มหัศจรรย์ของความสุภาพเรียบร้อยและความมีมารยาทที่งดงาม
ความจำเป็นขั้นพื้นฐานประการหนึ่งของมนุษย์ทุกคนในครอบครัวและในสภาพแวดล้อมของการดำเนินชีวิต นั่นก็คือ การได้รับความสงบสุข ความเจริญรุ่งเรืองและความผาสุก เป็นความจำเป็นทางจิตวิญญาณที่ความสำคัญมาก หากไม่ได้รับการตอบสนองในสิ่งนี้ ความซึมเศร้า ความเบื่อหน่ายและสภาวะความหยุดนิ่งจะปลกคลุมการดำเนินชีวิตของพวกเขา
สำหรับเรื่องนี้คำสอนต่างๆ ของอิสลามทั้งคัมภีร์อัลกุรอานและคำรายงาน (ริวายะฮ์) อันทรงคุณค่าของบรรดามะอ์ซูม (อ.) ได้กล่าวไว้อย่างชัดเจนเกี่ยวกับแนวทางและปัจจัยที่ดีที่สุดที่จะทำให้บรรลุสู่ความจำเป็นที่สำคัญนี้ แม้ว่าวิธีการและปัจจัยต่างๆ ที่จะทำให้บรรลุสู่ชีวิตที่สวยงามและมีคุณค่าที่เพียบพร้อมไปด้วยความสงบสุขและความน่าพึงพอใจนั้นจะมีอยู่มากมายก็ตาม แต่ทว่าปัจจัยที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดที่จะส่งผลในความผาสุกของครอบครัวนั้น คือสิ่งที่เรียกว่า “การมีอัธยาศัยใจคอที่ดี” และ “การมีมารยาทที่งดงาม”
องค์ประกอบที่เรียกว่าความสุภาพเรียบร้อยและมารยาทที่งดงาม
ส่วนหนึ่งจากคุณธรรมและจริยธรรมที่สวยงามที่สุด ที่ถูกเน้นย้ำเป็นพิเศษในคำสอนของคัมภีร์อัลกุรอาน นั่นคือ การมีอัธยาศัยใจคอที่ดี มีมารยาทที่งดงามในการดำเนินชีวิตและในการปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น ในความสำคัญของคุณลักษณะอันทรงคุณค่านี้ เพียงพอแล้วที่เราจะพิจารณาจากโองการของคัมภีร์อัลกุรอาน ที่พระผู้เป็นเจ้าทรงชี้ให้เห็นถึงปัจจัยที่ทำให้ท่านศาสนทูตของอัลลอฮ์ (ซ็อลฯ) ประสบความสำเร็จในภารกิจของการประกาศสาส์นของพระองค์ โดยที่พระองค์ทรงตรัสว่า
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ
“เนื่องด้วยพระเมตตาจากอัลลอฮ์ เจ้าจึงได้สุภาพอ่อนโยนต่อพวกเขา และหากเจ้าเป็นผู้หยาบคาย และมีหัวใจแข็งกระด้างแล้ว แน่นอนพวกเขาย่อมเตลิดออกไปจากรอบตัวเจ้า”
(อัลกุรอาน บทอาลิอิมรอน โองการที่ 159)
พระผู้เป็นเจ้าผู้ทรงสูงส่ง ทรงชี้เคล็ดลับประการหนึ่งให้เห็นในโองการนี้ว่า ไม่เพียงแต่ท่านศาสดา (ซ็อลฯ) เท่านั้น ทว่าใครก็ตาม หากในการดำเนินชีวิตของเขาไม่ได้รับโชคผลจากคุณลักษณะอันสูงส่งของ “การมีมารยาทที่งดงาม” และ “มีอัธยาศัยที่นิ่มนวล” แล้ว เขาก็จะไม่สามารถดึงดูดความความสนใจ ความรักของผู้อื่นมาสู่ตนเองได้ และไม่สามารถจะโน้มน้าวผู้อื่นมาสู่ความใกล้ชิดและการมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคมได้ แม้แต่การใช้ชีวิตร่วมกันในฐานะสมาชิกของครอบครัวก็เป็นแบบเดียวกัน ครอบครัวใดก็ตามที่ไม่สามารถทำให้คุณลักษณะอันสูงส่งนี้ปกคลุมอยู่ในการดำเนินชีวิตของบรรดาสมาชิกของครอบครัวของตนได้ ครอบครัวนั้นก็ไม่อาจที่จะสัมผัสกับความสวยงามและความสงบสุขในชีวิตทางครอบครัวได้
ประโยชน์และผลตอบแทนที่มีค่าของการมีมารยาทที่งดงามในชีวิต
การเติมเต็มความศรัทธาและการเสริมสร้างความเข้มแข็งแก่จิตวิญญาณของผู้ศรัทธา ในคำรายงาน (ริวายะฮ์) บทหนึ่ง จากท่านอิมามบากิร (อ.) ซึ่งท่านกล่าวว่า
إنَّ أكمَلَ المُؤمنینَ إیماناً أحْسَنَهُم خُلْقاً؛
“แท้จริงผู้ศรัทธาที่มีความศรัทธาที่สมบูรณ์ที่สุดนั้น คือผู้ที่มีมารยาทที่งดงามที่สุดในหมู่พวกเขา" (1)
ผลทางโลก (ดุนยา) ของความมีมารยาทที่งดงาม คือ จะทำให้สายสัมพันธ์แห่งมิตรภาพเกิดความแข็งแกร่งและมีความยั่งยืน : โดยทั่วไปแล้ว คนที่มีอัธยาศัยใจคอที่ดีและมีมารยาทที่งดงามนั้น ชีวิตของเขาจะได้รับการต้อนรับและการยอมรับจากบุคคลทั้งหลาย ทั้งนี้เนื่องจากบุคคลคนเหล่านั้นจะรู้สึกถึงความสบายใจและมีความสุขเมื่อได้อยู่ใกล้ชิดกับบุคคลที่มีคุณลักษณะเช่นนี้ ด้วยเหตุนี้เองท่านศาสนทูตของอัลลอฮ์ (ซ็อลฯ) จึงได้กล่าวว่า
حُسْنُ الْخُلْقِ یُثَبِّتُ الْمَوَدَّة
“การมีอัธยาศัยใจคอที่ดี (และมารยาทที่งดงาม) นั้น จะเสริมสร้างมิตรภาพให้มั่นคงยั่งยืน" (2)
เป็นบ่อเกิดของความเจริญรุ่งเรืองของบ้านเมืองและการมีชีวิตที่ยืนยาว : ท่านอิมามซอดิก (อ.) ได้กล่าวในเรื่องนี้ว่า
اِنَّ الْبِرَّ وَ حُسْنَ الْخُلْقِ یَعْمُرانِ الدَّیارَ وَ یَزیدانِ فِی الْاَعْمار
"แท้จริงคุณธรรมและอัธยาศัยที่ดีงามนั้น จะสร้างความเจริญรุ่งเรืองแก่บ้านเมืองและจะเพิ่มอายุขัยที่ยืนยาว” (3)
จะช่วยเพิ่มพูนริษกี (ปัจจัยดำรงชีพ) : ท่านอิมามอะลี (อ.) กล่าวว่า
فی سِعَةِ الْاَخلاقِ کُنُوزُ الْاَرزاقِ
“ในความกว้างขวางของจริยธรรมนั้น คือขุมคลังต่างๆ ของปัจจัยดำรงชีพ” (4)
จะช่วยเสริมสร้างสถานภาพทางสังคมของมนุษย์ : ในคำรายงาน (ริวายะฮ์) อีกบทหนึ่งจากท่านอิมามอะลี (อ.) ท่านกล่าวว่า
کَمْ مِنْ وَضیعٍ رَفَعَهُ حُسْنُ خُلْقِهِ
“คนที่ไร้ชาติตระกูลตั้งมากมายเท่าใดแล้ว ที่มารยาทอันงดงามของเขาได้ยกเขาให้กลายเป็นคนสูงส่ง” (5)
จะช่วยทำให้ปัญหาและอุปสรรคต่างๆ ของชีวิตเกิดความเรียบง่าย : ท่านอิมามอะลี (อ.) กล่าวว่า
مَنْ حَسُنَ خُلْقُهُ سَهُلَتْ لَهُ طُرُقُهُ
“ผู้ใดก็ตามที่มารยาทของเขางดงาม ช่องทางต่างๆ (ของการดำเนินชีวิต) ของเขาก็จะง่ายดายสำหรับเขา” (6)
ผลทางปรโลกของความมีมารยาทที่งดงาม
ทำให้การตรวจสอบบัญชีแห่งการงานเกิดความง่ายดาย : ท่านอิมามอะลี (อ.) กล่าวว่า
حَسَّنْ خُلْقَکَ یُخَفِّفِ اللهُ حِسابَکَ
“จงทำให้มารยาทของท่านงดงาม แล้วอัลลอฮ์จะทรงทำให้การตรวจสอบบัญชีของท่านมีความง่ายดาย” (7)
การอภัยโทษความผิดบาป : ท่านอิมามซอดิก (อ.) กล่าวว่า
اِنَّ الْخُلْقَ الْحَسَنَ یُمیثُ الْخَطیئَةَ کَما تُمیثُ الشَّمْسُ الْجَلیدَ
“แท้จริงการมีมารยาทที่งดงามนั้น จะทำให้ความผิดบาปละลายไป เหมือนกับแสงอาทิตย์ที่จะทำให้น้ำแข็งละลาย” (8)
การอนุญาตให้เข้าสู่สวรรค์ : ท่านศานทูตของอัลลอฮ์ (ซ็อลฯ) กล่าวว่า
اَکْثَرُ ما تَلْجُ بِهِ اُمَّتیَ الْجَنَّةَ تُقْوی اللهِ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ
“ส่วนมากของสิ่งที่จะทำให้ประชาชาติของฉันได้เข้าสู่สวรรค์ คือความยำเกรงอัลลอฮ์และการมีมารยาทที่งดงาม” (9)
แหล่งที่มา :
[1] อัลกาฟี, เชคกุลัยนี , เล่มที่ 2, หน้าที่ 99, ฮะดีษที่ 1
[2] ตุหะฟุลอุกูล, หน้าที่ 45
[3] บิฮารุลอันวาร, เลีมที่ 68 , หน้าที่ 395
[4] อัลกาฟี, เล่มที่ 8, หน้าที่ 23
[5] ตัศนีฟ ฆุร่อรุลหิกัม วะ ดุร่อรุลกิลัม, หน้าที่ 255, ฮะดีษที่ 538
[6] แหล่งอ้างอิงเดิม, หน้าที่ 255, ฮะดีษที่ 539
[7] อัลอะมาลี, เชคซุดูก, หน้าที่ 210, ฮะดีษที่ 9
[8] อัลกาฟี, เชคกุลัยนี, เล่มที่ 2, หน้าที่ 100, ฮะดีษที่ 7
[9] อัลกาฟี, เชคกุลัยนี, เล่มที่ 2, หน้าที่ 99, ฮะดีษที่ 6
เรียบเรียงโดย : เชคมุฮัมมัดนาอีม ประดับญาติ
