پرسشها و پاسخها، ص: 30

عالمی كه ما می شناسيم و با آن سر و كار داريم عالمی است مادّی و جسمانی كه دارای تغيير و تحوّل است بنابراين ممكن است سؤال شود هدف از آفرينش اين ها غير از دريافت اصل هستی و رحمت الهی چيست؟ پاسخ كلّی آن اين است كه آفرينش اين ها برای تكامل و استعداد كمالات بيشتر است.

ممكن است بگوييد: چرا خداوند به اين موجودات همه كمالاتشان را همان نخست نمی بخشد؟ چرا درختی كه لياقت رشد و دادن يك خروار سيب پس از ده سال را دارد از همان اوّل با يك خروار سيب آفريده نمی شود؟

اين سؤالی خام و سطحی نگرانه و ناشی از عدم ورزيدگی عقل سؤال كننده است اگر يك موجودی از اوّل واجد كمال خود باشد اين موجود ديگر مادّی نخواهد بود بلكه مجرّد است و فرض ما در موجودات مادّی است كه در اين عالم مادّه وجود دارند.

موجود مجردّی اگر امكان وجود داشته باشد خداوند آن را خلق كرد، و بخل نورزيده است، مثلًا ملائكه از اوّل واجد همه كمالاتشان بوده اند و از مرتبه ای به مرتبه ديگر عروج نمی كنند. از آيات و روايات نيز اين مطلب استفاده می شود. اميرالمؤمنين عليه السلام می فرمايند:

«مِنْهُمْ سُجودٌ لا يَرْكَعُونَ وَرُكوعٌ لا يُقيمونَ...» «1»

. يك عدّه از ملائكه را خداوند ساجد آفريده هميشه در حال سجودند هيچ وقت به فكر ركوع نمی افتند و ركوع نمی كنند و دسته ديگر در حال

______________________________
(1) نهج البلاغة: خطبه 1.