قربانگاه عاشقان و فرات، آب حیات

 درمسلخ عشق جزنکو را نکشند  ***   روبه صفتان زشت خورا نکشند 
 گرعاشق صادقی زمردن مهراس   ***    مردار بود هرآن که او را نکشند     

   کربلا مسلخ عشق وقربانگاه عاشقان ومشهد شهدا است ، بزرگ شهیدانی که هیچ شهیدی درعظمت وبزرگواری به پایشان نمی رسد ، این سخن را درحق حریم حماسه ها ودرفضل تربت پاک کربلا ، وآن ستایش را درحق شهیدان عاشق وبی نظیر نینوا ، مولای پارسایان ، امیر مؤمنان علی علیه السلام فرموده است .
 واین پیشگوئی را پیشوای پاکدلان زمانی فرمود که گرفتار جنگ صفین بود و میان جنگ صفین وحماسه‌  عاشورا بیش از بیست سال فاصله است .
 امام باقر علیه السلام از پدرش امام سجاد علیه الساام نقل می کند که وقتی امیر المؤمنین علیه السلام از کربلا عبور می کرد ، درتوصیف آن سرزمین فرمود :
  اینجا قربانگاه عاشقان ومشهد شهیدان است شهیدانی که نه درگذشته مانند آنان وجود داشته ونه درآینده وجود خواهد داشت .۱
 درحدیث دیگر ، به عبارت دیگری نقل شده است که شخصی بنام هرثمه بن سلیم می گوید :
 ما درجنگ صفین با علی علیه السلام بودیم که حضرت زمانی که به صحرای کربلا رسید از اسب پیاده شد احرام نماز بست وما نیز پشت سرحضرت ،  نماز را باجماعت خواندیم ، پس از آن که نماز تمام شد ، امیر مؤمنان رادیدیم که ازخاک کربلا برداشته وآن را استشمام می کنید ومی فرماید :
 چه خوشبوئی ای خاک ! قومی ازتو، درروزقیامت بپا خواهند خاست که بدون حساب وبی هیچ درنگی به بهشت خواهند رفت … ۱
  ۱-متن حدیث چنین است : ویقول هذا … مصارع عشاق شهداء لایسبقهم من کان قبلهم ولا یلحقهم من بعدهم . بنگرید : سفینه البحار ،ج۲ ، ص۱۹۷.
۱-شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ، ج ۴، ص۱۶۹، به نقل از وقعه صفین نصر بن مزاحم ؛ واهالک ایتها التربه لیحشرن منک قوم یدخلون الجنه بغیر حساب .
فرات، آب حیات
گاهى( جغرافى )، گویاى یک ( تاریخ است.
گاهى قطعه اى زمین،حامل یک ( فرهنگ )است.
گاهى نهرآبى، دیوار دیارى، ستون مسجدى، بقایاى شهرى، رد پاى،نقش دیوارى و .. دربردارنده یک دنیا خاطرات تاریخى تلخ و شیرین است، رواق تاریخ و آینیه حواث است.از آنها باید الهام گرفت و با تاکید بر آنها، تاریخ را به یاد آورد. ( فرات)، از اینگونه نهرهاست و آب فرات،در قاموس فرهنگ شیعه، بار معنوى و محتواى فرهنگى دارد و راز دار بزرگ و مقدسى است که امواجش،حماسه کربلا و آن تشنگیها، ایثارها، حماسه ها، قهرمانیها و ایمانها را به یادها مى آورد.
( دجله )و(فرات )،تاریخ مجسم و روان است.تاریخ امت اسلام،بر امواج این دو رودهمیشه جارى ثبت است.
آب( فرات )و خاک( کربلا )،هر دو یاد آور عاشوایند.
و هر دو ، در الهام بخشى، موثر و کار ساز، و هر دو، مورد تشویق و ترغیب اهل بیت و ائمه، و هر دو، مقدس و مبارک و عزیز.
در حدیثى ،( رود فرات ) و( رود نیل )، رودهاى مومن به حساب آمده است: ( نهران مومنان و نهران کافران، فالمومنان:الفرات و نیل مصر...) (۱) و در حدیثى، فرات، نهرى بهشتى به حساب آمده است:
( اربعه انهارمن الجنه:الفرات...)(۲) غسل کردن از آب فرات، براى زیارت اباعبد الله الحسین علیه السلام یا غیر آن، بسیار فضیلت دارد.
امام باقرعلیه السلام در ضمن حدیثى از مردى از اهل کوفه پرسید:
- آیا از( فرات )تان هر روز یکبار غسل مى کنى؟
- نه.-هر جمعه چطور؟- نه.- هر ماه چطور؟- نه.-هر سال چطور؟
- نه امام باقرفرمود:تو از خیر، محرومى!(۳) و چه پاداشهاى عظیم،بیان شده است براى زائران قبر حسین بن على علیه السلام که در فرات، وضو بگیرند و غسل کنند و باوقار و آرامش، به زیارت آن حضرت شرفیاب شوند. (۱۳) همچنین، بر داشتن کام نوزاد با آب فرات، و چشاندن آب مقدس این نهربهشتى به کودکانى که بناست با محبت و ولایت خاندان وحى و اهل بیت پیامبر بزرگ شوند و( تربیت عاشورایى )یابند،امرى است که دستور اکید ائمه است.
در روایات،ازآب فرات،به عنوان( آب بهشتى )،( ساحل وادى ایمن )،آب گوارا و( معین )،پر برکت، عزیزترین آبهاى دنیا و آخرت، و...یاد شده است. (۴) امام صادق علیه السلام به( سلیمان بن هارون بجلى )فرمود:
( ما اظن احدایحنک بماء الفرات الا احبنا اهل البیت )(۵) و یا به این تعبیر که:
( من شرب من ماء الفرات و حنک به فانه یحبنا اهل البیت )(۶) یعنى:هر کس از آب فرات بنوشد یا کام خود را با آن بر گیرد،حتما دوستدار ما اهل بیت خواهد بود.ایجاد پیوند با کربلا و اهل بیت با آب فرات، از آغاز حیات شروع مى شود و فرات،آب حیات جانهاى مستعد مى گردد و در ( خط )صحیح مى کشاند و هدایت مى کند.
در مورد تربت حسین بن على هم از ائمه نقل کردیم که به فرموده ائمه، تربت قبر سیدالشهدا هم، فضیلت و قداست دارد و الهام دهنده و شفا بخش است.
امام صادق علیه السلام به( حارث بن مغیره )فرمود:
( تربت قبر حسین، شفا بخش اشت و ایمن ساز از هر ترس...
در اواخر حدیث، راوى مى پرسد:چگونه تربتش امن از هر ترسى است؟
مى فرماید:( هروقت،از سلطان یا غیر او ترسیدى، هنگام خروج از خانه ات، همراه خوداز خاک قبر حسین علیه السلام داشته باش...(۷)

نویسنده: جواد محدثی

‌ پی نوشت:

1- وسائل الشیعه،ج ،۱۷ ص ۲۱۵.
۲- همان،ج ۱۷ ص ۲۱۵.
۳- وسائل الشیعه،ج ۳ ص ۵۲۷ حدیث ۲۲.
۴- همان،ج ۱۰ ص ۳۷۷ احادیث:۱،۳،۶،۷،۸،۹،۱۰.
۵- همان، ص ۳۱۳ احادیث ۱ تا ۱۰.
۶- همان،حدیث ۷ و ۹.
۷- امالى،شیخ طوسى (چاپ نجف)ج ۱ ص ۳۲۵.