Kuran'ı Kerim ve Bi'set'in amaçları
ALLAME TABATABAİ
İslam peygamberi (sav)'in bi'seti birçok açıdan üzerinde durulması gereken bir konudur. Batıl tanrıların reddedilmesi ve insanların hidayete erdirilmesinin dışında Kuran'ı Kerim, bi'set için bir çok amaç belirlemiştir.
Bi'set meselesine şöyle bir göz attığımızda bu hareketin amacının iki temel üzerinde özetlendiğini görmekteyiz: batıl tanrıların reddedilmesi ve temeli yüce ve yegane Allah'a iman olan erdemlilik yolunun kat edilmesi ile ilgili etkenler.
Ancak yine de Kuran'ı Kerim ayetleri ve rivayetleri irdelemenin sayesinde bi'set için 10 yeni hedef ve saik sıralamak mümkün:
1 - Hücceti tamamlamak:
Nitekim Nisa suresinin 165. ayetinde şöyle okumaktayız:
(Yerine göre) müjdeleyici ve sakındırıcı olarak peygamberler gönderdik ki insanların peygamberlerden sonra Allah'a karşı bir bahaneleri olmasın! Allah izzet ve hikmet sahibidir.
2 - İhtilafları gidermek:
Bakara suresinin 213. ayetinde şöyle okumaktayız:
İnsanlar bir tek ümmet idi. Sonra Allah, müjdeleyici ve uyarıcı olarak peygamberleri gönderdi. İnsanlar arasında, anlaşmazlığa düştükleri hususlarda hüküm vermeleri için, onlarla beraber hak yolu gösteren kitapları da gönderdi. Ancak kendilerine kitap verilenler, apaçık deliller geldikten sonra, aralarındaki kıskançlıktan ötürü dinde anlaşmazlığa düştüler. Bunun üzerine Allah iman edenlere, üzerinde ihtilafa düştükleri gerçeği izniyle gösterdi. Allah dilediğini doğru yola iletir.
3 - Adalet için kıyam:
Hadid suresinin 25. ayetinde şöyle okumaktayız:
Andolsun biz peygamberlerimizi açık delillerle gönderdik ve insanların adaleti yerine getirmeleri için beraberlerinde kitabı ve mizanı indirdik. Biz demiri de indirdik ki onda büyük bir kuvvet ve insanlar için faydalar vardır. Bu, Allah'ın, dinine ve peygamberlerine gayba inanarak yardım edenleri belirlemesi içindir. Şüphesiz Allah kuvvetlidir, daima üstündür.
4 - Hürriyet ve hür yaşamak:
Ve beyhude ve hurafelerden kurtulmak, nitekim Araf suresinin 157. ayetinde şöyle okumaktayız:
Yanlarındaki Tevrat ve İncil'de yazılı buldukları o elçiye, o ümmî Peygamber'e uyanlar (var ya), işte o Peygamber onlara iyiliği emreder, onları kötülükten meneder, onlara temiz şeyleri helâl, pis şeyleri haram kılar. Ağırlıklarını ve üzerlerindeki zincirleri indirir. O Peygamber'e inanıp ona saygı gösteren, ona yardım eden ve onunla birlikte gönderilen nûr'a (Kur'an'a) uyanlar var ya, işte kurtuluşa erenler onlardır.
5 - Hidayet:
Emri maruf ve nahyi münkir ve karanlıklardan kurtulmak ve insanları nura doğru yöneltmek. İbrahim suresinin 1 ve 5. ayetlerinde, Maide suresinin 16. ayetinde ve Araf suresinn 175. ayetinde bu konuya vurgu yapılmıştır. Örneğin İbrahim suresinin 1. ayetinde şöyle okumaktayız:
Elif. Lâm. Râ. (Bu Kur'an), Rablerinin izniyle insanları karanlıklardan aydınlığa, yani her şeye galip (ve) övgüye lâyık olan Allah'ın yoluna çıkarman için sana indirdiğimiz bir kitaptır.
6 - Kitap ve hikmeti öğretmek:
Nitekim Cum'a suresinin 2. ayetinde şöyle okumaktayız:
Çünkü ümmîlere içlerinden, kendilerine âyetlerini okuyan, onları temizleyen, onlara Kitab'ı ve hikmeti öğreten bir peygamber gönderen O'dur. Kuşkusuz onlar önceden apaçık bir sapıklık içindeydiler.
7 - Tezhip ve paklık:
Cum'a suresinin 2. ayetinde aynı konuya vurgu yapılmıştır.
8 - İnsanların tağut ve istikbar zulmündan kurtulması:
Nahl suresinin 36. ayetinde şöyle okumaktayız:
Andolsun ki biz, "Allah'a kulluk edin ve Tâğut'tan sakının" diye (emretmeleri için) her ümmete bir peygamber gönderdik. Allah, onlardan bir kısmını doğru yola iletti. Onlardan bir kısmı da sapıklığı hak ettiler. Yeryüzünde gezin de görün, inkâr edenlerin sonu nasıl olmuştur.
9 - Doğru ve yüce düşüncelerin güçlenmesi:
İmam Musa Kazım (sa) şöyle buyurur:
« مابعث الله انبيائه و رسله الی عباده الا ليعقلوا عن الله ... واکملهم عقلا ارفعهم درجة فی الدنيا والآخرة
Yüce allah peygamberlerini ve resullerini, ancak kulların O'nun hakkında düşünmeleri ve bir yandan da bilgilerini arttırmaları ve düşüncelerini geliştirmeleri için mebus etti.
10 - Ahlaki değerlerin tamamlanması ve gelişmesi:
İslam peygamberi (sav) şöyle buyurmuştur:
انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق
Ben ahlaki değerleri tamamlamak için peygamber olarak gönderildim.
