Şia ve Sünni arasındaki fark nedir?
Kısa Cevap
Her ne kadar bu konu hakkındaki bahis çok geniş olsa da kısa olarak Ehlisünnet veya Ehlisünnete mensup bir grubun karşı olduğu Şia’nın görüşlerini iki aşamada yani inanç ve hükümler boyutunda zikredebiliriz:
A. İnanç Aşaması: Şia, Allah’ın sıfatlarının aynı zatı olduğuna, Allah’ı dünyada ve ahirette görmenin mümkün olmadığına, Allah tarafından iyinin cezalandırılması ve kötünün ödüllendirilmesinin caiz olmadığına, cebrin bir esası olmadığına, imametin dinin usullerinden oluşuna, Peygamberin halifesinin masum olmasına, Allah dışında hiç kimsenin masumiyeti bilmeyeceğinden imamın Allah tarafından tayin edilmesi gerektiğine, İslam devletlerinin velayete bağlanması gerektiğine ve zalim ve zorba hâkime itaat etmenin caiz olmadığına inanır. Şia, Ahzab suresinin 33. Ayetinde belirtilenEhlibeytten maksadın Hz. Zehra ve temiz imamlar olduğuna inanır. Şia Peygamberlerin büyük ve küçük günah işlemekten masum olduklarına inanır. Beda, rec’at ve şefaatte Şia’nın inandığı hususlardır. Şia tüm sahabeleri adil bilmez ve sahabeler arasında hem adil ve hem de günahkâr olanların bulunduğuna ve onların fetvalarının hiç kimse için hüccet olmadığına inanır.
B. Hükümler Aşaması:
Hükümlerde de Şia’nın bakışında takiyye ve geçici evlilik olan Muta, iki namazı cem etmek ve temiz imamların kabirlerini ziyaret etmek caizdir ve “Hayyale Hayri’l Amel” cümlesi ezanın bir cüz’üdür. Şia’nın bakışında içtihat kapısı açıktır ve …
Ayrıntılı Cevap
Çok geniş olan böyle bir konu hakkındaki bahis bu tür bir ortamda açıklanamaz ama kısa olarak Ehlisünnet veya Ehlisünnete mensup bir grubun karşı olduğu Şia’nın görüşlerini inanç ve hükümler diye iki aşamada açıklayabiliriz:
A. İnanç ve din usulleri aşamasında Şia şunlara inanır:
1. Her ne kadar tevhit Şia ve Ehlisünnet arasında ortak bir ilke olsa da Şia Allah’ın sıfatlarının O’nun aynı zatı olduğuna inanır.Tevhidin Kısım ve Mertebeleri, 15553 (Site: 3445))
2. Şia ne dünyada ve ne de ahirette Allah’ı görmenin mümkün olduğuna inanır. (Bkz: Şia, Ehlisünnet ve Allah’ı görmek, Soru: 26873 (Site: 8477); Allah’ı görmek, Soru: 4289, (Site: 1748)).
3. Ehlisünnetin aksine Şia Allah tarafından iyinin cezalandırılması ve kötünün ödüllendirilmesini caiz bilmez. (Bu konu hakkında bakınız: Şia ve Mutezilenin bakışında Adalet, Soru: 21037 (Site: 6122)).
4. Şia cebre inanmaz. (Bkz: İnsan ve seçim, Soru: 1230 (Site: 287); Soru: 1832, (Site: 1237)).
5. Şia’nın en önemli inancı, imamete inanmaktır. Şia, İmametin dinin usullerinden olduğuna, Hz. Peygamberin (s.a.a) halifesinin masum olması gerektiğine, Allah’tan başka hiç kimsenin masumiyetten haberi olmaması nedeniyle de imamın Allah tarafından atanması ve İslam devletlerinin kendi meşruiyetlerini velayetten alması gerektiğine inanır.
6. Şia zalim ve zorba yöneticiye itaat etmeyi caiz bilmez.
7. Şia, Ahzab suresinin 30. Ayetinde geçen Ehlibeytten maksadın Hz. Fatıma (s.a) ve temiz imamlar olduğuna inanır.
8. Şia, Peygamberlerin masum olduğuna, büyük günah işlemediklerine ve hatta küçük günahlara bile bulaşmadıklarına inanır.
9. Beda, ric’at ve şefaat de, Şia’nın inandığı hususlardandır. (Bkz: Ric’at ve özellikleri, Soru: 2575, (Site: 1112)).
10: Şia, Ehlisünnetin aksine tüm sahabeleri adil değerlendirmez ve sahabeler arasında hem adil ve hem de fasık kimselerin olduğunu belirtir. Onların fetvalarının hiç kimse için hüccet olmadığını ifade eder.
B. Hükümler Merhalesi
1. Şia, takiyyeyi caiz bilir. (Bkz: İmamların takiyye yapmasının nedenleri, Soru: 11229, (Site: 2132)).
2. Geçici evlilik olan muta Şia’nın bakışında caizdir. (Bkz: Muta hadislerinin incelenmesi, Soru: 22096, (Site: 4098); Geçici evliliğin caiz oluşu, Soru: 36534, (Site: 915)).
3. Şia’nın bakışında içtihat kapısı açıktır.
4. Şia miras konusunda ta’sip ve avl’ı kabul etmez. Bu iki kavram hakkında daha fazla bilgi edinmek için bakınız: Avl ve Ta’sip.
5. Şia’nın bakışında iki namazı cem etmek caizdir
6. Hayya ale’l Hayri’l Amel ezanın cüzlerindendir.
7. İmamların kabirlerini ziyaret etmek caizdir (Biz kabirleri ziyaret etmenin şirk olmadığına ve bunun aynı tevhit olduğuna ve büyük bir sevap taşıdığına inanırız).
Daha fazla bilgi edinmek için bu sitenin şu adreslerine müracaat edebilirsiniz: Mehdilik hakkında Şia ve Ehlisünnet arasındaki farklılıklar ve ortak noktalar, Soru: 5015, (Site: 1708); Şia’nın hususiyet ve özellikleri, Soru: 2468, (Site: 2483); Şia’nın üstünlüğünün delilleri, Soru: 3985, (Site: 2163)). Aynı şekilde daha fazla bilgi edinmek için bu konuda yazılmış şu kitaplara müracaat edebilirsiniz: el-Cevam’i ve’l Fevarik beyne’s Sünne ve’ş Şia, Muhammed Cevad Mugniye; Mea’ş Şiati’l İmamiyye fi Akaidihim, Cafer Subhani; el-Akidetu’l İslami ala Zov’i Medreset-i Ehlibeyt, Cafer Subhani.
