ความหมาย ขั้นตอน รูปแบบ การ “อิฮ์ยา”
รูปแบบของการอิฮ์ยามีหลายรูปแบบ อีกทั้งก็มีลำดับขั้น ไปทีละขั้น จนถึงขั้นสูงสุด เบื้องต้นก็คือเตรียมตัวเตรียมใจมาร่วมมัจญลิส ซึ่งแน่นอนว่าการร่วมมัจญลิสจะไม่สูญเปล่า เพราะเป็นหนึ่งในวิธีการของการอิฮ์ยา เมื่อเดือนมุฮัรรอมมาถึง สีเสื้อผ้าของเรานั้นเปลี่ยนไป บรรดาอุลามาอ์ (นักการศาสนา) ระดับสูงได้เน้นย้ำเป็นอย่างยิ่งต่อการใส่ ‘ชุดดำ’ ไว้ทุกข์ไว้อาลัย เพื่อเป็นการย้ำเตือนเรา
ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน จะนอนจะกิน จะอยู่บ้าน ก็ให้ใส่สีดำ เพราะมันจะบอกเราว่า เรากำลังอยู่ในการอิฮ์ยาเรื่องราวของอิมามฮุเซน (อ.) และไม่ใช่เพียงเรื่องนี้เรื่องเดียวเท่านั้น อีกประการหนึ่งที่อุลามาอ์ให้ความสำคัญเป็นอย่างมากในภาคอิบาดัต ก็คือ การอ่าน ‘ซียารัตอาชูรอ’ บรรดาอุลามาอ์ระดับสูงจำนวนมากเน้นการอ่านซียารัตอาชูรอ อุลามาอ์จำนวนมากเป็นบุคคลที่อ่านซียารัตอาชูรอตลอดชีวิตของเขา บางท่านตลอด 40 ปี อ่านไม่เคยเว้นแม้เพียงวันเดียว บางท่านตลอด 60 ปี อ่านไม่เคยหยุดแม้แต่สักวันเดียว แต่สำหรับเรานั้น ก็ให้อ่านเท่าที่มีความสามารถที่จะอ่านได้
วิธีการอ่านซิยารัตอาชูรอ ก่อนอ่านซิยารัตอาชูรอ ให้ปฏิบัตินมาซมุสตาฮับสองรอกาอัต อันที่จริงจะนมาซก่อนหรือหลังก็ได้ แต่ทัศนะของบรรดาอุลามาอ์บางท่านบอกว่า คนที่ไม่อยู่ในฮะรอมของท่านอิมามฮุเซน (อ) ให้นมาซก่อนอ่านซิยารัตอาชูรอ แต่สำหรับคนที่อยู่ในฮะรอมของท่านอิมามฮุเซน (อ) ให้อ่านซียารัตอาชูรอก่อน แล้วจึงปฏิบัตินมาซ
เมื่อพูดถึงซียารัตอาชูรอ การอ่านซียารัตอาชูรอ ก็เป็นการอิฮ์ยาอีกรูปแบบหนึ่ง ทว่าเป็นการอิฮ์ยาเบื้องต้น แต่ถ้าหากจะเข้าสู่ในระดับอิฮ์ยาขั้นที่สอง จะต้องอ่านโดยรู้ความหมายเท่านั้น ซึ่งอัลฮัมดุลิลลาฮ์ ที่ในปัจจุบันได้มีฉบับแปลเป็นภาษาไทยแล้ว
ซียารัตอาชูรอ เป็นซียารัตที่บอกมิตรบอกศัตรูของเรา เป็นซียารัตที่สูงส่ง ทั้งซียารัตอาชูรอ ทั้งซียารัตวาริษ การอ่านซียารัตอาชูรออย่างแท้จริง ในขั้นที่สองของการอิฮ์ยา ก็คือการรู้ในความหมายต่างๆ เราควรที่จะใช้เวลาแห่งเดือนมุฮัรรอม จนกระทั่งถึงสี่สิบวันอิมามฮูเซน (อ) (อัรบาอีน) ต้องอ่านให้รู้ความหมายอย่างลึกซึ้ง จริงๆ แล้วมันคือการมุษีบัตให้กับตัวเราเอง
ซียารัตบทนี้ มีความสำคัญจริงๆ บรรดาอุลามาอ์ให้ความสำคัญเป็นอย่างมาก ซึ่งหนึ่งในเรื่องราวที่ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของซียารัตบทนี้ ก็คือ ในยุคต้นๆ ของการปฏิวัติอิสลามแห่งอิหร่าน ตอนนั้นท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) พำนักอยู่ที่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส บรรดาสื่อมวลชนสรุปแล้วว่า การปฏิวัติของท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) จะได้รับชัยชนะอย่างแน่นอน จึงทำให้สื่อตะวันตกที่เป็นสื่อหลักๆ ทั้งหมดต้องการที่จะติดต่อสัมภาษณ์อิมามโคมัยนี (รฎ.)
ทั้งนี้ โดยปรกติแล้วนักสู้นักปฏิวัติมักยินดีเมื่อมีสื่อประสงค์มาขอสัมภาษณ์ หากแต่เมื่อเวลาที่นัดหมายกับท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) นั้นเป็นช่วงเวลาอ่านซิยารัตอาชูรอของท่าน
อิมามโคมัยนี (รฎ.) จึงตอบปฏิเสธ…เพราะวันนั้นอยู่ในเดือนมุฮัรรอม !!เมื่อบรรดาสื่อได้รับคำปฏิเสธจากอิมามโคมัยนี (รฎ.) การปฏิเสธก็ยิ่งทำให้สื่อตะวันตกยิ่งต้องการสัมภาษณ์มากขึ้น และแล้วก็ได้รับการให้สัมภาษณ์ในวัน ที่ 25 ธันวาคม ซึ่งก็คือ วันคริสต์มาส วันที่ชาวตะวันตกทั้งหมด หยุดนั่งดูข่าวอยู่ที่บ้าน !!
จากคำตอบอันนี้ของท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) เป็นเรื่องเอกฉันท์อย่างมากว่า ท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) ให้ความสำคัญมากเพียงใดต่อการอ่านซียารัตอาชูรอ ด้วยเหตุที่ว่า ถ้ามองในมุมมองของนักปฏิวัติแล้ว จะต้องหยุดการอ่านดุอาอ์ไว้ก่อน หยุดการอ่านซิยารัตไว้ก่อน โดยไม่กำหนดเวลาตายตัวของการอ่านซียารัตอาชูรอที่ชัดเจน ทว่า เมื่ออิมามโคมัยนี (รฎ.) กำหนดเวลาอ่านซิยารัตให้กับตัวเอง เมื่อถึงเวลาอ่านซิยารัต ท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) จึงปฏิเสธทุกสิ่งทุกอย่าง บางครั้งก็เกินที่สติปัญญาของเราจะเข้าใจได้ และนี่คือความสำคัญของซียารัตอาชูรอ
กระนั้น เหลือเชื่อว่าในวันนี้ กลับมีแนวคิดแปลกปลอมที่จะทำลายสิ่งต่างๆ เหล่านี้ อันที่จริง มีเรื่องมหัศจรรย์อันยิ่งใหญ่อีกมากมายที่เกี่ยวกับซียารัตอาชูรอบทนี้ และซิยารัตอาชูรอนี้แหละ ที่ทำให้การปฏิวัติในอิหร่านประสบความสำเร็จ !! อินชาอัลลอฮ์ การอิฮ์ยาของพวกเรา เมื่อพี่น้องอยู่ที่บ้าน ก็จงให้ทำความเข้าใจ กับซียารัตบทนี้ให้มากๆขบวนการอิฮ์ยา ไม่ได้หมดเพียงแค่นี้ การร่วมมัจญลิส การฟังเนื้อหาการทำความเข้าใจว่า ขบวนการนี้ วีรกรรมนี้ ประสงค์สิ่งใด มีสาส์นอะไรบ้าง เราก็ต้องรับ ‘สาส์น’ ต่างๆ เหล่านี้ด้วย
มีที่มาของประโยคหนึ่งของท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) เมื่อตอนที่ ‘ชาห์’ ได้ประกาศกฎอัยการศึก โดยสั่งฆ่าทุกคนที่ออกมาบนท้องถนน คนจำนวนหนึ่งได้ออกมาต่อต้านคำสั่งนี้จนถูกฆ่านับพันๆ คน กระทั่งทำให้อุลามาอ์จำนวนหนึ่งก็ลังเลใจ และยังมีคนอิหร่านอีกจำนวนหนึ่ง ที่กำลังรอการประกาศของท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) อยู่ ก็ยังไม่กล้าออกมาสู่ท้องถนน
ท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) ได้กล่าวประกาศออกมาในรูปประโยคสั้นๆ ว่า “มุฮัรรอม และซอฟัร คือเดือนที่เลือดมีชัยชนะเหนือคมดาบ”
เมื่อประชาชนอิหร่านได้ยินประโยคนี้เพียงประโยคเดียว ประชาชนทั่วทั้งประเทศต่างพากันออกมา และชาห์จึงต้องพ่ายแพ้ไป ดังนั้น เหมือนกับท่านอิมามโคมัยนี (รฎ) ที่ได้ประกาศสาส์น และประชาชนอิหร่านก็รับสาส์นอันนั้น เราก็จะต้องพัฒนาให้ได้เป็นผู้รับสาส์นอันนั้นด้วยเช่นกัน เมื่อท่านอิมามโคมัยนี (รฎ.) ประกาศสาส์นที่ว่า “มุฮัรรอม และซอฟัร เป็นเดือนที่เลือดมีชัยชนะเหนือคมดาบ” คนอิหร่านรับสาส์นแห่งอาชูรอ อิมามโคมัยนี (รฎ.) คือผู้ที่อิฮ์ยาอย่างสมบูรณ์แบบในเรื่องราวแห่งอาชูรอ
ดังนั้น มัจญลิส พิธีกรรมต่างๆ เป้าหมายต่างๆ ทั้งหมด ก็คือการทำให้เรื่องราวเหล่านี้ เป็นเรื่องราวที่มีชีวิต มีการอิฮ์ยา จะต้องทำให้มันดำรงอยู่ ความหมายของการอิฮ์ยา คือการทำให้เรื่องราวกัรบาลา และอาชูรอมีชีวิตชีวาอยู่ในทุกยุคทุกสมัย การอิฮ์ยา คือการทำให้เรื่องราวแห่งกัรบาลา สาส์นต่างๆ เหล่านี้ อยู่ในชีวิต และจิตวิญญาณของพวกเรา นั่นคือรูปแบบของการอิฮ์ยาที่สมบูรณ์แบบที่สุด
แน่นอนว่า เบื้องต้นของการอิฮ์ยา จะต้องผ่านกระบวนการเหล่านี้ ต้องผ่านกระบวนการซียารัต สวมชุดดำ ร่วมมัจญลิส มีลำนำแห่งบทกวี เพื่อตอกย้ำจิตใจของเรา และนำไปสู่การอิฮ์ยาที่แท้จริง ไม่ว่าเด็ก เยาวชนคนหนุ่มสาว หรือผู้เฒ่าแก่ชรา ต่างก็ต้องมีวิถีชีวิตซึ่งต้องเดินไปตามรอยเท้าแห่งขบวนการกัรบาลาทำไมต้องมีการรำลึกและอิฮ์ยาในลักษณะนี้?
คำตอบคือ เพราะนี่คือวิธีที่ที่ดีสุดที่ถูกเลือกให้กับประชาชาติมุสลิม ในการปกปักพิทักษ์อิสลาม และเป็นวิธีที่ดีสุดในการรักษาเกียรติยศของความเป็นมุสลิมเอาไว้
ท่านอิมามฮุเซน (อ.) ถูกถามว่า ทำไมจึงเลือกวิธีนี้? ด้วยจำนวนคนเพียงน้อยนิด ด้วยเด็กเล็กและผู้หญิง? มุมมองของคนเหล่านั้น เห็นว่าวิธีของท่านอิมามฮูเซน (อ) ไม่มีทางที่จะทำลายความเข้มแข็งของยะซีดได้ เพราะในวันนั้น ยะซีดเป็นคอลีฟะฮ์ แห่งบนีอุมัยยะฮ์ ที่ไปถึงจุดสูงสุดแห่งอำนาจ
จากหนังสือ ปรมัตถ์แห่งการพลี สดุดีอาชูรอ โดยฮุจญตุลอิสลาม ซัยยิดสุไลมาน ฮุซัยนี
