اين که حجرالاسود از جانب حضرت حق بعنوان نقطه شروع طواف قرار داده شد، احتمال دارد به خاطر نظم زائران در برنامه طواف باشد و نيز به جهت اين که طواف زائر با شروع از حجر و با ختم به حجر در هر دوري به اندازه معين واقع شود; اندازه اي که اراده ازلي حق به آن تعلّق گرفته، که بيش و کم کردن آن اندازه معلوم، موجب بطلان طواف و بيرون رفتن از مدار عبادت است و شايد توجه داشتن زائر به مبدأ و معاد طواف، که با حجرالاسود نظام داده مي شود، براي اين باشد که طواف کننده در هر دوري، در وقت شروع طواف که مبدأش از حجر است قلب را در کمال خلوص متوجه مبدأ هستي کند و پس از بازگشت از هر دوري به حجر، دل را متوجه معاد و روز بازگشت به حق در عرصه قيامت نمايد. حجرالاسود، بنابر روايات، همانند ساير موجودات هستي مخلوقي از مخلوقات حق است، اما مخلوقي که مورد توجه خاص حضرت حق قرارگرفته و قرار گرفتنش در کنار رکني از ارکان کعبه براي اين است که زائران آن را لمس کنند و مقصودشان از لمس کردن آن، ميثاق بستن با حق باشد، که بقيه عمر را از محرمات دوري جسته و با تمام وجود در مدار بندگي حق باشند.در پاره اي از روايات آمده است که اين سنگ از بهشت آمده و در ابتداي امر همچون ماه درخشنده بود، ولي عصيان عاصيان به صورت سياهي بر آن رخِ پرفروغ قرار گرفت.
امير المؤمنين(عليه السلام) مي فرمايد: اين سنگ بدون نفع و ضرر نيست. اين سنگ به منزله دست خدا در ميان مردم است. استلام آن در حقيقت بيعت وفاداري به حضرت حق است و در قيامت با چهره اي زنده نسبت به بيعت کنندگان در محضر حضرت محبوب به شهادت برمي خيزد و با بياني رسا شهادت خود را عرضه مي دارد. و چون استلام و بوسيدن آن و اشاره زائر به او به وقت شروع طواف، به دستور شارع مقدس انجام مي گيرد، نوعي عبادت و داراي اجر و ثواب است; زيرا اطاعت امر حق، به هر چه امر فرموده، عبادت و عين جلوه توحيد در عمل انسان است و هيچ گونه شائبه شرک در آن متصور نيست; چنانکه قرآن مجيد مي فرمايد:
تمام فرشتگان به امر حق به آدم سجده کردند، که آن سجده در حقيقت اطاعت از امر حق بود نه پرستش آدم. و ابليس که از آن امر سر برتافت ظهور کفرش را نشان داد و عدم طاعتش محصول خود پرستي خودش بود. بدون ترديد آنجا که امور عبادي نسبت به هرکس و هر چيز، منهاي امر حق صورت گيرد، شرک است. ولي عبادتي که به امر پرودگار انجام گيرد گرچه احترام به يک سنگ باشد عين عبادت و اطاعت توحيد و مستلزم اجر و ثواب عظيم است.
منبع : برگرفته از کتاب در بارگاه نور استاد حسین انصاریان
