برخورد صابران با مصائب‏

صابران در برخورد با مصائب شعارشان إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ است، و اين شعار نه اين كه فقط بر زبان آنان جارى است، و نه اين كه معنايش را در ذهن خود خطور مى دهند، بلكه حقيقت اين شعار از افق تك تك سلول وجودشان در طلوع است، به اين معنا كه براى هستى از روى ايمان و صدق فقط يك مالك قائل اند و همه ملكيت هاى اعتبارى مانند مالكيت انسان را بر مال و ضياع و عقارش به اذن خدا جارى در حيات مى دانند و اينگونه مالكيت ها را فانى در مالكيت حق مى بينند، و نهايتاً چون خود را و زن فرزند و مال و اموال و آنچه را دارند مملوك حق مشاهده مى كنند، و نسبت به همه همه هستى و همه موجودى خود مالكى جز خدا نمى شناسند و رجوع هر مملوكى را ضرورة به مالك اصلى مى دانند، و مبدء و معاد همه موجودات را حضرت حق مى بينند در برابر حوادث و مصائب از حالت عادى و طبيعى خارج نمى شوند، و همه آن ها را از جانب محبوب ملاحظه مى كنند، و سرمايه هائى كه معشوق در اختيار عاشق گزارده به حساب مى آورند، لذا صبر و استقامت پيشه مى كنند، و به قضاى الهى تسليم مى شوند، و به اداى تكاليف در دايره امتحان پيش آمده برمى خيزند، و در اين راه از حضرت حق درخواست ثبات قدم و تحمل مى نمايند و حتى نسبت به پيش آمدها خدا را شكر و سپاس مى گويند!!

يقيناً انسان از آنچه را مالك است لذت برده، و از فقدان و از دست رفتنش به شدت اندوهگين مى شود، اما كسى كه براى خود به حقيقت هيچ مالكيتى قائل نيست، و همه هستى و آنچه را خود دارد مملوك خدا مى داند، چرا بخاطر داشتنش مغرورانه خوشحال گردد، و به هنگام از دست دادنش به اندوه و حسرت و غصه و غم دچار شود؟

«خداوند كراراً در قرآن مجيد فرموده: مالكيت ويژه خداست، و مالكيت هر چه در آسمان ها و زمين است مخصوص خداست، و آنچه در آسمان ها و زمين است مال و ملك خداست، البته كسى كه به حقيقت اين مالكيت آگاه باشد، و بداند هيچ يك از موجودات استقلالى از خود ندارند، و در هيچ قسمت از ذات مقدس او مستغنى نيستند، و خداوند مالك حقيقى ذات هر چيز و آنچه مربوط به ذات اوست مى باشد، و به اين حقيقت ايمان قطعى داشته باشد، در نظر چنين كسى تمام موجودات، هم از نظر ذات و هم از نظر صفات و افعال از درجه استقلال مى افتند، واضح است چنين كسى ممكن نيست غير خدا را طالب باشد و خضوع و خوفى و رجاء و اميدى نسبت به ديگرى پيدا كند، يا از غير خدا لذت ببرد، يا بر غير او تكيه كند، يا كار خود را به ديگرى واگذارد، او جز حق نمى خواهد و جز خدا نمى جويد، خدائى كه ذات مقدسش باقى و همه چيز فانى است،»