دومین نشست از سلسله نشست‌های «ترجمهٔ متون مقدس؛ بایدها و نبایدها» برگزار شد.

استاد احمد شهدادی در ادامه نشست قبلی به تقسیم بندی مخاطبان و خوانندگان پرداخت و افزود: برای هر متنی دو خواننده وجود دارد ایده آل و معمولی. خوانندة ایده‌آل با پیش فرض‌های زبان مبدا و فرهنگ متن مبدا آشناست و تکلیف مترجم با چنین مخاطبانی روشن است ولی مترجم متون مقدس بایستی در ترجمه مخاطب و خوانندة خود را از نوع معمولی بداند یعنی پیش فرض را بر این بگذارد کخ خواننده با فرهنگ و زبان متن مقصد آگاهی ندارد و طبیعتا با اصطلاحات زبانی ناآشناست. اینجاست که مترجم باید روش خود را در ترجمه تغییر دهد تا بتواند ابهامات ذهنی مخاطبان را روشن سازد نه اینکه بر آن‌ها بیفزاید.

وی در ادامه به سبک شناسی متون مقدس پرداخت و گفت: متون مقدس دارای بار ادبی و بلاغی خاصی هستند و این سوال مطرح است که آیا در ترجمه باید بار ادبی تماما منتقل شود؟ از طرفی تهی کردن متن از بار ادبی نیز درست نیست. نکته اینجاست که انتقال سبک نثر تماما ممکن و شدنی نیست و بایستی میانه راه را انتخاب کرد که من معتقدم بایستی به ترجمه مفهومی بپردازیم. ترجمه سبک امری نسبی است و در مقام بعد از ترجمه مفهومی قرار دارد.

ایشان در ادامه افزود: من ایده‌ای را مطرح ساختم که نام آن را نظریه میدان فهم گذاشته‌ام. میدان فهم فرایندی است که در حیطه ذهن و شناخت ما شکل می‌گیرد. هر مترجمی یک منِ جغرافیایی، منِ تاریخی، منِ فرهنگی، منِ زیبایی شناختی و منِ حقوقی دارد که همه آن‌ها برآمده از کانتکس و بافتی است که مترجم در آن رشد و نمو داشته و به نوع تربیت خانوادگی وی و تحصیلات و کتاب‌هایی که مطالعه کرده بستگی دارد و همه آن ها در ترجمه و نوع نگرش مترجم به متن دخالت دارند و به شکلی بروز و ظهور می‌یابند.

وی در پایان خطاهای شناختی و روش‌شناختی و مفروضه‌های نادرست در ترجمه متون مقدس را برشمرد که عبارتند از: 1. ترجمة کامل ممکن است؛ 2. پرکردن فاصلة میان متن مبدا و مقصد شدنی است؛ 3. ترجمة سبک ممکن است و کاملا می‌توان آن را به متن مقصد منتقل کرد؛ 4. مترجم نباید دارای نظریه و نقشه راه باشد و 5. امر غیرتاریخی ممکن است که در نهایت به قدسی سازی متن مقدس می‌انجامد.

امیدوارم با رفع خطاهای شناختی فوق در شفاف سازی متون دینی بکوشیم و باز هم تکرار می‌کنم که از نظر من تنها راه برای دستیابی به خوانشی کاربردی و کارا از متون مقدس، بهره گیری از ترجمه مفهومی است.

لازم به یادآوری است که این سلسله نشست‌ها به میزبانی و تلاش موسسة علمی فرهنگی دارالعرفان الشیعی برگزار می‌گردد و با دعوت از صاحب نظران نامی این نشست‌ها ادامه خواهد داشت.