Kimlik bilgisi
Adı: Muhammed
Künyesi : Ebu Cafer
Lakabı : Bakır
Baba adı : Ali ibn Hüseyin
Anne adı: Fatıma bint Hasan
Doğum yeri: Medine
Doğum tarihi: 1 Recep 57.h.
Peygambere (s.a.a) olan yakınlığı: Torunu
Şehadet yılı :7 Z.Hicce 104 veya 107 h.
Şehadet yeri : Medine :
Şehadet sebebi : Emeviler'den İbrahim bin Velid'in zehirlemesi
Çocukluk dönemi
İmam Bakır (as) dört yaşına kadar Medine'de idi Muaviye'nin ölmesi ve Yezid'in baskılarının başlaması ile İmam Hüseyin ve babası ile beraber Mekke'ye ve daha sonra Kufe'ye hareket etti ve Kerbela'daki Ehlibeyt katliyamına dört yaşında şahit oldu ve daha o yaşlarda uzun yolculukların ve esaretin sıkıntılarını tattı.
İmam Bakır (a.s)’ın değerli babasının ismi İmam Zeyn’ul- Abidin (a.s), değerli annesinin ismi ise İmam Hasan (a.s)’ın kızı Fatıma’dır. Bu yüzden İmam Bakır (a.s)’a, baba ve anne tarafından, hem Haşimi, hem de Alevi demişlerdir.
İmam Sadık (a.s), İmam Bakır (a.s)’ın annesi Fatıma hakkında şöyle buyurmuştur: “O, Sıddika (doğru konuşan) biri idi. Âl-i Hasan (İmam Hasan -a.s-) evlatları arasında onun gibi bir kadın görülmemiştir.”
Hazretin en meşhur lakabı, Resulullah (s.a.a) tarafından kendisine verilen “Bakır” lakabıdır. Cabir bin Cufi, İmam Bakır’a bu lakabın verilmesinin sebebini şöyle açıklamıştır: “İnnehu bekar’el- ilme bakren” yani İmam Bakır (a.s) ilmi tam manasıyla yarıp açıklamıştır.
İmam Bakır (a.s), ömrünün üç yılını İmam Hüseyin (a.s)’ın imameti döneminde, otuz sekiz yılını da değerli babasının yanında geçirmiştir. Hicretin 95. yılında değerli babası İmam Seccad (a.s)’ın vefat etmesiyle Hazretin İmamet dönemi başlamıştır.
İmamet dönemi
Bu verimli dönem, oğlu İmam Sadık (a.s)’ın tanıklığıyla 19 yıl iki ay sürmüştür. Bu dönem Emevi halifelerinden olan Velid bin Abdulmelik (H. K. 96), Süleyman bin Abdulmelik (H. K. 101), Yezid bin Abdulmelik (H. K. 105) ve Hişam bin Abdulmelik (H. K. 125)’in hükümdarlıkları dönemine rastlamaktadır.
Bu dönem Emevi kendi aralarında ve onlarla Abbasiler arasındaki hilafet ve saltanat çekişmesi yüzünden Ehlibeyt'ten gafil olmuş ve çalışmalarına nezaret edememişlerdir, İmam Bakır (as)'da bu fırsatı değerlendirerek Ehlibeyt mektebini halka anlatmış, Kuranı ve Sünneti hakkıyla beyan etmişlerdir
Kerbela vakıasının meydana gelişi ve Ehl-i Beyt'in mazlumiyeti -ki o dönemde Ehl-i Beyt'i temsil eden dördüncü imamdı- insanlara Ehl-i Beyt'i sevdirmiş ve onlara aşık kılmıştı. Bu etkenler el ele vermiş, milleti özellikle Şia toplumunu sel gibi Medine'ye ve beşinci imamın huzurlarına akıtmıştı. Böylece beşinci imam için geçen imamların hiç birinin zamanında meydana gelmeyen İslami gerçekleri ve Ehl-i Beyt'in öğretilerini yayma imkanı ve ortamı oluştu. Beşinci imamdan nakledilen sayısız hadisler, rical kitaplarında ve fihristlerinde yazılı çeşitli İslami konular dalında o hazretin mektebinde eğitilen ve yetişen sayısız Şii bilginleri ve alimleri sözümüzün açık tanığıdır.
İmam Bakır (a.s), “Medine” şehrinde, Emeviler'in fikri ve ameli sapıklıklarına karşılık olarak asil diyaneti diriltme yolunda çok önemli çaba ve teşebbüslerde bulundu. O çabalardan bazıları, İslamî toplumda Ehl-i Beyt (a.s)’ın fikir ve görüşlerini savunup açıklayabilecek bazı fakih ve bilginler yetiştirmek olmuştur. Örneğin: Cabir bin Yezid-i Cufi, İmam Bakır (a.s)’dan yetmiş bin hadis öğrenmiştir. Zurara bin A’yen, Ebu Besir-i Muradi, Muhammed bin Muslim ve Bureyd bin Muaviye, İmam Zeyn’ul- Abidin ve İmam Bakır (a.s)’dan pek çok hadis öğrenip onları halka öğretmişlerdir. İmam Bakır (a.s) onların hakkında şöyle buyurmuştur:
”Eğer bunlar olmasaydı, kimse hidayet yolunu bulamazdı. Bunlar dinin koruyucuları, ve babamın, Allah’ın helal ve haramına olan eminleridir. Yine onlar dünya ve ahirette bize doğru yarışanlardır.”
Zikredilen şahıs ve diğer kimselerin İmam Bakır (a.s)’dan naklettikleri rivayetler, Şia fıkhının büyük bir bölümünü oluşturmaktadır.
Şehadet
Nihayet O mazlum İmam, Hişam bin Abdulmelik’in komplosuyla zehirlendi ve Hicretin 114. yılında Zilhicce ayının yedinci günü 58 yaşında iken gözlerini dünyaya kapattı. Mübarek naaşı ise, Baki mezarlığında, babası İmam Seccad (a.s) ve babasının amcası ve annesinin ceddi olan İmam Hasan (a.s)’ın kenarında toprağa verildi.
