IBNI ABBASLA BAŞQALARI ARASINDA olan IXTILAF

10-IBNI ABBASLA BAŞQALARI ARASINDA olan IXTILAF

Əbdür-Rəzzaqın «Müsənnəf» kitabında deyilir: (Ibni) Səf‌van dedi: «Bu Ibni Abbas zinaya dair fətva verir.» Ibni Ab‌bas dedi: «Mən zinaya fətva vermirəm! Məgər (Ibni) Səfvan Üm‌mü Ərakəni unutmuşdurmu? Allaha and olsun ki, o qadı‌nın övladı müt`ədən dünyaya gəlmişdir! Məgər o zina etmiş‌dir‌mi? Bəni Cəməh qəbiləsindən bir kişi onunla müvəqqəti izdi‌vac etmişdi.»[1]

Başqa bir rəvayətdə Tavusun belə dediyi nəql olunur: «Ib‌ni Səfvan zinaya dair fətva vermişdir? Ravi deyir: Ibni Ab‌bas müt`ədən dünyaya gələn bir neçə adamın adını çəkdi. O de‌yir: Mən onları eşitdim, yalnız Mə`bəd ibni Üməyyənin adı‌nı xatırlayıram.»[2]

Mə`bəd ibni Səlmə ibni Üməyyə Kimdir?

Rəvayətlərin birində qeyd olunduğu kimi Ibni Abbas demişdir: Ümmü Ərakədən başqa bir kəs mö`minlərin əmiri Öməri bu cür reaksiya göstərməyə vadar etməmişdi. O, hamilə halında çölə çıxdı və Ömər bunun səbəbini soruşduqda, belə cavab dedi: «Səlmət ibni Üməyyə ibni Xələf məni müvəqqəti olaraq əqdinə keçirmişdir.» Buna görə də Ibni Səfvan Ibni Abbasın nəzərini xoşagəlməz sayanda Ibni Abbas ona dedi: «Öz əmindən soruş!»[3]

«Cəmhərətul-ənsab» kitabında Ibni Həzm yazır: Üməyyə ibni Xələf Cəməhinin Əli, Səfvan, Rəbiə, Məs`ud və Səlmət adlı övladları var idi ki, Mə`bəd ibni Səlmət həmin Səlmət ibni Üməyyə ibni Xələfin oğludur. Onun anası da Ümmü Ərakə olmuşdur. Səlmə Ömərin, yaxud Əbu Bəkrin xilafəti dövründə onunla müvəqqəti evlənmiş və Mə`bəd ibni Səlmə də bu izdivacdan dünyaya gəlmişdir.»[4]

Müəllif: Bizim nəzərimizcə, Səfvan ibni Üməyyə elə Ibni Səfvanın atasıdır. Səfvan Səlmət ibni Üməyyənin qardaşı olduğuna görə Ibni Abbas ona demişdir ki, «əmindən soruş!» Həmçinin, demişdir: «Ümmü Ərakəni unutmusanmı? Allaha and olsun, onun övladı-yə`ni Mə`bəd ibni Səlmət Ibni Səf‌vanın əmisi-müvəqqəti evlənmədən dünyaya gətirdiyi övladdır. O zina etmişdirmi?» Müt`ə yolu ilə dünyaya gələn övladları saydıqda, bu Mə`bədi də onlardan biri hesab etmişdir.