Melile (Telkârî) Sanatı

Bu sanatta altın ya da gümüş teller, sanatçının dikkat ve özeniyle, yapılması düşünülen eşyanın şeklinde ve geleneksel motifler formunda bir araya getirilir.

Pek çok araştırmacının ortak görüşü , İran’ın en eski melile sanatı örneğinin M.Ö. 550 – 330 yıllarına ait olduğu yolundadır. M.Ö. 330 – 224 yılları arasında melile sanatı İran’da dikkate değer ölçüde yaygınlaşmıştı. “Doura Europos”ta ele geçen eserler de buna tanıklık etmektedir.

Meşhur İranolog Arthur Pope “İran Sanatının Şaheserleri” adlı kitabında Rey şehrinde bulunan M.Ö. 12. asırdan kalma melile sanatı eserlerine değinmektedir.

Altın ve gümüşten yapılan melile eserlerin pek çoğu, metallerinin yeniden kullanımı amacıyla eritilmiş olduğundan bugün elimizde çok fazla örnek bulunmamaktadır. Ancak Kaçar Hanedanı döneminden itibaren, melile işi nargile başlıkları, bardak altları, tepsiler ve küpeler görülebilmektedir. Bunların bir kısmı ülke içi ve dışındaki müzelerde, bir kısmı ise özel koleksiyonlarda ya da ailelerin elinde bulunmaktadır.

Halıhazırda melile sanatı, daha çok altın takıların yapımında kullanıldığı Tahran şehri dışında, Zencan, İsfahan ve Tebriz şehirlerinde revaçtadır.

Ayrıca son 15 yıl zarfında Zencan şehrinde bu sanatın oldukça geliştiği, sanatçı ve zanaatçı sayısının oldukça arttığı ve genellikle tepsi, bardak altlığı, şekerlik vb. olarak üretilen ürünlerin yüksek kalitede olduğu zikredilmeye değer bir noktadır.