چرا امام سجاد را زین العابدین نامیدند؟

عمران بن سلیم می‌گوید: هر گاه زُهری از علی بن الحسین مطلبی نقل می‌كرد، می‌گفت: برای من زین‌العابدین روایت كرد. یك بار سفیان بن عُیینه به او گفت: از چه جهت او را زین العابدین می‌گویی؟

پاسخ داد از سعید بن مسیب شنیدم كه رسول خدا فرمود:

به روز قیامت، فریاد كننده‌ای آواز برآرد: زینت عبادت كنندگان كجاست؟

« یناد مُنادی: أینَ زَینُ الْعابِدینَ؟»؛ چنان می‌بینم كه فرزندم علی بن الحسین با تمام وقار و سكون در میان مردم محشر برای رسیدن به جایگاهش قدم برمی‌دارد.

همین روایت را كتاب پرقیمت «علل الشرایع» صدوق از طریق علی بن ابراهیم قمّی، از ابن عباس، از رسول خدا حكایت می‌كند.(1)

و نیز مرحوم حضینی و دیگر بزرگان آورده‌اند:

شخصی به نام عسكر - غلام امام محمّد جواد علیه السّلام - به نقل از پدرش حكایت كند:

روزی به محضر شریف حضرت علی بن موسی الرّضا علیه السّلام شرف حضور یافتم و عرضه داشتم: یاابن رسول اللّه! چطور در بین اهل بیت رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله فقط امام چهارم، حضرت علی بن الحسین علیهماالسّلام به عنوان “سیّد العابدین “ معروف و مشهور گشته است؟

امام رضا علیه السّلام در جواب فرمود: خداوند متعال در قرآن تصریح نموده است كه بعضی از پیغمبران را بر بعضی از ایشان فضیلت و برتری داده است؛ و ما اهل بیت رسالت نیز همانند انبیاء عظام صلوات اللّه علیهم می‌باشیم.

و سپس افزود: و امّا در رابطه با جدّم، علی بن الحسین علیهماالسّلام، كه سؤال كردی:

همانا پدرم از پدران بزرگوارش علیهم السّلام بیان فرموده است: روزی امام علی بن الحسین علیهماالسّلام مشغول نماز بود، كه ناگاه شیطان به صورت یك افعی بسیار هولناكی، با چشم‌های سرخ از درون زمین آشكار شد و خود را به محراب عبادت آن حضرت نزدیك كرد.(2)

ولیكن امام سجّاد علیه السّلام كمترین حسّاسیّتی در برابر آن موجود وحشتناك نشان نداد و ارتباط خود را با پروردگار متعال خود قطع نكرد.

افعی دهان خود را نزدیك انگشتان پای آن حضرت آورد و آتشی از دهانش خارج ساخت كه بسیار وحشتناك بود، ولی حضرت با آرامش خاطر و خیالی آسوده به نماز خود ادامه می‌داد و توجّهی به آن نداشت.

در همین حال كه شیطان با آن حالت ترسناك مشغول اذیّت و آزار بود، ناگهان تیری سوزاننده از سمت آسمان آمد و به آن ملعون اصابت كرد.

هنگامی كه تیر به او خورد، فریادی كشید و به همان حالت و شكل اوّلیّه خود بازگشت و كنار امام سجّاد، زین العابدین علیه السّلام ایستاد و اظهار داشت:

شما سیّد و سرور عبادت كنندگان هستی؛ و چنین نامی تنها زیبنده و شایسته شما می‌باشد.

و سپس در ادامه كلام خود افزود: من شیطان هستم؛ و تمام عبادت كنندگان را از زمان حضرت آدم تا كنون فریب و بازی داده ام و كسی را از تو قوی‌تر و پارساتر نیافته ام.

و پس از آن شیطان از نزد امام سجّاد علیه السّلام خارج شد و حضرت بدون آن كه به او توجّهی داشته باشد، به نماز و نیایش خود با پروردگار متعال خویش ادامه داد.(3)

1ـ مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 167.

2- در احادیث شریفه وارد شده است: ملائكه به هر شكلی غیر از سگ و خوك در می‌آیند، ولی شیطان و جنّی‌ها می‌توانند به هر شكلی حتّی سگ و خوك در آیند.

3- هدایة الكبری حضینی: 214، س 11، بحارالا نوار: ج 46، ص 58، ح 11، به نقل از مناقب ابن شهر آشوب.