Kurban bayramı (Arapça: عید الاضحی), Müslümanların büyük bayramlarından biridir. Nakledilen hadislere göre Allah, Hz. İsmail’in (a.s) bugün Hz. İbrahim (a.s) tarafından kurban edilme emrini vermiştir. Hz. İbrahim oğlu Hz. İsmail’i kurbanlığa götürmüş, ancak Hz. Cebrail (a.s) bir koçla nazil olmuş ve o koç Hz. İsmail yerine kurban edilmiştir. Kurban bayramı günü Mina’da kurban kesilmesi bugünün anısınadır. Allah’ın evine giden hacıların Mina’da kurban kesmek gibi bazı vazifeleri vardır.
Kurban bayramı günü ve gecesini ibadetle geçirmek çokça tavsiye edilmiştir. Kurban bayramı gecesini dua, namaz ve yakarışla ihya etmek oldukça faziletlidir. Kurban bayramı günü gusül almak, kurban bayramı namazı kılmak, kurban kesmek, İmam Hüseyin’i ziyaret etmek ve Nudbe duasını okumak müstahaptır. Kurban bayramı günü oruç tutmak Fıtır bayramında olduğu gibi haramdır.
Kurban bayramı günü İslam ülkelerinde resmi tatil ilan edilir ve Müslümanlar bugünü şenlikler içinde kutlarlar.
Kurbanın Tarihçesi
Rivayetlerin naklettiğine göre Hz. İbrahim (a.s) oğlunu kurban etmekle görevlendirildiğini görür. Hz. İbrahim (a.s) Allah’ın emrini yerine getirmek için oğlu Hz. İsmail’le (a.s) birlikte Mina’ya gider. Mina’da birinci Cemreye vardıklarında şeytan ona mücessem (somut) olur ve Hz. İbrahim (a.s) ona doğru yedi taş atar ve sonra ikinci ve üçüncü Cemrelerde de şeytana yedi taş atar. Bu üç Cemreyi taşlamak haccınibadetlerindendir.
Kurban kesme esnasında Hz. İbrahim (a.s) oğlunu yere yatırmış ve keskin bıçağı boğazına dayamıştır, ancak bıçak kesmemiş ve sonunda baba ve oğlun Allah’ın emrine tam olarak teslim oldukları anlaşıldıktan sonra Allah, onun amelini kabul etmiş ve Hz. Cebrail (a.s)oğlunun kurban edilmesinin yerine bir koç getirmiş ve o koç kurban edilmiştir.[1]
Kurban Bayramı Gecesi Amalleri
İmam Cafer Sadık’ın (a.s) babasından naklettiği bir rivayette şöyle buyurmuştur: “İmam Ali (a.s) kendisini fariğ etmek için yıldan dört geceyi severdi; Recep ayının birinci gecesini, Şaban ayrının ortasına ait geceyi, Fıtır bayramı gecesi ve Kurban bayramı gecesi.” Öyle anlaşılıyor ki fariğ olmaktan maksat, o geceyi ihya ederek, ibadetler için fariğ olmaktadır. Nitekim kurban bayramı gece ve gündüzünde İmam Hüseyin’i (a.s) ziyaret etmek müstahaptır.[2]
Kurban Bayramı Günü Amelleri
Kurban bayramı günü oldukça faziletli bir gündür. Bugünün amelleri birkaç şeydir:
Gusül: Allame Meclisi’nin dediğine göre bugün içinde gusül almak tekitle müstahaptır. Öyle ki bazı ulemalar vacip olduğunu savunmuştur.
Kurban bayramı namazı: fıtır bayramı namazı gibi kılınır. Kurban bayramı namazı meşhur Şia fakihlerinin görüşüne göre İmam Mehdi’nin (a.s) gaybeti döneminde tekitle müstahaptır (ister cemaatle isterse ferdi olarak kılınsın).
Kurban bayramı namazından önce ve sonra okunması tavsiye edilen duaların okunması müstahaptır. En üstün dua, Sahife-i Seccadiyenin kırk sekizinci duasıdır. Duanın başı şu şekildedir: «أللّهُمَّ هذا يَومٌ مُبارَك» ancak kırk altıncı duanın okunması daha iyidir.[3]
Nudbe Duası: bugün ve diğer bayram günlerinde Nudbe Duasının okunması müstahaptır.
Kurban kesmek: bugün kurban kesilmesi tüm Müslümanlar için müstahaptır. Bazı ulemalar maddi gücü olanların kurban kesmelerini vacip bilmektedir. Bayram namazından sonra bir miktar ondan yemek müstahaptır.[4] Kurban kesildiği sırada İmam Sadık’tan (a.s)nakledilen şu duanın okunması müstahaptır:
«وَجَّهْتُ وَجْهِی لِلَّذی فَطَرَ السَّمواتِ وَ الارْضَ، حَنیفاً مُسْلِماً وَ ما أنَا مِنَ الْمُشْرِكینَ، إنَّ صَلاتی وَ نُسُكی وَ مَحْیای وَ مَماتی لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ، لا شَریكَ لَهُ، وَ بِذلِكَ أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ. اَللّهُمَّ مِنْكَ وَلَكَ، بِسْمِ اللّهِ وَاللّهُ اَكْبَرُ. اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّی»[5]
Nakledilen bir hadiste İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İmam Ali bin Hüseyin ve İmam Muhammed Bakır (a.s) kurban etini üçe ayırırlardı: bir bölümünü komşulara verirlerdi, bir bölümünü ihtiyaç sahiplerine ve bir bölümünü de ev halkı için ayırırlardı.”[6]
Bugüne ait meşhur tekbirlerin söylenmesi: bugünlerde hac mevsiminde ve Mina sahrasında olanların on beş namazın ardından bu tekbirleri okuması, yani bayram günü öğlen namazından başlamalı, onüçüncü günün sabah namazına kadar devam etmelidir. Ancak orada olmayanlar on namazdan sonra onu söylerler. Bayram günü öğlen namazından başlarlar on ikinci günün sabah namazına kadar. O tekbirler Kâfi kitabının nakline göre şunlardır:
«اَللهُ اَكْبَرُ اَللهُ اَكْبَرُ، لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ وَ اللهُ اَكْبَر اَللهُ اَكْبَرُ، و للهِ الْحَمْدُ اَللهُ اَكْبَرُ عَلی ما هَدانا ااَللهُ اَكْبَرُ عَلی ما رَزَقَنا مِنْ بَهیمَةِ الانعامِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ عَلی ما أبْلانا»[7]
İmam Hüseyin’in (a.s) ziyaret edilmesi.[8]
Kurban Bayramında Oruç Tutmanın Hükmü
Kurban bayramı günü oruç tutmak, Ramazan bayramında oruç tutmak gibi haramdır.[9]
Hac İbadetlerinde Kurban Kesmek
Hacıların kurban bayramı günü gittikleri yer Mina’dır. Mina topraklarında yapılması gereken ibadetler üç tanedir:
Cemrelerin taşlanması
Kurban kesmek
Saçların kısaltılması veya tıraş edilmesi (halk ve taksir).
Akabe cemresinin taşlanmasından sonra kurban kesilir.[10]
Hacda Kurban Kesmenin Şartları
Temettü haccını yerine getirenlerin deve, sığır veya koyun kesmeleri vaciptir. Elbette deve ve daha sonra sığır kesilmesi daha iyidir. Üç hayvan dışındaki hayvanların kurban edilmesi yeterli değildir.[11] Müstahap ihtiyat gereği kurban etinin: bir kısmı hediye, bir kısmı sadakave bir kısmı da yenmek üzere üçe ayrılır.[12]
İslam Ülkelerinde Kurban Bayramı
Kurban bayramı, İslam ülkelerinin resmi tatillerinden biridir. Bir günden bir haftaya kadar bugün resmi tatil ilan edilir. İslam ülkelerinde bugün şenlikler ve kutlamalar içinde geçer.
Kaynakça
Yukarı git↑ Saffat, 104, 105.
Yukarı git↑ Meliki Tebrizi, Mirza Cevad, el-Murakabat, s. 371.
Yukarı git↑ Meclisi, Zadu’l-Mead, s. 426, 427.
Yukarı git↑ Meclisi, Zadu’l-Mead, s. 426, 427.
Yukarı git↑ Meclisi, Zadu’l-Mead, s. 426, 427.
Yukarı git↑ Seyyid İbn Tavus, İkbal, s. 451.
Yukarı git↑ Kuleyni, el-Kafi, c. 4, s. 517.
Yukarı git↑ Kummi, Abbas, Mefatihu’l-Cinan, s. 445.
Yukarı git↑ Necefi, Cevahiru’l-Kelam, c. 16, s. 324.
Yukarı git↑ Atai İsfahani, Ali, Esrar Hac, s. 123, 126.
Yukarı git↑ İmam Humeyni, Menasik-i Hac, s. 207.
Yukarı git↑ İmam Humeyni, Menasik-i Hac, s. 213.
http://tr.wikishia.net/view/Kurban_Bayramı
