Зилгәдә ајынын 11-и Ислам Пејғәмбәринин (сәлләллаһу әлејһи вә алиһ) пак аиләсинә севинҹ вә хошбәхтчиликин јенидән үз ҝәтирдији ҝүндүр. Бу ҝүн, јер вә ҝөј әһли фәрәһлә долу анлар јашајыб. Мәһз бу ҝүн Аллаһын Дининин дүшмәнләри бир даһа динин мәһв олма арзусуну үрәкләриндә галаҹағынын вә Ислама һаким кәсиләҹәкләриндән мәјус олдуглары ҝүндүр. Бу ҝүн Бәшәр вә Ҹин тајфаларынын сәккизинҹи Имамы, Имам Әли ибн Муса, әл-Рзанын (әлејһис сәлам) тәвәллүдүнүн илдөнүмүдүр.
Биз АБНА олараг бу бәрәкәтли вә севинҹдоғуруҹу ҝүнлә әлагәдар илк өнҹә Заманын Саһиби, Имам Мәһди (Аллаһ онун зүһуруну тезләшдирсин) һәзрәтләринә, о һәзрәтин һагг наиби Имам Хаменеи ҹәнабларына, Али тәглид Мәрҹәләринә вә үмүмбәшәријјәтә сәмими гәлбдән тәбрик әрз едирик.
Имам Рзанын (әлејһи сәлам) Һәјатына Гыса Бахыш
Ады: Әли Ләгәби: Рза
Күнјәси: Әбүлһәсән
Атасы: Һәзрәт имам Мусеји Казим (ә)
Имамлыг мүддәти: 21 ил
Өмрү: 55 ил
Вәфаты: 203-ҹү Һиҹри-гәмәри илиндә Аббасаи хәлифәси Мәмун тәрәфиндән зәһәрләниб шәһид олду.
Мәзары: Иран Ислам Республикасы Мәшһәд шәһәри.
Тәвәллүдү
148-ҹи Һиҹри-гәмәри илинин Зилгә᾽дә ајынын 11-дә Мәдинә шәһәриндә Мусәбни Ҹә᾽фәр әлејһиссаламын евиндә бир ушаг дүнјаја ҝәлди ки, атасындан сонра мүсәлманларын имамлығыны өз өһдәсинә алды. Бу көрпәнин адыны Әли, ләгәбини исә Рза гојдулар. Имамын әзиз анасы Нәҹмијјә иман вә үстүн ағыл бахымындан зәманәсинин ән ҝөркәмли гадынларындан бири сајылырды. Ушаглыг чағындан е᾽тибарән атасы имам Казим (ә) илә бирликдә иди. Имам Мусеји Казим (ә) һәмишә өз әсһабына белә бујурарды: «Мәндән сонракы имам, будур». Бу барәдә Мәхзуми белә демишдир: Ҝүнләрин бир ҝүнүндә Мусәбни Ҹә᾽фәр (ә) бизи чағырыб «сизи дә᾽вәт етдим ки, бу оғланын мәндән сонра мәним варисим вә ҹанишиним олаҹағына шаһид дурасыныз» - дејә бујурду. Имамын заманында боғуҹу шәраит вә шиддәтли тәзјиг һәмин мүһитә һаким олдуғуна ҝөрә сөзләринин ахырына белә әлавә етди: «Сизә дедијим јанынызда галсын вә кимсәјә сөјләмәјин, бизим достумуз вә әсһабымыз оланлардан башга.»
Имамын Нишабур Шәһәринә Ҝәлиши
О дөврдә Нишабур шәһәри Иранын ири, ҹәмијјәтли вә абад шәһәрләриндән бири сајылырды. Шәһәр әһалисинин имам Рза әлејһиссалама тәшкил етдикләри гаршылама мәрасими тарихдә мисилсиз иди. Сонралар бу шәһәр монголлар тәрәфиндән ишғал олунду. Имам ҝәләндә исә Нишабурун алимләри, әлләриндә кағыз-гәләм, шәһәрин дарвазасында јығышмышдылар ки, имамын сөзләрини јазсынлар. О заманлар Нишабурда јүзләрлә алим, һәдисчи вә фәгиһ јашајырды. Бөјүк рәвајәтчи вә һәдисчиләрдән сајылан Мәһәммәд ибни Әсләм Туси габаға ҝәлиб имамдан ҹамаат үчүн бир һәдис сөјләмәсини хаһиш етди. Имам (ә) кәҹавәнин пәрдәсини галдырыб башыны кәҹавәдән чыхартды. Халгын ҝөзү имама саташан кими салават вә тәкбир сәсләри ҝөјә уҹалды. Имам (ә) сакит олмаларыны ишарә етдикдә һамы сусду. Сонра бир һәдис охуду: «Аллаһ-таала бујурмушдур: «Ла илаһә илләллаһ» мәним гала вә һасарымдыр. Һәр кәс бу кәлмәни дилә ҝәтирсә, мәним галама дахил олуб әзабымдан гуртулаҹагдыр». Бу һәдисин ардыҹыл сәнәди Пејғәмбәр, Ҹәбраил вә Аллаһа јетишдијинә ҝөрә «Силсиләтүз-зәһәб, һәдиси адландырылмышдыр.
Имамын Сәнабада Ҝәлиши
Әбасәлт белә нәгл едир: Һәзрәт (ә) Сәнабад кәндинә чатдыгда ҝүнорта иди; һәзрәт намаз гылмаг истәјирди. Су истәди, дедиләр сујумуз јохдур. Имам Рза әлејһис салам бир јери газды вә һәмин јердән су гајнајыб чыхды. Имам (ә) илә јолдашлары дәстәмаз алыб намаз гылдылар. Сонра бу ҝүн даш габлама гајырмаг үчүн хаммал олан даға дајаныб белә бујурду: «Пәрвәрдиҝара! Бу даға хејир вә бәрәкәт әта ет». Сонра әмр етди ки, евинин бүтүн габламаларыны бу дағын дашындан дүзәлтсинләр. Һәзрәт (ә) даһа сонра Һәмид ибни Гәһтәбәнин евиндә јерләшән мәгбәрәјә дахил олуб Һарунун гәбринин јанында әли илә бир хәтт чәкәрәк бујурду: «Бура мәним гәбримдир, мәни бурада дәфн едәҹәкләр. Аллаһа анд олсун ки, һәр кәс мәним зијарәтимә ҝәлсә, Аллаһын рәһмәти вә бизим шәфаәтимиз она нәсиб олаҹаг». Даһа сонра гибләјә тәрәф дајаныб бир нечә рәкәт намаз гылыб, дуа етдикдән сонра узун сәҹдәјә ҝетди.
Имамын МӘрв Шәһәринә Ҝәлиши
Һәзрәт (ә) Мәрв шәһәринә ҝәләндә Мәмун ону еһтирамла гаршылајыб, бүтүн бөјүкләри бир мәҹлисдә топлајараг һәзрәтә белә деди: Хәлифәлији бурахыб һакимијјәти сизә тапшырмаг истәјирәм. Имам (ә) онун ҹавабында бујурду: «Әҝәр хәлифәлик палтарыны Аллаһ сәнә ҝејдирибсә, хәлифәлији бурахыб башга бир нәфәрә тапшырмағын јерсиздир; әҝәр хәлифәлик сәнин дејилсә, онда нә үчүн ону өз өһдәнә алмысан?» Мә᾽мун деди: Артыг бу, гәрара алыныбдыр вә хәлифәлији гәбул етмәлисән. Имам (ә) Мә᾽мунун ҝизли планыны билдијинә ҝөрә, онун исрарына бахмајараг гәбул етмәди. Даһа сонра Мә᾽мун белә деди: Мәним вәлиәһдлијими гәбул етмәлисән. Имам (ә) исә бујурду: «Бу гәдәр исрар етмә. Ата-бабаларымдан ешитмишәм ки, сәндән габаг дүнјадан ҝедәҹәјәм. Мәни зәһәрләјиб атан Һарунун јанында дәфн едәҹәкләр. Мә᾽мун «сәни ким зәһәрләјәҹәк?» - дејә сорушдугда имам бујурду: «Сән өзүн онун ким олдуғуну јахшы билирсән, мәндән сорушма». Мә᾽мун нараһат олуб ағлады. Сонра белә деди: Мәним вәлиәһдлијими ҝәрәк гәбул едәсән. Бу бир әмрдир ки, әҝәр ону рәдд етсән сәни өлдүртдүрәрәм. Һәзрәт (ә) чарәсиз галыб Мә᾽мунун вәлиәһдлијини гәбул етди, лакин бу мүддәт әзриндә һөкумәт ишләринә гарышмајаҹағыны билдирди. Мә᾽мун бу шәрти дә гәбул едиб тәнтәнәли бир јығынҹаг гурараг һәзрәти ора ҝәтирди вә ҹамаата деди: Һамыныз имамла беј᾽әт етмәлисиниз. Мәндән сонра хәлифә одур. Онун сөзүнү гәбул едиб әмрләринә табе олун. Мә᾽мун әмр етди ки, халг Аббасиләрин гара рәнҝли палтарыны чыхардыб Бәни Һашимин јашыл рәнҝли палтарларыны ҝејинсинләр. Һәмчинин гызы Үммү Һәбиби һәзрәтә вериб, о бири гызы Үммү Фәзли исә һәзрәтин оғлу имам Мәһәммәд Тәгијә адахлады вә елә бу сијасәтлә онларын икисини дә нәзарәт алтында сахламаг истәјирди.
Бајрам Намазы
Бајрам ҝүнү Мә᾽мун бајрам намазыны имамын (ә) гылаҹағыны билдириб әмр етди ки, бөјүкләрин дә һамысы онун далында намаз гылсынлар. Имам буну гәбул етмәди. Лакин Мә᾽мунун исрар етмәси илә гәбул етмәк мәҹбуријјәтиндә галды, бу шәртлә ки, намазы бабасы Пејғәмбәрин гылдығы кими гылсын. Мә᾽мун гәбул етди вә имам (ә) бајрам ҝүнү сүбһ тәмиз палтар ҝејиб, өзүнә әтир вуруб, башына ағ әммамә гојараг вә ајагјалын тәкбир дејәрәк шәһәрин чөлүнә тәрәф һәрәкәт етди. Ҹамаат да имамла бирликдә јола дүшдүләр. Онлар севиндикләриндән уҹа сәслә ағлајыб Пејғәмбәр вә ханәданына салам ҝөндәрирдиләр. Елә бир вәзијјәт јаранмышдыр ки, санки ҝөј, јер вә бүтүн мәхлуглар имамын сәсинә сәс верәрәк тәкбир дејирдиләр. Мә᾽мунун вәзири Фәзл ибни Сәһл вәзијјәти белә тәһлүкәли ҝөрдүкдә Мә᾽муна хәбәр верди ки, әҝәр имам бу шәкилдә намаз гылса, үсјан вә һәрҹмәрҹлик төрәнәҹәк. Һамымызын һәјаты тәһлүкә алтындадыр. Тезликлә имамын јанына бир нәфәр ҝөндәр ки, мәрасими јарымчыг гојуб гајытсын. Имам (ә) Мә᾽мунун ҝөндәрдији адамын сөзүнү ешидән кими ајаггабысыны ҝејиб ата минди вә шәһәрә гајытды. Беләликлә дә о һәзрәт халга ҝөстәрди ки, бунларын һамысы Мә᾽мунун ојунларыдыр. Халгын Мә᾽муна гаршы олан гәзәб вә нифрәти, имама гаршы исә севҝи вә мәһәббәти даһа да чохалды. Һамы Мә᾽мунун икиүзлү вә һијләҝәр олдуғуну вә имам һаггында ҝөрдүјү ишләрин сијаси бир мәгсәд ҝүддүјүнү баша дүшдүләр.
Мәмун Нә Үчүн Имамы Хорасана Дәвәт Етмишдир?
Буну нәзәрә алмаг лазымдыр ки, Мә᾽мун зирәнҝ вә һијләҝәр бир адам иди. Онун имамы Мәрвә дә᾽вәт едәрәк ону вәлиәһд тә᾽јин етмәси мүвәффәгијјәтсиз галан сијаси бир план әсасында гурулмушду. Мә᾽муну марагландыран мәсәләләр бунлардан ибарәт иди:
1. Әләвиләр мәмләкәтин һәр тәрәфиндән һөкумәтә гаршы гијам етмишдиләр. Бундан әлавә Ислам әразиси ҝенишләниб нәзарәт алтындан чыхмышды. Буна ҝөрә дә заһирдә хәлифәлији әләвиләрдән биринә вериб онларын гијамынын гаршысына алмаг гәрарына ҝәлмишди ки, бунунла да онларын һамысы ҝери чәкилиб үсјандан ваз кечәҹәкдиләр. Аббасиләрин сијасәти һијләҝәр бир сијасәт иди. Онлар Пејғәмбәрин аиәләсинин ганына сусамышдылар, лакин әләвиләрин үсјанындан гуртулмаг, шиәләри разы салмаг үчүн халга Әли (ә) аиләсинин сәмими досту олдугларыны ҝөстәрмәк мәҹбуријјәтиндә идиләр.
2. Мә᾽мун истәјирди ки, Бәни Һашим ханәданы да һөкумәтин гәрарларыны һәјата кечирмәкдә иштирак етсинләр вә һәзрәт Рза әлејһиссаламын Мә᾽муна дедији кими, халга белә ҝөстәрсин ки, Бәни Һашим ханәданы дүнјаны севирләр вә өзләрини дүнјаја е᾽тинасыз ҝөстәрмәләри јаландыр. Ҝуја онлар да гүдрәтә чатсалар башга адамлардан һеч дә фәргләнмәјәҹәкләр. Лакин, гүдрәтләри олмадығы үчүн кәнара чәкилибләр вә әҝәр бир ҝүн гүдрәтә чатсалар, ҹамаатын һеч ағлына ҝәлә билмәјәҹәји ишләри ҝөрәҹәкләр. Мә᾽мун бу фикри ашыламагла халгы онлардан узаглашдырыб онларын халг арасында олан мә᾽нәви дәјәрләрини мәһв етмәк истәјирди. Мә᾽мун дәфәләрлә үсјан едән шәһәрләрә вали тә᾽јин етмәк үчүн имам Рза әлејһиссалама өз адамларындан бә᾽зиләрини намизәд ҝөстәрмәсини тәклиф етмишди, амма о һәзрәт (ә) она белә ҹаваб вермишди: «Мән вәлиәһдлији гәбул едәндә һөкумәтин һеч бир ишинә гарышмајаҹағымы шәрт етдикдә сиз дә ону гәбул етдиниз. Әҝәр мүгавиләмизә бағлы галмағымы истәјирсәнсә, сиз дә мүгавиләмизә бағлы галын. Мә᾽мун сусуб һеч бир сөз демәди Имам Рза әлејһиссалам анламышды ки, Мә᾽мун ҝөрдүјү ишләри она нисбәт вериб халгы ондан узаглашдырмаг истәјир. Буна ҝөрә дә Мә᾽мунун һеч бир тәклифини гәбул етмәди вә елә бунун нәтиҹәсиндә дә Мә᾽мунун бүтүн планлары пуча чыхды.
3. Мә᾽мунун ҝүддүјү башга бир һәдәф исә бундан ибарәт иди ки, имамы Хорасана ҝәтирмәклә әләвиләри пајтахтда топлајыб нәзарәт алтында сахласын вә манечилик јарадан әләвиләри өлдүртсүн. Неҹә ки, имамы зәһәрләјиб, әләвиләри өлдүрдү вә габагҹадан бағладығы бүтүн әһд-пејманлары тапдалады.
Имамдан Гыса Кәламлар
1. Өзүнүн вә арвад-ушағынын маашыны тә᾽мин етмәк үчүн зәһмәт чәкән киши, Аллаһ јолунда ҹиһад едән кимидир.
2. Биринин адыны чәкәндә бу иши, һәмишә һөрмәтлә ҝөрүн.
3. Тәмиз олун, чүнки тәмизлик пејғәмбәрләрин гајдасыдыр.
4. Варлығындан кимсәнин јарарланмадығы шәхс, ән пис адамдыр.
5. Бир мүсәлмана хәјанәт едән шәхс биздән дејилдир.
Диггәт: Хәбәрдән истифадә етдикдә мәнбәјә истинад лазымдыр
source : www.abna.ir
