อิมามฮะซัน อัสการีย์ ในทัศนะของอะฮ์ลิสซุนนะฮ์
ประสูติของท่านอิมาม
อิมามฮาซัน อัล อัสกะรีย์ เปรียบเสมือนดาวดวงที่สิบเอ็ดในท้องนภาแห่งตำแหน่งอิมามอันสูงสุด ท่านได้ประสูติ ที่เมืองมะดีนะฮ์ อัล มุเนาวะเราะฮ์ เมื่อวันที่ 8 เดือนรอบิอุซซานี ในปีฮ.ศ. ที่232 และพลีชีพเป็นชะฮีดที่เมืองสะมัรรอฮ์ เมื่อวันที่ 8 เดือนรอบิอุลเอาวัล ฮ.ศ. 260
บิดาของท่านคือ อิมาม อะลี อัล ฮาดีย์ (อ.) มารดาคือ “ซูซัน” ท่านขึ้นดำรงตำแหน่งเป็นอิมามในขณะที่อายุได้ 22 ปี การดำเนินชีวิตของท่านเต็มไปด้วยอุปสรรคนานับประการ อันเกิดมาจากแผนการร้ายต่างๆ ของบรรดาผู้ปกครอง
ท่านมีโอกาสใช้ชีวิตภายหลังจากสูญเสียบิดาไปแล้วเพียงหกปี เท่านั้น ซึ่งนั่นคือระยะเวลาในการดำรงตำแหน่งอิมามของท่านนั่นเอง ในสมัยของท่านคอลีฟะฮ์อัล มุตัซ ได้ถูกลอบสังหาร โดยน้ำมือของบรรดาเหล่าทหาร แล้วก็ได้เชิญให้อัล มุฮ์ตะดีย์ ขึ้นดำรงตำแหน่งแทน แต่อัล มุฮ์ตะดีย์ ก็ถูกลอบสังหารไปอีกคนหนึ่ง หลังจาก นั้นอัล มุตะมัด จึงได้เข้ามาดำรงตำแหน่งเป็นคอลีฟะฮ์สืบแทน
สมญานามของอิมาม ฮาซัน อัล อัสกะรีย์ คือ อบู มุฮัมมัด ประชาชนทั้งหลายได้ให้ฉายานามแก่ท่านไว้มากมาย เช่น อัล ฮาดีย์, อัซ ซะกีย์, อัล นะกีย์และอัล คอลิศ แต่ฉายานามอันเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายที่สุดนั้นได้แก่อัล อัสการีย์ ทั้งนี้ก็เพราะเหตุว่า ท่านอาศัยอยู่ในตำบลที่มีชื่อเรียกว่าอัล อัสกัร ขณะเดียวกันท่านยังเป็นที่รู้จักกันในฉายานามว่า บุตรของริฎอ อีกด้วยเช่นกัน
อะห์มัด บิน คอกอนได้กล่าวไว้ในเรื่องของอิมามอัสกะรีย์ ทั้งๆ ที่เขาเป็นบุคคลหนึ่งที่เกลียดชังบรรดาอะห์ลุลบัยต์ (อ.) มาโดยตลอดดังความว่า
“ตลอดเวลาที่ข้าพเจ้าพำนักอยู่ในสะมัรรอฮ์ ข้าพเจ้าไม่เคยพบว่าจะมีบุตรหลานในตระกูลของอิมาม อะลี คนใดเสมอเหมือนท่านฮาซัน บิน อะลี บิน มุฮัมมัด บิน ริฎอ (อ.) และฉันไม่เคยได้ยินมาก่อนเลยว่าจะมีใครเหมือนกับเขาได้อีก ในแง่ของความสงบเสงี่ยม ความสุขุม ความโอบอ้อมอารี ความมีจิตใจเผื่อแผ่และมีเกียรติ”
อับดุลลอฮ์ บิน คอกอน ซึ่งเป็นบิดาของอะห์มัด ได้กล่าวถึงอิมาม ฮาซัน อัล อัสกะรีย์ ไว้อีกว่า “ถ้าหากตำแหน่งคอลีฟะฮ์ หมดสิ้นไปจากคนในตระกูล อับบาสิยะฮ์ ก็จะไม่มีใครในตระกูลบนีฮาชิมอีกแล้วที่จะเหมาะสมนอกจากเขา เนื่องจากเป็นเพราะเกียรติยศ ความมีใจอารีย์ สงบเสงี่ยมและการรักษาตัวเองอย่างดี ความสมถะ ความเคร่งครัดในการเคารพภักดี ตลอดทั้งจริยธรรมและมนุษย์สัมพันธ์ที่งดงามเป็นเลิศของเขา”
1.ท่านคอฏีบ อัลบักดาดี รายงานจากสายรายงานของเขา จากซะฮ์ล์ บิน ซิยาด ได้รายงานว่า “อะบูมุฮัมมัด ฮะซัน บิน อะลี บิน มุฮัมมัด บิน อะลี บิน มูซา ได้ถือกำเนิดในปีฮิจเราะฮ์ศักราชที่ 11”
2.ท่านอิบนุ อะซีร ได้เขียนไว้ในหนังสือ ตารีคของเขาว่า “อะบูมุฮัมมัด ฮะซัน บิน อะลี อัลอัสกะรีย์ ถือกำเนิดในปีฮิจเราะฮ์ศักราชที่ 232”
3.ท่านอิบนุ ศอบบาฆ อัลมาลิกี กล่าวว่า “สมญานามของเขา คือ อะบูมุฮัมมัด และฉายานามของเขา คือ คอลิศ, ซิรอจญ์ และอัสกะรีย์
เขาและบิดาของเขาในสมัยของเขาทั้งสองเรียกกันว่า อิบนุ อัรริฎอ (บุตรแห่งอิมามริฏอ ผู้เป็นปู่ของอิมามฮะซัน อัลอัสกะรีย์)และเขามีใบหน้าที่สวยงามขาวบริสุทธิ์”
ตำแหน่งอิมามของท่านอิมามฮะซัน อัสกะรีย์
ท่านอิบนุ ศ็อบบาฆ อัลมาลิกีย์ รายงานจาก ยะฮ์ยา บิน ยะซาร อันบะรีย์ ได้กล่าวว่า
«اوصی ابوالحسن علی بن محمّد إلی ابنه ابی محمّد الحسن قبل موته اربعة اشهر، وقد اشار إلیه بالأمر من بعده، واشهدنی علی ذلک وجماعة من الموالی
อะบูฮะซัน อะลี บิน มุฮัมมัด ได้วะศียัต (สั่งเสีย)ให้กับบุตรของเขา อะบีมุฮัมมัด อัลฮะซัน ในการเป็นตัวแทนของท่าน สี่เดือนก่อนที่ท่านจะสิ้นชีวิต และได้ชี้ถึงตำแหน่งอิมามหลังจากเขานั่นเอง และฉันและกลุ่มชนหนึ่งได้ยืนยันในเรื่องนี้
อิมามฮะซันอัลอัสกะรีในถ้อยคำของอะฮ์ลุสซุนนะฮ์
หากว่าเราได้ศึกษาและค้นคว้าในตำรับตำราวิชาการทางประวัติศาสตร์ จะพบเห็นได้ถึงเกียรติและความสูงส่งของท่านอิมามฮะซันอัลอัสกะรีที่อะฮ์ลิสซุนนะฮ์ มีต่อท่าน ซึ่งจะขอยกตัวอย่างบางส่วนมากล่าวดังนี้
1.อะบูอุษมาน อัมร์ บิน บะฮฺร์ ญาฮิซ (เสียชีวิต 250ฮ.ศ)
เขาได้กล่าวยกย่องและเยินยอบรรดาอิมามทั้งสิบท่านว่า
کل واحد منهم عالم زاهد ناسک شجاع جواد طاهر زاك… وهذا لمیتفق لبیت من بیوت العرب ولا من بیوت العجم
ทุกๆคนคือ อาลิม (ผู้ทรงความรู้) ซาฮิด (ผู้ที่สมถะ) นาซิก(ผู้ที่วิงวอนต่อพระเจ้า) ผู้กล้าหาญ ผู้เอื้อเฝื้อเผื่อแผ่ ผู้บริสุทธิ์ คุณลักษณะดังกล่าวนี้ จะไม่พบเห็นในบ้านของชาวอาหรับคนใดสักคน หรือมิใช่ชาวอาหรับก็ตาม
2.มุฮัมมัด บิน ฏ็อลฮะฮ์ ชาฟิอีย์ 652 ฮ.ศ กล่าวว่า
«اعلم انّ المنقبة العلیا والمزیة الکبری الّتی خصّه اللَّه بها وقلّده فریدها ومنحه تقلیدها وجعله صفة دائمة لایبلی الدهر جدیدها، ولاتنسی الألسنة تلاوتها وتردیدها، انّ المهدی محمداً نسله المخلوق منه وولده المنتسب إلیه وبضعته المنفصلة عنه
จงรู้เถิดว่า แท้จริงความประเสริฐและความสูงส่งอันยิ่งใหญ่ที่อัลลอฮ์ทรงเลือกสรร เฉพาะกับเขา และทรงนำไปเป็นแบบอย่าง อีกทั้งทำให้เป็นคุณลักษณะที่มีอยู่นิจนิรันดร์ซึ่งแม้ว่ากาลเวลาผ่านไปความคงเดิมยังมีอยู่ในตัวของเขา รวมถึงลิ้นก็ไม่วันลืมเลือนในการเอ่ยพูดถึงเขา และอันที่จริง มะฮ์ดีมาจากเชื้อสายของเขา ถือกำเนิดมาจากเขา คือ ก้อนเนื้อส่วนหนึ่งของเขา
3.สับฏ์ อิบนุเญาซีย์ 654 กล่าวว่า
هو الحسن بن علی بن محمّد بن علی بن موسی الرضا بن جعفر بن محمّد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب… وکان عالماً ثقة
เขาคือฮะซัน บุตรอะลี บุตรมุฮัมมัด บุตรอะลี บุตรมูซา อัรริฎอ บุตรญะอ์ฟัร บุตรมุฮัมมัด บุตรอะลี บุตรฮุเซน บุตรของอะลี บิน อะบีตอลิบ เขาคือ ผู้ทรงความรู้ที่เชื่อถือได้
แปลและเรียบเรียงโดย อิบนุมุฮัมมัด
