او چه مى‏گويد؟

«گوستاولبون» فرانسوى مى‏گويد:
«تمام جهان بايد رهين منّت اسلام باشد؛ زيرا ملت اسلام خدمات ارزنده و شايان تقديرى به معارف دنيا نمودند. مراكز علمىِ اروپايى‏ها عبارت بود از جايى كه در آنجا پاپ‏ها و سردمداران كليساها به حالت نيمه وحشى زندگى كرده و به بى‏خطى و بى‏سوادى خود افتخار مى‏كردند. مدار علوم ما فقط مسلمانان بودند».
و خلاصه در كتاب پربهاى «تمدن اسلام و عرب» مى‏نويسد:
«از نظر خصايص اخلاقى نيز همين اندازه بس كه آنها اروپا را تربيت كرده به شاهراه تمدن و ترقى راهنمايى نمودند. حالت بربريّت اروپاييان تا مدت طولانى، در واقع بيش از اينها بود كه خود بتوانند آن را حس كنند. البته در قرن يازدهم و بيشتر در قرن دوازدهم احساسات مختصرى در مردم پيدا شده؛ ولى از همان وقت فقط چند نفر از اشخاص حساس و روشن‏فكر، ضرورت اين را حس كردند كه بايد كفن جهالت را دريد و بدون فاصله به طرف مسلمين كه از هر جهت برتر و استادترند متوجه شد و به آنها مراجعه نمود».