรัสถึงความยิ่งใหญ่มั่นคงในแง่นามธรรมเกี่ยวกับประเด็นต่างๆที่มีความเชื่อมโยงกับพระองค์ ดังเช่นกุรอานก็ได้รับการเชิดชูในฐานะกุรอานุลอะซีม (กุรอานที่ยิ่งใหญ่) ตรัสถึงมหากรุณาธิคุณของพระองค์ว่าเป็น ฟัฏลุลอะซีม (กรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่) กล่าวถึงอภบัลลังก์ของพระองค์ว่าเป็น อัรชิลอะซีม(บัลลักก์อะร็อชอันยิ่งใหญ่) ตรัสเกี่ยวกับวันกิยามะฮ์ที่ยิ่งใหญ่ว่า วันนะบะอิลอะซีม (ข่าวร้ายอันยิ่งใหญ่)
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พระองค์ได้เชิดชูเกียรติยศของอัญมณีแห่งการสร้างสรรค์ นั่นคือ ท่านนบีมุฮัมมัดด้วยคุณศัพท์ "อะซีม" ดังที่พระองค์ขนานนามศาสดาของพระองค์ว่าเป็นผู้มี คุลุกินอะซีม (อภิมหาจรรยามารยาท)
อย่างไรก็ตาม อะเซาะมะฮ์ หรือความยิ่งใหญ่ยืนยงเหล่านี้ ไม่ว่าจะความยิ่งใหญ่ของนบี หรือความยิ่งใหญ่ทั้งหมดที่กล่าวมา ล้วนแล้วแต่เชื่อมโยงและได้รับแหล่งกำเนิดจาก อะเซาะมะฮ์ หรือความยิ่งใหญ่ของเอกองค์ผู้ทรงสิทธิ พระองค์อัลลอฮ์ (ซ.บ.) ทั้งสิ้น
อีกประเด็นหนึ่งที่ต้องเรียนให้ทราบก็คือ ความยิ่งใหญ่ยืนยงของท่านนบีมุฮัมมัดสืบเนื่องมาจากการที่ท่านเป็นภาพลักษณ์ที่ชัดเจนที่สุดของ "อิสมุล อะอ์ซอม" หรือพระนามอันเกรียงไกรเลิศล้ำของพระองค์ ฉะนั้น หากเราถือว่าท่านเป็นนบีผู้ยิ่งใหญ่ นั่นก็เป็นเพราะท่านเป็นภาพลักษณ์ของพระนามอันยิ่งใหญ่สูงสุดนั้นเอง จำต้องทราบว่า พระนามของพระองค์นั้น บางพระนามมีตำแหน่ง "อะซีม" หรือยิ่งใหญ่ แต่บางพระนามมีสถานะ "อะอ์ซอม" หรือยิ่งใหญ่สูงสุด
การที่ท่านนบีมีจริยธรรมอันยิ่งใหญ่ หรือ"คุลุกิน อะซีม" นั่นเป็นเพราะเป็นการกล่าวคู่กับเบื้องสูง แต่ถ้าหากจะเทียบกับผู้อื่นที่มิไช่อัลลอฮ์และนบีแล้วล่ะก็ จริยธรรมของท่านนบีย่อมเป็น "อะอ์ซอม" หรือยิ่งใหญ่สูงสุด โดยแน่แท้ ทั้งนี้เป็นเพราะท่านนบีคือภาพลักษณ์แรกเหนือทุกสรรพสิ่ง และทุกสรรพสิ่งถือเป็นเบื้องต่ำเมื่อเปรียบกับท่าน และในเมื่อท่านเป็นภาพลักษณ์ของพระนามอันสูงสุด "อิสมุล อะอ์ซอม" ท่านจึงเป็น รอซูลุล อะอ์ซอม หรืออัครมหาศาสดาเหนือปวงมนุษย์ในทั่วทุกหล้าอาณาเขตของพระองค์ ไม่ว่าจะมนุษย์ หรือญิน ไม่ว่าจะเป็นบรรดานบีท่านอื่นๆ หรือเอาลิยาอ์ทั้งมวล
ถอดความจากสุนทรพจน์ของท่านอายะตุลลอฮ์ ญะวาดี ออโมลี
