Bu fəsldə vahabi nəzərincə təvəssül məsələsi araşdırılacaqdır. Bu firqənin alimləri deyirlər:
“Allahdan qeyrisinə təvəssül etmək, insanın hansısa bir qəbirlə üzbəüz dayanıb namaz qılması Rübubi Tovhidlə uyğun gəlmir”. Onların nəzərincə Tovhidin tələb etdiyi şey Allahdan başqasına, hətta İslam Peyğəmbərinə (s) belə təvəssül olunmamasıdır. Çünki təvəssül, şəfaət və bu kimi məfhumlar Peyğəmbər adəti və salehlərin sünnəsi olmamaqla yanaşı Quran da belə bir əqidəni şirk hesab etmişdir.[1]
“Tovhid bil luğətil farsiyyə” kitabında yazılır:
“Allahdan başqa kimsədən kömək istəmək şirkdir. Ondan digərinə təvəssül edib ona pənah aparmaq belə şirk məsələsinə aiddir..... Allahın sözləri Onun eyni zatı kimi qədimdir (yəni məxluq deyil, yaradılmamışdır). Elə bu səbəbə görə də o sözlərə sığınmaq və pənah aparıb kömək istəmək olar. Qeyri surətdə şirk hesab olunur”.[2]
Həmən kitabda bu mövzunun ardınca deyilir:
“Mübarək “Cin” surəsinin 6-cı ayəsindən belə nəticəyə gəlmək olar ki, Allahdan başqa hətta cinlərdən belə kömək istəmək olmaz. Beləliklə, ilahi peyğəmbərlər də belə qaydadan müstəsna olmamışlar. Yəni, onlardan da yardım istəmək olmaz”.[3]
Bu şübhəyə belə cavab vermək olar:
Birincisi, bu ayə cinlər barəsində nazil olmuşdur. Bu ayənin nazil olmasına səbəb olan məsələ o zaman cahil ərəblərin cinlərin biyabanlarda yaşadığını sanması idi. Onlar elə bilirdilər ki, şəhərdən çıxmaq üçün cinlərin başçısından kömək diləyib ona “Ey cinlərin padşahı, bizi cinlərin şərrindən xilas et və bizi onlardan qoru” demək lazımdır.
Əlbəttə, şübhəsiz cindən yardım istəmək haramdır. Çünki, Allah birbaşa bu işi qadağan etmişdir. Bundan əlavə Allahı qəbul etməyən kəsdən yardım istəməyən kəsdən yardım diləməyin özü açıq-açkar xilafdır.
Ikincisi, Allahla birbaşa rabitədə olan, vəhyin nazil olma məkanı sayılan peyğəmbərlərlə Allahı tanımayan cinlərin çox fərqi vardır. Beləliklə də, İslam əqidəsi Mütəal Allahdan mədəd diləyib Ona yaxın olanları şəfaətverici kimi qəbul etməyi tələb edir.
Bundan öncə vahabi alimlərinin Allahdan qeyrisinə təvəssülün haram olması barəsində nəzəriyyələrini qeyd etmişdik. Indi isə onların bu barədə dəlillərini nəzərinizə çatdırırıq:
Birinci dəlil:
"قُلْ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِهِ فَلا يَمْلِكُونَ كَشْف الضُّرّ عَنْكُمْ وَ لَا تَحْوِيلَا * اُولئكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ اِلى رَبِّهِمْ الْوَسِيلَةَ أَيُّهُمُ أقْرَبُ وَ يَرْجُونَ رَحمَتَهُ وَ يَخَافُونَ عَذَابَهُ اِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُوراً"[4]
“Ey peyğəmbər! Allahdan başqasına etiqadı olanlara de: Onlar sizin çətinlik və narahatçılığınıza çarə tapıb həll etməyə qadir deyildirlər. Bəli, bu şəxslər Allahın onlara daha yaxın olduğunu bilə-bilə Ondan qeyrisini Onunla özləri arasında vasitə edirlər. Allahın rəhmətinə ümidvar olduqları halda Onun əzabından qorxurlar (qorxmaları lazımdır). Çünki Onun əzabı qorxuludur”.
Onlar bu mübarək ayələrə istinad edərək Allahdan başqa heç bir kəsə təvəssül edib yardım istəməmək nəticəsinə gəlmişlər.
Bu ayələrin təhlili: Bu iki ayə digər ayələri nəzərdə tutmamaq və onların zahiri ilə kifayətlənməmək şərti ilə vahabi alimlərinin sözünü təsdiqləyir. Çünki, Pərvərdigarın kəlamı əsasında insan Ona yaxınlaşmaqdan ötrü daha yaxın vasitəni qoyub zərəri uzaqlaşdırmağa qadir olmayan uzaq vasitəyə, yəni “min dunillah”a (Allahdan qeyrisinə) təvəssül edib Allahı unudarsa, Rübubi Şirk sərhədində dayanmışdır. Xatırlamaq lazımdır ki, Allahın izni ilə başqalarına da təvəssül etmək haqqında digər ayələr də mövcuddur. Belə halda Allahın təsdiqlədiyi şəxslərdən kömək istəməklə yanaşı şirk məsələsinin meydana gəlməsinə heç bir şərait yaranmır. Əgər vahabi alimləri başqa ayələri də nəzərə alsaydılar, heç vaxt belə bir böyük səhvə yol verməzdilər.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] “Fəthul-Məcid”, səh. 98.
[2] Səh. 140.
[3] و انَّهُ كَانَ رِجَالُ مِنَ الإنْس يَعُوذُونَ بِرِجَال مِنَ الْجِنِّ فَزادُوهُمْ رَهْقاً"”
[4] İsra (17), 56 və 57-ci ayələr.
source : الشیعه
