ارزش قرآن از منظر امام باقر عليه السلام‏

منابع مقاله:

کتاب : آثار مثبت عمل   

نوشته : حضرت آیت الله حسین انصاریان

امام باقر عليه السلام بنا به نقل از كتاب «اصول كافى»، در باب فضل قرآن، درباره اين فرد و جامعه مى فرمايد:

«فَوَ اللّهِ لِهَؤلاءِ فِى قُرّاءٍ القران اعزّ من الكبريت الاحمر»

كبريت احمر يك عنصرى شبيه به گوهر شب چراغ است كه خيلى در عالم كم است. امام باقر عليه السلام مى فرمايند: كسانى كه نعمت ها را مطابق طرح خدا خرج كرده اند،

«قُرّاء القُرانَ فَوَضَعَ دَواءَ القُرآنِ عَلى داءِ قَلْبِهِ»

دل را با داروى قرآن علاج كرده اند، كه مسير سفر قلب تا آخر عمر صحيح باشد. يعنى نعمت، درست هزينه شده و جايگاه دشمنان خدا نشود.

به تعبير قرآن: ميل به ستمگران در او پيدا نشود و خانه عشقِ به چهره هاى منفور خدا نباشد. دل مركز ايمان، عشق، مهر و اخلاق شود، يعنى نعمت قلب درست هزينه شود

«فَاسْهَرَ بِهِ لَيْلَهُ و اظْمَأَ بِهِ نَهارَهُ»

قدر نعمت شب و روز را بداند و با برنامه الهى پيش ببرد و دهان وجودش روبروى خدا باز شود؛

«وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمَواتِ وَ الْارْضَ» «1»

تمام ذات و وجودش را براى گرفتن فيض، روبروى خدا بگيرد نعمت شب را هم براى حضرت حق بيدار باشد، يعنى يك لحظه شب او آلوده به گناه نشود.

چون مردم، روز در اداره و كارخانه سر كار هستند و خيلى فرصت گناه ندارند.

بيشتر مردم دنيا شب را به عنوان فرصت گناه انتخاب كرده اند. اما او شب را براى حضرت حق بيدار باشد.

شب را اين گونه مصرف كند:

«فَاسهَر بِهِ لَيْلَهُ و اظْمَأَ بِهِ نَهارَه و قامَ بِهِ فى مَساجِدِه وَ تَجافى بِهِ عَنْ فِراشِهِ»

انسان بايد در اين دنيا عافيت طلب و غرق در لذات مادى نباشد. «تجافى» يعنى بدن را به سستى و تنبلى و تن پرورى نكشد.

«وَ قَامَ بِهِ فِى مَسَاجِدِه»

مساجد به وسيله او آباد از هدايت و معرفت و عبادت باشد. كه چنين انسانى تمام نعمت هاى بدن و تمام نعمت هاى سفره طبيعت را، درست هزينه مى كند.

امام باقر عليه السلام مى فرمايد:

«فَوَ اللَّهِ لِهولاءِ فى قُرَّاءِ القرآنِ اعَزُّ مِنَ الْكِبْريتِ الأَحْمَرِ» «3»

و الله وجود اين ها از گوهر شب چراغ كمياب تر است. يعنى در شش ميليارد انسان بگرديد، تعداد بسيار اندكى مانند اين ها را پيدا مى كنيد. كبريت احمر يك جماد است كه امام عليه السلام مى خواهد انسان ارزشى را تشبيه به يك جماد قيمتى كند، ولى مى گويد: كمياب تر از اين جماد قيمتى است.

كفران نعمت ها

اما اگر نعمت ها بر خلاف طرح و برنامه پروردگار مصرف شود، كفران محسوب مى شود. ما مثل يك كارخانه ايم، كه نعمت هاى محصولات غذايى، نور خورشيد و ماه و ستارگان هم در ما ريخته مى شود. اين كارخانه اى را كه خدا ساخته است، كاتاليزور آن هم كه قرآن است مى فرمايد: اين هايى را كه در اين كارخانه مى ريزى، چه مقدار و چگونه بريز و چگونه كليد آن را بزن كه اين نعمت ها در اين كارگاه تبديل به خير دنيا و آخرت شود. اين حرف قرآن است.

اگر صحيح هزينه نشود، خداوند آن انسان منحرف را به يك سنگ افتاده در بيابان تشبيه مى كند كه كسى سراغ آن نمى رود. ميلياردها سنگ در كوير و بيابان ها افتاده است. اما هر كسى كه رد مى شود، نسبت به آن سنگ ها خيلى بى تفاوت گذر مى كند.

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- كافى: 6/ 31، حديث 6؛ «أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ فِي الْعَقِيقَةِ إِذَا ذَبَحْتَ تَقُولُ وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَوَاتِ وَ الْأَرْضَ حَنِيفاً مُسْلِماً وَ مَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ إِنَّ صَلَاتِي وَ نُسُكِي وَ مَحْيَايَ وَ مَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ لَاشَرِيكَ لَهُ اللَّهُمَّ مِنْكَ وَ لَكَ اللَّهُمَّ هَذَا عَنْ فُلَانِ بْنِ فُلَانٍ».

(2)- الهى قمشه اى.

(3)- كافى: 2/ 627، باب نوادر، حديث 1؛ «أَبِي جَعْفَرٍ عليه السلام قَال: قُرَّاءُ الْقُرْآنِ ثَلَاثَةٌ رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَاتَّخَذَهُ بِضَاعَةً وَ اسْتَدَرَّ بِهِ الْمُلُوكَ وَ اسْتَطَالَ بِهِ عَلَى النَّاسِ وَ رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَحَفِظَ حُرُوفَهُ وَ ضَيَّعَ حُدُودَهُ وَ أَقَامَهُ إِقَامَةَ الْقِدْحِ فَلَا كَثَّرَ اللَّهُ هَؤُلَاءِ مِنْ حَمَلَةِ الْقُرْآنِ ورَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَوَضَعَ دَوَاءَ الْقُرْآنِ عَلَى دَاءِ قَلْبِهِ فَأَسْهَرَ بِهِ لَيْلَهُ وَ أَظْمَأَ بِهِ نَهَارَهُ وَ قَامَ بِهِ فِي مَسَاجِدِهِ وَ تَجَافَى بِهِ عَنْ فِرَاشِهِ فَبِأُولَئِكَ يَدْفَعُ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْبَلَاءَ وَ بِأُولَئِكَ يُدِيلُ اللَّهُ عز و جل مِنَ الْأَعْدَاءِ وَ بِأُولَئِكَ يُنَزِّلُ اللَّهُ عز و جل الْغَيْثَ مِنَ السَّمَاءِ فَوَ اللَّهِ لَهَؤُلَاءِ فِي قُرَّاءِ الْقُرْآنِ أَعَزُّ مِنَ الْكِبْرِيتِ الْأَحْمَرِ».