مباهله پیامبر با مسیحیان

وی به آنان گفت: «شما فردا به محمّد نگاه کنید. اگر با فرزندان و خانواده اش برای مباهله آمده بود، از مباهله با او بترسید و اگر با یارانش آمد، با او مباهله کنید. فردای آن روز، رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آمد، در حالی که دست علی علیه السلام را گرفته بود و حسن و حسین علیهما السلام پیش روی ایشان راه می رفتند و فاطمه علیها السلام نیز پشت سر ایشان قرار داشت. نصارا نیز در حالی که اسقف آن ها پیشاپیش آنان قرار داشت، برای مباهله حضور یافتند. اسقف مسیحی درباره هویت همراهان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پرسید. به او گفتند: این، پسر عمو و داماد او و محبوب ترین خلق نزد اوست. این دو پسر نیز فرزندان دختر او از علی هستند و آن بانوی جوان، دخترش فاطمه، عزیزترین مردم نزد او و نزدیک ترین افراد به اوست...اسقف گفت: من مردی را می بینم که در مباهله با کمال جرأت اقدام می کند و گمان می کنم راستگو باشد؛ که در این صورت، به خدا سوگند بیش از یک سال بر ما نخواهد گذشت که در تمام دنیا، حتی یک نصرانی هم نماند که آب بنوشد. آنگاه اسقف مسیحیان، رو به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم کرد و گفت: «ای ابوالقاسم! ما با تو مباهله نمی کنیم؛ بلکه با تو مصالحه می نماییم. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نیز پیشنهاد وی را پذیرفت.^[3]

ثمرات مباهله پیامبر با مسیحیان

و اما واقعه مباهله، از جهات مختلفی حائز اهمّیت و قابل تأمّل و بررسی است. مهم ترین و برجسته ترین نکاتی که در این رویداد ملاحظه می شود، عبارت اند از:

1.اثبات حقّانیت اسلام در برابر مسیحیت

واقعه مباهله، نشان داد که رهبران مسیحی نجران، مانند دیگر علمای مسیحی معاصر پیامبر صلی الله علیه و آله، علائم پیامبر خاتم را در کتب آسمانی خود، خوانده بودند و آنها را کاملاً بر شخصِ ایشان، منطبق می دانستند؛ امّا برای آن که موقعیت خود را در جامعه مسیحیت از دست ندهند، حق را کتمان می کردند، چنان که قرآن تصریح می فرماید: الَّذِینَ ءَاتَینَاهُمُ الْکتَابَ یعْرِفُونَهُ کمَا یعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ وَ إِنَّ فَرِیقًا مِّنْهُمْ لَیکتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ یعْلَمُونَ.(سوره بقره، آیه 146) کسانی که به آنان کتاب دادیم، او را می شناسند، همچنان که فرزندان خود را می شناسند؛ لیکن گروهی از ایشان، حقیقت را پوشیده می دارند، با آن که می دانند. بنابراین، جریان مباهله، نه تنها برای اثبات صداقت و حقّانیت پیامبر صلی الله علیه و آله در برابر مسیحیت نجران، از هر برهانی کارآیی بیشتری داشت، بلکه یکی از ادلّه حقّانیت اسلام در برابر مسیحیت در طول زمان و تا دامنه قیامت است. جالب توجّه، این که: از زمان واقعه مباهله در سال نهم هجری تاکنون، هیچ عالم مسیحی ای برای مباهله با مسلمانان، اعلام آمادگی نکرده است.

۲.اثبات جانبداری اسلام از منطق و صلح

دومین نکته قابل توجّه در واقعه مباهله، اثبات جانبداری اسلام از منطق و صلح است. ماجرای مباهله، نشان می دهد که دین اسلام، در برخورد با قدرت های مخالف خود، در گام نخست، تلاش می کرد با بهره گیری از گفتگو و مناظره و استفاده از دلیل و برهان، آنها را به حق دعوت نماید و در گام دوم، اگر معتقد به خدا بودند، آنها را به مباهله و داوری خداوند متعال فرا می خواند، و اگر مباهله را هم نمی پذیرفتند، و شرایط اسلام را قبول می کردند، پیمان نامه سیاسی امضا می کرد. بنابراین، استفاده اسلام از قدرت در میدان جنگ، تنها برای شکستن سدهای آگاهی و آزادی اندیشه بود.

پی نوشت ها:

[1] آل عمران، آیه 61.

[2] . مباهله در لغت از ماده« بهل» بر وزن اهل به معناى« رها كردن» و قيد و بند را از چيزى برداشتن است ودر آيه ياد شده، مباهله رها كردن و واگذار نمودن بنده به حال خود است.( ر. ك: مفردات الفاظ قرآن، راغب اصفهانى، ص 61)

[3] . تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ج 2، ص 435- 445، دارالكتب الاسلاميه.

منبع : حیدری ابهری، پرسمان قرآنی پیامبر اعظم، ص 203-205.