فراز 53 از دعای 45 ( روزی ترس از عذاب )

و كسانى را كه ايمان آورده‌اند و كارهاى شايسته [چون عبادت حق و خدمت‌ به خلق‌] انجام داده‌اند، مژده ده كه بهشت‌هايى ويژه آنان است كه از زيرِ [درختانِ‌] آن نهرها جارى است؛ هرگاه از آن بهشت‌ها ميوه‌اى آماده به آنان دهند، گويند: اين همان است كه از پيشْ روزىِ ما نمودند، و از ميوه‌هاى گوناگون كه [در طعم و گوارايى و زيبايى‌] شبيهِ هم است، نزد آنان آورند؛ در آنجا براى ايشان همسرانى پاكيزه [از هر آلودگى‌] است؛ و در آن بهشت‌ها جاودانه‌اند.

خدا به مردان و زنان با ايمان بهشت‌هايى را وعده داده كه از زيرِ [درختانِ‌] آن نهرها جارى است؟ در آن جاودانه‌اند، و نيز سراهاى پاكيزه‌اى را در بهشت‌هاى ابدى [وعده فرموده‌] و هم‌چنين خشنودى و رضايتى از سوى خدا [كه از همه آن نعمت ها] بزرگ‌تر است؛ اين همان كاميابى بزرگ است.

مسلماً كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند، اينانند كه بهترين مخلوقاتند.* پاداششان نزد پروردگارشان بهشت‌هاى پاينده‌اى است كه از زيرِ [درختانِ‌] آن نهرها جارى است، در آنها جاودانه‌اند، خدا از آنان خشنود است و آنان هم از خدا خشنودند؛ اين [پاداش‌] براى كسى است كه از پروردگارش بترسد.

و كسانى كه مرتكب بدى‌ها شدند، كيفر هر بدى مانند همان بدى است و خوارى آنان را فرامى‌گيرد، براى آنان از [خشم و عذاب‌] خدا هيچ حافظ و نگه دارنده‌اى نخواهد بود؛ گويى چهره‌هايشان با پاره‌هايى از شب تاريك پوشيده شده؛ آنان اهل آتش‌اند و در آن جاودانه‌اند.

بى‌ترديد منافقان در پايين‌ترين طبقه از آتش‌اند، و هرگز براى آنان ياورى نخواهى يافت.

يَا ابْنَ جُنْدَبٍ يَهْلِكُ الْمُتَّكِلُ عَلَى عَمَلِهِ وَ لايَنْجُو الْمُجْتَرِئُ عَلَى الذُّنُوبِ الواثِقُ بِرَحْمَةِ اللَّهِ. قُلْتُ: فَمَنْ يَنْجُو؟ قالَ: الَّذينَ هُمْ بَيْنَ الرَّجاءِ وَ الْخَوْفِ كَأَنَّ قُلُوبَهُم فى‌ مَخْلَبِ طائِرٍ شَوْقاً إِلى‌ الثَّوابِ وَ خَوْفاً مِنَ الْعَذابِ.«6»

اى پسر جندب! هر كه بر عمل خود تكيه داشته باشد هلاك مى‌شود و آن كس كه بى‌باكانه گناه مى‌كند و دل به رحمت خدا بسته است، نجات نخواهد يافت.عرض كردم: پس چه كسى نجات مى‌يابد؟ فرمود: كسانى كه بين اميد و ترس مثل اين كه دل‌هايشان در چنگال پرنده‌اى است به واسطه اشتياقى كه به پاداش و ترسى كه از كيفر دارند.

فَالْمُتَّقُونَ فيها هُمْ أَهْلُ الْفَضائِلِ. مَنْطِقُهُم الصَّوابُ وَ مَلْبَسُهُم الْاقْتِصادُ وَ مَشْيُهُمُ التَّواضُعُ. غَضُّوا أَبْصارَهُمْ عَمّا حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ. وَ وَقَفُوا أَسْماعَهُمْ عَلَى الْعِلْمِ النَّافِعِ لَهُمْ. نُزِّلَتْ أَنْفُسُهُمْ مِنْهُمْ فِى الْبَلاءِ كَالَّتى نُزِّلَتْ فِى الرَّخاءِ وَ لَوْلَا الْاجَلُ الَّذى كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ لَمْ‌تَسْتَقِرَّ أَرْواحُهُمْ فى أَجْسادِهِمْ طَرْفَةَ عَيْنٍ شَوْقاً الَى الثَّوابِ وَ خَوْفاً مِنَ الْعِقابِ. عَظُمَ الْخالِقُ فى أَنْفُسِهِمْ فَصَغُرَ ما دُونَهُ فى أَعْيُنِهِمْ فَهُمْ وَ الْجَنَّةُ كَمَنْ قَدْ رَآها فَهُمْ فيها مُنَعَّمُونَ وَ هُمْ وَ النَّارُ كَمَنْ قَدْ رَآها فَهُمْ فيها مُعَذَّبُونَ.«7»

پرهيزكاران در اين دنيا اهل فضائلند، گفتارشان صواب، پوشاكشان اقتصادى، و رفتارشان افتادگى است. از آنچه خدا بر آنان حرام كرده چشم پوشيده، و گوش‌هاى خود را وقف دانش با منفعت نموده‌اند. آنان را در بلا و سختى و آسايش و راحت، حالتى يكسان است، و اگر خداوند براى اقامتشان در دنيا زمانى معيّن را مقرّر نكرده بود، از شوق به ثواب و بيم از عذاب به اندازه چشم به هم زدنى روحشان در بدنشان قرار نمى‌گرفت. خداوند در باطنشان بزرگ، و غير او در ديدگانشان كوچك است. آنان با بهشت چنانند كه گويى آن را ديده و در فضايش غرق نعمتند، و با عذاب جهنّم چنانند كه گويى آن را مشاهده نموده و در آن معذّبند.

العارِفُ شَخْصُهُ مَعَ الْخَلْقِ وَ قَلْبُهُ مَعَ اللَّهِ وَ لَوْ سَها قَلْبُهُ عَنِ اللَّهِ طَرْفَةَ عَيْنٍ لَماتَ شَوْقاً الَيْهِ.«8»

انسان عارف، جسمش در ميان مردم است و دلش با خداوند است؛ اگر دل او چشم به هم زدنى از خداوند غافل شود، از شوق او جان سپرد.

إِنَّ اوْلِياءَ اللَّهِ هُمُ الَّذينَ نَظَرُوا الى‌ باطِنِ الدُّنْيا اذا نَظَرَ النّاسُ الى‌ ظاهِرِها. وَ اشْتَغَلُوا بِآجِلِها اذَا اشْتَغَلَ النَّاسُ بِعاجِلِها.«10»

اولياى خدا آنانى هستند كه به باطن دنيا نظر كردند وقتى كه مردم به ظاهرش نگريستند، و به فرداى آن مشغول شدند وقتى مردم به امروز پرداختند.

صَبْراً عَلى‌ قَضائِكَ يا رَبِّ لا الهَ سِواكَ يا غِياثَ الْمُسْتَغيثينَ مالى‌ رَبٌّ سِواكُ وَ لامَعْبُودَ غَيْرُكَ، صَبْرًا عَلى‌ حُكْمِكَ يا غِياثَ مَنْ لا غِياثَ لَهُ ...«12»

صبر بر تقديراتت پروردگار، اى كه هيچ معبود حقى جز تو نيست، اى فريادرس فريادخواهان، هيچ صاحب اختيار و معبودى جز تو ندارم. صبر بر داورى‌ات اى دادرس بى‌پناهان.