فراز 13 از دعای 6 ( رفاقت و هم‌نشینی با روز )

بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست، و نيكى همراه بودن با اين روز را روزى ما گردان، و ما را از بدى مفارقت و جدا شدن از آن بر اثر نافرمانى يا به جا آوردن گناه كوچك يا بزرگ نگهدار (وصف نمودن امام عليه‌السلام گناه را به كوچك و بزرگ وصف اضافى است مانند بوسيدن زنى كه حرام است بوسيدن او كه گناه كوچك است نسبت به زناى با او و بزرگ است نسبت به نگاه كردن به او، و همچنين است گناهانى كه در اخبار به نام كبائر تعيين شده مانند شرك به خدا و به ناحق ديگرى را كشتن و خوردن ربا و مال يتيم، وگرنه گناه، كوچك و بزرگ نيست، بلكه همه‌ى گناهان بزرگ است و كوچكى بعضى از آنها نسبت به ديگرى است كه عقاب و كيفر آن بيشتر است، از حضرت صادق عليه‌السلام روايت شده فرمود: الكبائر، التى اوجب الله عز و جل النار عليها يعنى گناهان بزرگ آنست كه خداى عزوجل در برابر آنها آتش را واجب گردانيده)

حقيقت رفاقت با روز

رفاقت و مصاحبت نيكو با روز در سايه ايمان و عمل صالح و اخلاق حسنه، ميسّر است. ميلياردها چرخ در كارگاه هستى به اراده حضرت رب العزّه مى‌چرخد تا ساعات روز و شب در اختيار انسان قرار گيرد؛ انسان اولًا: نبايد اين ساعات را مجّانى از دست بدهد، ثانياً: نبايد اجازه دهد ساعات بازيچه شيطان و گوى ملاعبه ابليس و ظرف آلودگى‌هاى هوا و هوس و شهوات غلط گردد.

روز را بايد با ديده عقل و هدايت و چشم وجدان و انصاف نظاره كرد تا ظرف پاكى‌ها، درستى‌ها، كرامت‌ها و حقايق گردد و از وجود انسان، موجودى ملكوتى و معنوى و آسمانى ساخته شود كه اگر روز را با چشم شهوت و شكم و ضلالت و گمراهى تماشا كنيم به سعادت دنيا و آخرت خود ضربه زده و هيزم خشك جهنّم‌ خواهيم شد.

تفسيرى از آيه نهم سوره اعلى‌

صاحب كتاب پرتوى از قرآن مى‌نويسد:

«اين انسان است كه اگر چشم عقلش باز و بازتر نشد و دچار گمراهى و هواهاى نفسانى شد و استعدادها و قوايش خاموش و به هم پيچيده ماند و از قوانين حيات سرپيچى نمود، گرفتار رنج‌ها و سختى‌ها مى‌شود و هرگونه انعكاس و برخورد اوضاع و حوادث با ديوارهاى نفس گرفته و انديشه محدودش به صورت صاعقه مرگ و آواى مصيبت نمودار مى‌شود و پيوسته در هر قدم و اقدامش، سراب آب و زشتى‌ها زيبا مى‌نمايد و چون به جلو تاخت جز رنج و آلام و خستگى چيزى برايش نمى‌ماند.

و اگر با نور هدايت، آفاق ديدش به مبادى و نهايات زندگى باز شد و با چنين ديدى هر چه را به جاى خود و با چشم حكمت بين و جمال آرا ديد و به قواى درونى خود پى برد و عقده‌هايش گشوده شد و ديوار انديشه‌هاى محدودش از ميان رفت و خود را جزء عالَم و عالَم را كلّ خود دانست، چنين انسانى استعدادهايش شكفته مى‌شود و ذهنش در پرتو هدايت، همه چيز را چنانكه هست مى‌نگرد و قواى درونيش هماهنگ و نيرومند به حركت درمى‌آيد و بال و پرعقلش باز مى‌شود و آهنگ تسبيح سر مى‌دهد و پيوسته عقربه هدايت را با هدف‌هاى عالى و عالى‌تر تطبيق مى‌نمايد. چنين انسانى در مسير بلند خود، ديگر تاريكى و مانع و مشكلى نمى‌بيند و با جاذبه حق و رشته‌هاى صفات ربوبى اوج مى‌گيرد واز بالا و كنار امواج مخالف و ابرهاى متراكم عبور مى‌نمايد و از مشاهده قدرت و نظم و حكمت و جمال مشهود- خلق و تسويه و تقدير و هدايت- به سوى اصل و از محدود به سوى سرچشمه صفات و اسماى حسنى- به سوى درياى بيكران قدرت و حيات، آسان‌ مى‌گرايد«1»

اگر با ديد هدايت به روز بنگريم، حسن مصاحبت محقق مى‌شود و اگر دچار ضلالت باشيم، روزى را پشت سر خواهيم گذاشت كه سراسرش آلوده به معصيت و گناه و غرق در خطا و آلودگى و آغشته به سخط و غضب حضرت جبّار است. در اين صورت از روز به بدى مفارقت كرده و ساعاتى از عمر را تلف نموده و به ناشكرى و ناسپاسى دچار گشته و خود را در دالان بدبختى و شقاوت قرار داده‌ايم.

قسمتى از ساعات روز را به خريد و فروش اختصاص دهيد، ولى در خريد و فروش، حلال و حرام خدا را رعايت نماييد كه اين گونه كسب و كار جزئى از عبادت رب، بلكه از افضل عبادات است.

امام صادق (عليه السلام) از رسول خدا (صلى الله عليه و آله) روايت مى‌فرمايد:

مَنْ باعَ وَاشْتَرى‌ فَلْيَحْفَظْ خَمْسَ خِصالٍ وَ الّا فَلا يَبيعَنَّ وَ لايَشْتَرِيَنَّ: الرِّبا، وَ الْحَلْفَ، وَ كِتْمانَ الْعَيْبِ، وَ الْحَمْدَ إذا باعَ، وَ الذَّمَّ إذَا اشْتَرى‌.«2»

آن كه مى‌خواهد وارد خريد و فروش شود، بايد پنج خصلت را مواظبت نمايد، ورنه از خريد و فروش خوددارى كند. ربا، سوگند، پوشاندن عيب جنس، تعريف به وقت فروش و مذمّت به وقت خريد.

رسول خدا (صلى الله عليه و آله) به مردى كه مشغول فروش خرما بود، فرمود: «آيا نمى‌دانى كه هر كس در معامله و خريد و فروش حيله كند از مسلمانان نيست»؟!«3»

اگر بتوانيد قسمتى از روز را به كشاورزى اختصاص دهيد كه: رسول خدا (صلى الله عليه و آله) دست كشاورزى را بوسيد و فرمود: اين دست در قيامت با آتش تماس پيدا نمى‌كند.«4»

ساعات روز را جهت خدمت به ملّت و كشور در دامدارى و صنعت و هنر خرج كنيد كه اين گونه برخورد با روز، قدردانى و سپاس از ساعات روز است.

بعضى از ساعات روز را به حلّ مشكل مردم، عيادت مريض، ديدن مؤمن، خواندن قرآن، اداى فرائض الهى و دوستى با پاكان اختصاص دهيد كه مصاحبت نيكو با روز جز با اين امور ميسّر نيست.