Bura iyirmi il,Kufədir. Kufənin Dəməşqlə çox fərqi var. Kufə həmən şəhərdir ki bundan qabaq (Aşura hadisəsindən qabaq) Həzrət Əli əleyhissəlamın hökumət mərkəzi olmuşdur. Bu şəhər şiələrin mərkəzi idi. Bir hissəsi iraqlılardan ibarət zalımların əlindən,olan şəhərin əhalisi ədalətli İslam hökuməti qurulmasını azad olmalarını istəyən Əhli-beyt tərəfdarıdır. Ancaq onlar bu cür nemətə həm, mal-dövlət və vəzifə,çatmağa hələ hazır deyildilər. Bunlar həm maddi həyat də zalımların əlindən azad olmaq istəyirdilər. Ancaq əgər bunlara azacıq təzyiq yaxud mal-dövlətlərini təhlükədə görsələr, bütün arzularından və,olunsa məqsədlərindən əl çəkərlər. Bunlar ikiüzlü adamlardırlar. Bir növ daxili ziddiyyətə malik olan şəxslərdirlər. Bir tərəfdən böyük həvəslə Peyğəmbər digər tərəfdən də təzyiqlərə məruz,balasını öz şəhərlərinə dəvət edir üstəlik Peyğəmbər,qaldıqları üçün nə təkcə öz vədlərini (dəvətlərini) unudur bunları ayıltmaq lazımdır. Onlara,balasının qətlinə də hazırlaşırlar. Deməli Hüseyn ibn Əli,səhvlərini anlatmaq lazımdır. Onlara demək lazımdır ki əleyhissəlamı öldürməklə böyük bir cinayətə yol vermişlər.
Onları oyatmaq vəzifəsi bütün qadınlardan çox xanım Zeynəbin (səlamullahi əleyha) boynuna düşürdü. Çünki yaşı otuzu keçmiş bütün Kufə qadınları iyirmi il bundan qabaq (bu hadisədən qabaq) Həzrət Əli əleyhissəlamın hakimiyyəti dövründə onun Həzrət Əli (əleyhissəlam),Zeynəbi (səlamullahi əleyha) bu şəhərdə görmüş yanındakı və eləcə də, onun öz ataları və ərləri (yəni həmən qadınların ataları-ərləri) yanındakı hörmətini öz gözləri ilə müşahidə etmişdilər. Onlar Zeynəbi (səlamullah əleyha) çox yaxşı tanıyırdılar. İndi xanım Zeynəbin (səlamullahi əleyha) digər əsirlər arasında acınacaqlı şəkildə əsir düşməsi, ötən xatirələri fikirlərdə oyadırdı. Zeynəb (səlamullahi əleyha) bu fürsətdən istifadə edib söhbətə başladı. Səs camaata tanış gəldi. Elə bil Əli səs Əli,(əleyhissəlam) söhbət edirdi. Elə bil boğaz Əli əleyhissəlamın boğazı yoxsa Əli,əleyhissəlamın səsi idi. Doğrudan da, danışan Əli (əleyhissəlam) idi danışan Zeynəbi-Kübra (səlamullahi əleyha) idi.,əleyhissəlamın qızı? Bəli
İbn Təyfur adı ilə tanınmış Əhməd ibn Əbu Tahir (204-280 h.q) qədim tarixi İslam və ərəb qadınlarının bəlağətli çıxışları,qaynaqlardan biri sayılan toplanmış «Bəlağatun-nisa» kitabında yazır:
«Xədim Əsədi deyir: «Hüseyn ibn Əli əleyhissəlamın şəhadətə yetişdiyi hicrətin altımış Kufənin qadınları yaxalarını cırıb,birinci ili Kufə şəhərinə getdim. Gördüm ki ağlayırlar. Əli ibn Hüseyn əleyhissəlamı (İmam Səccadı) da orada gördüm. Xəstəliyi onu lap əldən salmışdı. Əli ibn Hüseyn (əleyhissəlam) başını qaldırıb buyurdu: “Ey Kufə əhli! Bizim məzlumiyyət və müsibətimizə ağlayırsınız? Məgər bizi öldürənlər elə siz deyildiniz?” Bu zaman xanım Zeynəb (səlamullahi əleyha) əli ilə camaata işarə edib onların sakit olmasını istədi. Onun işarəsi ilə nəfəslər sinələrdə boğuldu. Dəvələrin zınqırovlarının səsi kəsildi. Bundan sonra ondan,xanım Zeynəb (səlamullahi əleyha) söhbətə başladı. Mən ondan hayalı fəsahətli söhbət edən qadın görməmişdim. Elə bil Əli əleyhissəlamın dilindən danışırdı. Zeynəbin (səlamullahi əleyha) söhbəti belə idi: «Ey Kufə camaatı! Ey hiyləgər və xain insanlar! Sizi görüm heç vaxt gözünüzdən yaş əskilməsin! Siz sonra da bütün, bütün əlindəkiləri əyirir,o qadına bənzəyirsiniz ki nə də andınızın,əyirdiklərini söküb-tökür. Sizin nə əhdinizin bir dəyəri var boş-boşuna danışmaqdan, kənizlər kimi yaltaqlanmaq,bir etibarı! Sizin öyünmək başqa nəyiniz var? Siz peyinlikdə bitmiş bitkilərə və qəbirə vurulmuş zinət əşyalarına bənzəyirsiniz. Axirətiniz üçün nə pis tədarük hazırladınız –Allah siz, Allaha and olsun ki, ağlayın,qəzəbi və Cəhənnəm əzabı! Ağlayırsınız? Bəli az gülün! Bu cür alçaqlıq qazandığınız halda,ağlamağa layiqsiniz. Çox ağlayın onu heç bir su ilə yumaq olmaz.,nəyə görə də ağlamayasınız? Elə bir alçaqlıq ki Peyğəmbər balasını və Cənnət cavanlarının ağasını öldürməkdən böyük nə alçaqlıq dar gününüzün köməkçisi idi., sizin yolunuzun çırağı,ola bilər? Elə bir şəxs ki Ölün! Xəcalətli başlarınızı aşağı salın! Keçmişinizi bütünlüklə bir dəfəyə gələcəyiniz üçün də heç nə qazanmadınız. Bundan sonra gərək alçaqlıq,itirdiniz içərisində yaşayasınız. Çünki Allahın qəzəbinə düçar oldunuz. Elə bir iş yer yarılsın və dağlar parça-parça, az qaldı göy yerə tökülsün,gördünüz ki olsun.
Bilirsiniz nə qan tökdünüz? Açıq-açığına küçə-bazara çıxardığınız bu qız-gəlinlərin kim olduğunu heç bilirsiniz? Peyğəmbərin ciyərini parçaladığınızı anlayırsınızmı? Nə onun pisliyi bütün dünyanı,pis və axmaq iş tutdunuz! Elə pis iş gördünüz ki doldurub. Göydən qan damcılarının dammasına təəccüb edirsiniz?! Ancaq bunu bilin Qiyamət əzabının rüsvayçılığı daha da acınacaqlı olacaq. Əgər Allah,ki bundan sevinməyin. Allah,gördüyünüz günaha görə indi sizi cəzalandırmırsa günahın cəzasını elə o saat vermir. Ancaq məzlumların da qanını cəzasız qoymur. Allah hər şeyin hesabını çəkəcək.»
Od tutub yanan qəlbdən gələn və Allaha olan imandan qüvvə alan bu gözəl ifadəli sözlər hamını dəyişdirdi. Dinləyicilər peşimançılıq əlaməti olaraq barmaqlarını dişləri ilə sıxır və təəssüflənirdilər. (Ancaq necə deyərlər: «Sonrakı peşmançılıq fayda verməz.») Belə qəmli və ibrət dərsi olan bir səhnədə Bəni-Cüfi saqqalı göz yaşından islanan bir kişi bu məzmunda belə bir,qəbiləsindən olan şer dedi: «Bu sülalənin oğulları ən yaxşı oğullardır. Bu sülalənin oğullarının adına heç vaxt alçaqlıq ləkəsi yapışmamışdır.»
Xanım Zeynəb (səlamullahi əleyha) Yezidin sarayında
Yezid əsirləri şəhidlərin kəsilmiş başları ilə birlikdə Şama,əmr etdi ki göndərsinlər. Əsirlər karvanı Şama tərəf hərəkət etdi. İbn Ziyadın adamları çox bədxasiyyətli idilər. Şam şəhərinin saray adamları (Yezid və onun adamları) böyük fəth və qələbə hesab olan bu karvanın yetişməsi üçün dəqiqələri sayırdı. Tarixçilərin dediyinə görə əsirlər karvanı minlərlə tamaşaçının gözü qarşısında şəhərə (Şama) daxil oldu. Həmən gün Şam şəhəri sevinc və fərəh içində idi və camaat Yezidin qələbəsini bayram edirdi. Əsirlər karvanı camaatın arası ilə küçələri bir-bir arxada qoyaraq Yezidin böyük hökumət sarayına yetişdi.
Saraydakılar Yezid taxtın üzərində qürur və təkəbbürlə əsirləri,xüsusi yerlərdə oturmuş görmək intizarında idi. Übeydullah ibn Ziyadın məclisindən fərqli olaraq Yezidin qəbilə başçıları və bəzi,məclisinə hər adam gələ bilmirdi. Ancaq ölkə böyükləri xarici ölkələrin nümayəndələri iştirak edirdilər. Buna görə də, bu məclis çox əhəmiyyətli bir məclis hesab olunurdu.
Əsirlər saraya daxil olub onlar üçün nəzərdə tutulmuş yerdə dayandılar. Yezidin gözü Peyğəmbər ailəsindən olan əsirlərə sataşdıqda, onları öz qarşısında ayaq üstə İmam Hüseyn əleyhissəlamın başını bir ləyənə,durmuş görüb əmr etdi ki əlində olan çubuqla İmam Hüseyn əleyhissəlamın dişlərinə,qoysunlar. Sonra o vura-vura Abdullah ibn Zəbəri Səhminin kafir olduğu zaman yazdığı cahillik kin-küdurətini xatırladan şerini oxuyaraq deyirdi: «Kaş indi mənim Bədr döyüşündə vuruşub Xəzrəc qəbiləsinin əzabını çəkməli olmuş əcdadım burada olub Yezid çox sağ ol! Əli (əleyhissəlam) övladlarına Bədr,sevinərək deyəydilər ki gününün acısını dadızdırdın və intiqamımızı onlardan aldın...»
Xanım Zeynəbin (səlamullahi əleyha) fəryadı
Əgər məclis bununla (yuxarıda dediklərimizlə) başa çatsaydı, Yezid qalib hesab yaxud göstərişi ilə görülən işlər bir o qədər də pis nəticələnməzdi.,olunardı Ancaq xanım Zeynəb (səlamullahi əleyha) işin bu cür qurtarmasına imkan vermədi və Yezid üçün fərəh hesab olunan şadlığı onun üçün zəhərdən də acı etdi. onların qarşısında ayaq üstə duran adamlar o,Oradakılara göstərdi ki indi Yezid həmən Peyğəmbərin adı ilə hökumət başına,Peyğəmbərin qızlarıdır ki şücaət və,gəlmişdir. Xanım Zeynəb (səlamullahi əleyha) son dərəcə mətanət vüqarla sözə başlayıb Yezidə xitab edərək belə buyurdu: «Allah və Onun Allahın, pis əməl sahiblərinin aqibəti budur ki,Peyğəmbəri doğru buyurmuşlar ki ayətlərini yalan sayıb onlara rişxənd edərlər.
,Yezid bizi əsirlər kimi bu şəhərdən, yeri-göyü bizə daraltmaqla,belə fikirləşirsən ki bu,o şəhərə aparmaqla bizi rüsvay edib özünü hörmətləndirdin? Elə bilirsən ki işinlə yüksək məqama nail olub ona-buna təkəbbürlük edirsən? Qüdrətin hazır olub hakimiyyətini səliqə-sahmanda gördükdə, sevincindən dərinə sığışmırsan. iç üzünü, əsl həqiqətini, sənə verilən bu fürsət ondan ötrüdür ki,Bilmirsən ki camaata açıb göstərəsən? Məgər Allahın «Küfr edənlər onlara verdiyimiz möhləti heç də özləri üçün xeyirli sanmasınlar! Bizim onlara verdiyimiz möhlət ancaq günahlarını daha da artırmaları üçündür. Onlar zəliledici bir əzab görəcəklər» deyə buyurduğunu unutmusan?
Ey azad edilmişlərin oğlu! sənin,Heç bu ədalətdirmi ki ancaq sən Peyğəmbərin, qız və kənizlərin pərdə arxasında otursun,qadın onların səslərini, onların hörmət pərdəsini parçalayasan,qızlarını əsir edəsən boğazlarında boğasan və yad (naməhrəm) kişilər onları dəvələrlə o şəhərdən bu kimsə, kimsə onlara yer verməsin,şəhərə dolandırsınlar? Heç ədalətdəndirmi ki onları qorumasın və öz kişilərindən heç biri onların yanında olmasın?
Axı ürəyi bizim hirs və qəzəbimizdən dolu olan bir şəxsdən bundan artıq nə gözləmək kaş Bədr döyüşündə ölən əcdadın indi burada olaydı və bunu,olar? Deyirsən ki deyərək Peyğəmbər balasının dişlərinə vurursan? Nə üçün də etməyəsən? Sən yer üzünün ulduzları olan Peyğəmbər balalarının və Əbdülmüttəlib ailəsinin qanını tökməklə iki nəsil arasında olan düşmənçiliyi yenidən bərpa etdin. Sevinmə! , kaş kor,Tezliklə Allah dərgahında hazır olacaqsan. Həmən gün arzulayacaqsan ki kaş «indi əcdadım bu məclisdə olsaydı,,lal olaydın və bu günü görməyəydin bizə zülm edən şəxsdən,sevinclərindən dərilərinə sığmazdılar» deməyəydin. İlahi Özün haqq və intiqamımızı al!
And onun Əhli-beyti və ciyərparaları Allahın, Peyğəmbər,olsun Allaha lütf-mərhəmətində qərar tapacaqları gün (Qiyamət günü) Sən Allah qarşısında öz ətini-dərini didib-dağıdacaqsan. Allah Öz vədəsinə əməl edəcəyi gün künc-bucaqda qalmış bu məzlumları bir yerə yığacaq. Allah Özü buyurur ki, «Allah yolunda onlar öz Rəbbinin, heç də ölü zənn etmə! Xeyr]şəhid olanları[öldürülənləri yeyirlər.» Ancaq səni nahaqdan]Cənnət ruzisi[yanında diri olub ruzi , Allah məhkəməsi,müsəlmanların boynunda otuzduran şəxs (Müaviyə) ədalət Məhəmməd (səlləllahu əleyhi və alih) və sənin öz əl-ayağın sənin cinayətlərinə sizlərdən hansınız daha bədbəxtsiniz.,şəhadət verəcəyi gün biləcək ki
,Yezid sən mənim gözümdə,ey Allahın düşməni və Allah düşməninin oğlu! And olsun Allaha (yəni sənin heç danlanmağa da, mən səni danlayam,elə dəyərli deyilsən ki ,ləyaqətin yoxdur) sənin heç təhqir olunmağa da ləyaqətin yoxdur. Ancaq nə edim ah-nalə sinəmdə fəqan edir. Hüseyn (əleyhissəlam),yaş gözlərimdə həlqələnib Şeytan ordusu Peyğəmbər ailəsinin hörmətini qırmaqla,öldürüldükdən sonra müsəlmanların beytül-malından mükafat almaq üçün bizi Kufədən ağılsızlar bu cəlladların əli bizim qanımıza sirab olduqdan,məmləkətinə gətirdikdən sonra tənə, ac qurdlar pak cənazələrin üstündə at çapdıqdan sonra səni danlamaq,sonra etmək hansı dərdə məlhəm olar? Əgər bizi öldürüb əsir etməklə xeyir qazandığını qazandığın ziyandan başqa bir şey, tezliklə başa düşəcəksən ki,güman edirsənsə deyil. Qiyamət günü gördüyün işin nəticəsindən başqa heç nə qazanmayacaqsan. O ibn Ziyad da səndən kömək istəyəcək.,gün sən ibn Ziyadı öz köməyinə çağıracaq ,Sən və sənin yolunu gedənlər həmən gün Allahın ədalət məhkəməsində yığışacaq Müaviyənin sənin Axirət səfərin üçün hazırladığı ən yaxşı,onda biləcəksən ki mən Allahdan,tədarük Peyğəmbər balalarını öldürməyin olub. And olsun Allaha ki başqa heç kimdən qorxmur və Ondan başqa heç kəsə şikayət etmirəm! Hər nə , istifadə et! Hər nə düşmənçiliyin var, elə! Hər nə hiylən var,istəyirsən sənin adına yapışan bu ləkə heç vaxt silinməyəcək.,göstər! Allaha and olsun Cənnət gənclərinin ağasının (İmam Hüseynin) aqibətini,Allaha şükürlər olsun ki ,səadətlə nəticələndirdi və Behişti onlara vacib etdi. Allahdan istəyirəm ki onların məqamını daha da ucaltsın və Öz rəhmətini onlara daha çox şamil etsin. Allah bacarıqlı himayədar və yaxşı köməkçidir.»
Dağlanmış təqvalı qəlbdən qüvvət alan bu çıxışın necə nəticə verməsi məlumdur.,ciyərdən Ən daşürəkli insan belə iman və təqva ilə üzləşdikdə, öz zəifliyini və rəqibin bir neçə anlığa da olsa, bir qərar çıxarmaqdan aciz olur.,güclülüyünü görür Bütün saray ölüm sükutuna qərq olmuşdu. Yezid məclisdəkilərin simasında narazılıq əlaməti müşahidə edib dedi: «Allah öldürsün Mərcanənin oğlunu – (ibn Ziyadı) – mən Hüseyn əleyhissəlamın öldürülməsinə razı deyildim...»
Dördüncü İmamın təbliği mübarizələri
Zillət , həqiqi təhriflər, şərəf və azadlıq qazanmaq, izzət,və alçaqlıqdan qurtarmaq zülm və haqsızlara qarşı cəmiyyətdə əsaslı inqilab əmələ gətirmək üçün camaatı camaatın məsuliyyət hiss,oyatmaq və ziyalılandırmaqdan başqa yol yoxdur. Deməli etməsi üçün onları oyatmaq lazımdır. Bundan sonra inqilab öz-özünə yaranacaq.
Bu İmam Hüseyn əleyhissəlamın hərəkatının bir hissəsi idi. Birinci mərhələni özü və ,dostları şəhadətə çatmaqla yerinə yetirdilər. Ancaq inqilabın ikinci mərhələsi Kərbəla inqilabını camaata çatdırmaq isə İmam Səccad (əleyhissəlam) və,yəni xanım Zeynəbin (səlamullahi əleyha) öhdəsində idi. Təkcə bu cür mübarizə ilə Bəni–Üməyyəyə,Bəni-Üməyyənin otuz neçə illik tör-töküntülərini aradan aparmaq qarşı camaatı inqilaba çəkib Yezidin və Əməvilərin sarayını birdəfəlik yerindən tərpədib söküb-dağıtmaq olardı.
Əhli-beytin məzlumiyyətini ehtiva edən və Aşura gününün günortasından başlayan mübarizənin ikinci mərhələsi Həzrət Əli (əleyhissəlam) qızı xanım Zeynəbin (səlamullahi ondan sonra isə elə həmən şəhərdə İmam Zeynül-abidin,əleyha) Kufə bazarında lakin çox şüurlu və təsirli çıxışları ilə davam,əleyhissəlamın kiçik və sadə etdi.
Böyük əksəriyyəti əsirlərə tamaşa etməyə gəlmiş camaata İmam Səccad (əleyhissəlam) sakit olmalarını bildirdi. Hamı sakitləşdi. İmam Allaha həmd-səna etdikdən sonra buyurdu: tanımayana isə indi özümü, məni tanıyan tanıyır,«Camaat tanıtdıraram. Mən Əbu Talibin oğlu Əlinin oğlu Hüseyn oğlu Əliyəm. Mən hörmətini mal-dövlətini qarət etdiyiniz və qohum-əqrəbasını əsir aldığınız,sındırdığınız şəxsin oğluyam. Mən Fərat çayı kənarında başı kəsilmiş adamın oğluyam. Halbuki, nə də kimə qarşısa hiylə işlətmişdi. Mən başı,o nə bir kimsəyə zülm etmiş siz,arxadan kəsilən şəxsin oğluyam. Bu mənim üçün böyük bir şərəfdir. Camaat atama məktub yazmadınızmı? Onunla beyət etmədinizmi? Onunla əhd-peyman nə pis düşüncə və,bağladıqdan sonra onunla vuruşmağa başlamadınızmı? Nə pis iş hərəkətdir!
Əgər mənim, siz mənim övladlarımı öldürdünüz,Allahın Peyğəmbəri sizə desə ki onda nə üzlə ona, siz mənim ümmətimdən deyilsiniz,hörmətimi qırdınız baxarsınız?»
Bu qısa və ürəktitrədici sözlər o vahiməli və sıxıcı mühitdə tufan qaldırıb Kufə dərhal hər tərəfdən şivən səsi,camaatının ruhunda elə təsir bağışladı ki bədbəxt oldunuz!” Əli ibn,ucaldı. Camaat bir-birinə deyirdi: “Bilmirsiniz Hüseyn (əleyhissəlam) (İmam Səccad) buyurdu: «Mənim nəsihətimi qəbul edən və dediklərimi Allaha və Peyğəmbərinə xatir qulaqlarında sırğa edən şəxsi Allah bağışlasın. Bizim davranışımız Peyğəmbərin davranışı kimi olmalıdır. Çünki onun davranışı ən gözəl davranışdır.» Hamı dedi: “Ey Peyğəmbər balası! Biz sənə qulaq , kiminlə desən vuruşar, sənə itaət edib sənə vəfadarıq. Səndən ayrılmarıq,asır kiminlə desən sülh edərik. Yezidi tutarıq. Biz zülmkarların sənə qarşı (əsla),hərəkətinə nifrət edirik.” İmam Səccad (əleyhissəlam) buyurdu: «Heyhat ey hiyləgərlər! Ey şəhvətlərinin (nəfslərinin) əsiri olanlar! Əcdadımla etdiyiniz rəftarı mənimlə də etmək istəyirsiniz? Yox, Allaha and olsun, hələ vurduğunuz yaradan qan axır, sinəm atam və qardaşlarımın ölümündən yaralıdır. Bu qəm-qüssənin acısı adamı boğur. Mənim qüssəm təsəlli tapmazdır. Sizdən istəyirəm nə də bizim əleyhimizə olasınız.», nə bizdən,ki
