از تلخترين صحنههاى قيامت پردهبردارى از درون حقيقى آدم است، پردهاى كه از روى اسرار نهان انسان، كنار مىرود و او در مقابل بزرگان پاك نهاد و دوستانى كه پيوسته در پوشيدن حالات خود از آنها مىكوشيد، يكباره همه رازهاى او آشكار مىشود.
پروردگار ستّار در اين جهان پرده سرّپوشى خود را بر انسان و صفات درونى و اعمال ظاهرى افكنده است، مردم در سايه آن به زندگى روزمرّه دنيايى خويش ادامه مىدهند. خداوند به خاطر پيوستگى گذران زندگى، سرّ را فاش نمىكند وگرنه آدمى با آدمى زندگى نمىكرد حتى براى بدرقه جنازه و دفن او هم شركت نمىنمود.
همانگونه كه امير المؤمنين على (عليه السلام) فرمود:
اگر پرده از شما برداشته شود شما را دفن نخواهند كرد.
پس اگر كسى دوست دارد لطف خدا در دنيا حال او را فرا گيرد و بر اسرار او پرده عفو بكشد، بايد از خدا شرم داشته باشد و بىباكانه عمل نكند؛ زيرا صبر و گذشتِ خداوند حليم هم اندازهاى دارد، اگر بندهاى افسار سركش نفس امّاره را رها كند چنان رسواى دو عالم مىشود كه حق تعالى هم نسبت به او بىتوجّه مىشود.
عبداللّه بن مسعود مىگويد: پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) در سفارشهاى حكيمانهاش به من فرمود:
اى پسر مسعود! بر تو باد به رازها؛ زيرا خداوند بزرگ مىفرمايد: «روزى كه رازها فاش مىشود.* پس انسان را [در آن روز در برابر عذاب] نه نيرويى است و نه ياورىاى پسر مسعود! بترس از روزى كه نامههاى اعمال باز شود و رسوايىها آشكار گردد؛ زيرا خداى متعال مىفرمايد: «و ترازوهاى عدالت را در روز قيامت مىنهيم و به هيچ كس هيچ ستمى نمىشود؛ و اگر [عمل خوب يا بد] هم وزن دانه خردلى باشد آن را [براى وزن كردن] مىآوريم، و كافى است كه ما حسابگر باشيم.
راز دارى و پرده پوشى عملى نيك است. اگر آنچه را كه خدا مىداند، ديگران مىدانستند يكديگر را بين خود راه نمىدادند؛ زيرا پرده جهل و بىخبرى از حال مردم؛ نعمتى بزرگ است كه خداوند بر انسانها لطف كرده است، چون اگر همه امور ظاهرى و باطنى نمايان بود مردم از همديگر فرار مىكردند و هرگز جامعه و خانوادهاى تشكيل نمىشد. اما خداوند به رحمت خويش با پوشش بر گناهان و عيبها بين دلها عشق و دوستى و پرده حيا قرار داده تا در كنار هم زندگى كنند.
امام صادق (عليه السلام) مىفرمايد:
خداى بلند مرتبه و برتر براى بنده مؤمن خود چهل سپر قرار داده است، هر گاه گناه بزرگى از او سر زند يك سپر كنار مىرود و چون از برادر مؤمن خود عيبى بداند و او را به آن سرزنش كند ديگر سپرها كنار روند و بىپرده ماند و به اين ترتيب در آسمان به زبان فرشتگان و در زمين به زبان مردم رسوا مىشود. و هر گناهى كه مرتكب مىشود او را ياد مىكنند و فرشتگان موكّل او مىگويند: اى پروردگار ما! بنده تو بدون پرده مانده است و تو ما را به نگه دارى از او فرمان دادى. پس خداوند متعال مىفرمايد: فرشتگانم! اگر خوبى در اين بنده مىخواستم او را رسوا نمىكردم، بالهايتان را از او برداريد، به بزرگواريم قسم! هرگز به خيرى باز نگردد.
امام على (عليه السلام) در بيان سرزنش غرور انسان در برابر پروردگار كريم مىفرمايد:
بلند مرتبه است خدايى كه با اين قدرتش چه كريم است! و تو با اين ناتوانى و پستى چه جرأتى بر معصيت او دارى! در حالى كه در پناه پوشش او مقيمى، و در فراخناى احسانش مىگردى، فضلش را از تو باز نداشته، و پرده حرمتت را ندريده است، بلكه در نعمتى كه براى تو ايجاد مىكند، و گناهى كه بر تو مىپوشاند، و بلايى كه از تو دور مىنمايد چشم به هم زدنى از لطفش محروم نيستى، پس به او چه گمان مىبرى اگر او را بندگى كنى؟!
و نيز فرمود:
هر كه توبه كند خداوند او را بيامرزد و به اعضاى بدن او و جاى جاى زمين دستور داده شود كه آبروى او را حفظ كند و عيبهايش را بپوشاند و گناهانى كه فرشتگان حافظ اعمال برايش نوشتهاند از ياد آنان ببرد.
پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) مىفرمايد:
هر كه از برادر خود گناهى بداند و آن را بپوشاند، خداوند روز قيامت گناهان او را بپوشاند.
أصبغ بن نباته مىگويد:
مردى خدمت اميرمؤمنان آمد و عرض كرد: اى اميرمؤمنان! من زنا كردهام، مرا پاك گردان. اميرمؤمنان رويش را از او برگرداند، سپس فرمود: بنشين.آنگاه امام على (عليه السلام) رو به مردم كرد و فرمود: اگر كسى از شما اين گناه را مرتكب شود مگر نمىتواند آن را بر خود بپوشاند همچنانكه كه خدا بر او پوشانده است.
يكى از صفات جمالى حق تعالى ستّار العيوب است، پردهپوشى عيبهايى كه براى انسان رسوايى به بار مىآورد.
همانطور كه در دعاى اهل بيت المعمور آمده است:
اى خدايى كه زيبايىها را آشكار مىكنى و زشتىها را مىپوشانى و اى خدايى كه بندگان را بر جسارت پديد آوردن جنايتها شتاب نمىگيرى و پردهدرى حرمت بندگان را روا نمىدارى، اى بزرگ آمرزنده و اى نيك درگذرنده.
شيخ بهائى رحمه الله در تفسير دعاى فوق و تجسّم اعمال در ملكوت حق، از امام صادق (عليه السلام) نقل كرده است كه فرمودند:
براى هر انسان با ايمانى در عرش همانندى است، پس هرگاه او به ركوع و سجده و مانند آن مشغول گردد آن صورت هم به مانند عمل او انجام مىدهد، پس چون فرشتگان آن صورت را مشغول به آن عمل مىبينند براى آن مؤمن دعا و طلب مغفرت مىكنند. پس هر گاه آن بنده به گناهى سرگرم شود، خداوند پردهاى بر روى آن صورت مثالى مىكشد تا آن فرشتگان از عمل زشت او آگاه نشوند. پس اين تفسير؛
______________________________
(1)- بحار الأنوار: 74/ 385، باب 15، حديث 10؛ عيون أخبار الرضا (عليه السلام): 2/ 53، حديث 204.
(4)- بحار الأنوار: 74/ 111، باب 5، حديث 1؛ مكارم الأخلاق: 457.
(5)- بحار الأنوار: 70/ 361، باب 137، حديث 87؛ الإختصاص: 220.
(7)- بحار الأنوار: 6/ 28، باب 20، حديث 32؛ مشكاة الأنوار: 109.
(8)- كنز العمال: 3/ 250، حديث 6391؛ مسند احمد بن حنبل: 4/ 104.
(9)- من لايحضره الفقيه: 4/ 31، حديث 5017؛ وسائل الشيعة: 28/ 38، باب 16، حديث 34159.
(10)- بحار الأنوار: 83/ 75، باب 39، ذيل حديث 10؛ البلد الأمين: 18.
(11)- بحار الأنوار: 54/ 354، باب 2، تنبيه؛ مفتاح الفلاح: 201.