Osman ibni Əffan hicri 24-cü ilin başlanğıcında Ömər ibni Xəttabdan sonra xilafətə yetişdi.
O, təqribən 12-il xəlifəlik edərək çərşənbə günü günorta zamanı evindəcə qətlə yetirildi. Şiə və sünnü tarixçilərinin yazdığına görə Osman öz xilafəti zamanında müsəlmanların malını ürəyi istədiyi kimi çapıb-talayır, İslam ölkəsinin ən böyük və həssas vəzifələrini (postlarını) öz qohumlarına bağışlayırdı.
Rəsulullah səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin pak səhabələri Osmana qarşı e`tiraz edib onu bu bəd əməllər və rəftarından əl götürməyə çağırırdılar. Belə bir mövqedə Həzrət Əli (əleyhissalam)-ın e`tiraz etməsi təbii idi. Belə ki, Əli (əleyhissalam)-la Osman arasında tez-tez sözləşmə və çəkişmə baş verirdi.
Adətən müsəlmanlar Əli (əleyhissalam)-ın hüzuruna gəlib Osmanın xilaf iş və əməlləri barədə o Həzrətə şikayət edirdilər. İmam da onların şikayətinə yetişməyi özünə vəzifə və borc hesab edirdi.
Bu səbəblər üzündən Həzrət Əli (əleyhissalam) tez-tez Osmanla görüşüb ona e`tiraz edirdi, nəticədə o Həzrətlə Osman arasında çəkişmələr baş verirdi ki, bunun bir nümunəsi «Nəhcül-bəlağə»nin 164-cü xütbəsində qeyd olubdur. Bu toqquşmalardan biri Əli (əleyhissalam)-ın Muğəyrət ibni Əxnəslə olan söz çəkişməsidir ki, (Osmanın yaxın adamlarından) onun xülasəsini burada qeyd edirik. Müğəyrə Osmanın bibisi oğlu idi, atası Əxnəs ibni Şəriq Peyğəmbəri As ibni Vail ilə birlikdə Əbtər (Mətuun-nəsl) nəsil verməyən adlandırırdı. O, həmin qrupdan idi ki, onların barəsində «Kövsər» surəsi nazil olmuşdu. «Şübhəsiz, sənin düşmənin əbtərdir.» Onun qardaşı Əbul Həkəm Ühüd müharibəsində Əli (əleyhissalam) tərəfindən öldürüldüyünə görə qara qəlbi Əli (əleyhissalam)-a qarşı kin və ədavət toxumu ilə dolu idi. Bir gün Zeyd ibni Sabit Əli (əleyhissalam)-ın yaxın köməkçilərindən biri, Həzrətə dedi: «Çox yaxşı olardı ki, Osmanın yanına gedib camaat tərəfindən olunan şikayətləri ona çatdıraq.»
Əli (əleyhissalam)-da Zeydin təklifi ilə razılaşdı.
Zeyd Əli (əleyhissalam)-la birlikdə Osmanın yanına gəldi. Müsəlmanlardan da bir qrup, o, cümlədən, Osmanın yaxın tərəfdarlarından olan Müğeyrət ibni Əxnəs onun yanına gəldi. Zeyd ibni Sabit söhbəti açdıqdan sonra İmam Əli (əleyhissalam) buyurdu: And olsun Allaha, Osmanın gördüyü hər hansı bir işiin e`tiraz dalğalarının sularında qərq olaraq məhkum olunmasını sevmirəm. Məgər ki, xalqın İslami haqqı tapdalanmış ola. O zaman haqqı müdafiə etməyə məcburam. And olsun Allaha mümkün qədər mən Osmanın yerinə şikayətlərin cavabını verib onların hesabına yetişirəm.
Bu zaman Müğəyrət ibni Əxnəs Osmanın xüsusi köməkçisi son dərəcədə alçaqlıqla Əli (əleyhissalam)-a dedi: «Xalqın şikayətinə cavab vermək qüdrəti Osmanda səndən daha çoxdur. Vaxt gələcəkdir ki, həmin şikayət edənlər öz şikayətlərinə görə üzr istəyəcəklər. Bu şikayətlərin sənə heç bir dəxli yoxdur. Əksinə, sənin özün tənbeh olunmalısan, nəinki tənbih edəsən.»
Bu çirkin və alçaq sözlərdən sonra İmam Əli (əleyhissalam) o pulpərəst və qarınqulunun çavabında belə buyurdu:
«Ey quyruğu kəsik, lə`nətə gəlmişin oğlu, Ey kök, budağı olmayan ağac, mənimi ittiham edirsən, and olsun Allaha, Allah sənin köməyində durduğun adamı əziz etməz və sən əlini tutduğun adam öz yerindən qalxmağa qadir olmayacaq. Yanımızdan get, Allah səni yazıq edər. Bacardıqca var qüvvənlə bütün sə`yini bizim əleyhimizə işə sal Allah səni geri qoymasın, yurdda qalmayasan...»
43-ƏDALƏTİN İCRASI
Osmanın ölümündən sonra müsəlman camaat yığışaraq Əli (əleyhissalam)-a bey`ət etdilər. O Həzrət haqq və ədaləti dirçəldərək batil və zülmü məhv etmək naminə rəhbərlik ipinin cilovunu əlinə aldı.
Bir müddət ötməmiş öz həvayi-nəfsləri naminə maddi və mə`nəvi göstərişlərinə çatmadıqlarını görən bir qrup münafiq Həzrətlə olan bey`ətlərini sındırdılar.
Beləliklə də bu dəstə Əli (əleyhissalam)-la özünün müxalifət marşını başladı.
Təlhə Zübeyr, Abdullah ibni Ömər, Sə`d ibni Əbi Vəqqas, Mühəmməd ibni və s... kimilərin Əli (əleyhissalam)-a etdikləri bey`ətini Həzrət din və ədalətin hamısı olsunlar deyə qəbul etmişdi. Lakin onların maddi hədəfi buna imkan vermədi. Onların Əli (əleyhissalam)-la vəhdətə atılması tamamilə maddi hədəflər güdürdü ki, təbiidir belə qovuşma uzun sürə bilməzdi. Buna görə də çar-naçar tezliklə Əli (əleyhissalam)-dan ayrılmalı oldular.
Əli (əleyhissalam) bu insanları danlayıb məzəmmət etməklə onlara belə xitab etdi.
«Sizin mənimlə olan bey`ətiniz kor-koranə, hədəfsiz, gözlənilməz (düşünülməmiş) deyildi. İndi bizim hədəflərimiz bir-birindən fərqlənir. Mən sizi Allaha görə Allah xəttində görmək istəyirəm, lakin siz isə məni öz şum hədəfləriniz üçün istəyirsiniz. Məhz elə buna görə də mən sizinlə bir ola bilmərəm» Sonra buyurdu: «Ey Camaat! Mənə öz cəmiyyətinizin islahı və səhmana salınması yolunda kömək edin.»
And olsun Allaha, məzlumun qisasını zalımdan alacaq, zalımların cilovunu yığacağam. O vaxtacan ki, onu haqq axuruna gətirəm, hətta bu zalımın xoşuna gəlməsə belə!
İmam Əli (əleyhissalam) bey`əti pozub yolunu azanların macərasında bir neçə mühüm mətləbə işarə edir:
1-Siz mənimlə bilərəkdən və fürsət üzü ilə bey`ət etdiniz. Başqalarının bey`ətində olduğu tək, bu bey`ətdə zor və tələsməklik yox idi. Bəs onda nəyə görə bu tezliklə bey`əti sındırdınız??!!
2-Mənim hədəfim Allah və onun əmrini icra etməkdən ibarətdir. Siz isə başqa yolla gedirsiniz.
3-Qürur atından aşağı enib ağılla fikirləşin ta birlikdə cəmiyyətin islahına başlayıb səhmansızlıqlara səhman verək.
4-Bunu bilin ki, mən məzlumların dadına yetəcək və heç vaxt onların haqqını əzməyəcəyəm.
5-Zalımın beytül-mal və hökumətdən başqalarından artıq faydalanıb istifadə etmək istədiyini bilsəm boğazından yapışıb onu şəffaf ədalət suyu və haqqa tərəf sürükləyərəm.
Beləliklə Həzrət Əli (əleyhissalam)-ı haqqın müdafiəsi yolunda zülm və zalımın başını əzməsini eləcə də əbədi və ölməz sözlərin müşahidə edirik.
44-SÜFYANİNİN XƏBƏRİ
Həzrət Məhdi (əleyhissalam)-ın qiyamının başlanğıcında baş verəcək hadisələrdən biri də Şam vilayətində Süfyani adlı birinin peyda olub Məhdi (əleyhissalam)-ın köməkçiləri tərəfindən İmamın öz rəhbərliyi altında məğlub edilməsidir. Bu hadisəyə müxtəlif rəvayətlərdə işarə edilibdir. Süfyaninin Əbu Süfyanın nəslindən olub rənginin sarı qırmızıya bənzər xoş qiyafəli olması deyilmişdir.
Lakin o qədər murdar və çirkindir ki, hətta ondan uşağa qalmış kənizini belə diri-diri basdıracaqdır. Əlbəttə, onun yeri cəhənnəmdir. İmam Baqir (əleyhissalam) bu barədə buyurur:
«Şamda xüsusi bayraqları olan müxtəlif üç qrup: Əshəb, Əbqə`ə və Süfyaninin dəstələri peyda olacaqlar.»
Sonra Həzrət Məhdi (əleyhissalam) Məkkədən müsəlmanlarla birlikdə Süfyani ilə müharibə etməkdən ötrü Şama gəlib onun ordusu ilə vuruşaraq Süfyaninin qoşununu darmadağın edəcəkdir. Süfyaninin özü isə Dəməşqdə Bəğutəi adlı ağacın altında qətlə yetiriləcək. Bə`zi rəvayətlərdə bu ağacın hündür və çox budaqlı olması qeyd olunubdur ki, Cəyrədə İordaniya ətrafında bitir. Bununla belə böyük yağı sayılan Süfyani təchiz olunmuş qoşunla Şam və Fələstin torpağında İmam Məhdi (əleyhissalam)-ın ordusu ilə döyüşərək məğlub olacaqdır.
Həzrət Əli (əleyhissalam) xütbələrinin birində Şamda belə bir yağıdan xəbər verməklə yanaşı Məhdi (əleyhissalam)-ın qiyamına, eləcə də onun üstün cəhətlərinə işarə etmişdir. Əllamə Məclisi Əllamə Xoyi və s.. alimlər (Nəhcül-Bəlağəni şərh edənlər) bu xəbəri Süfyaninin peyda olmağına dair əsaslandırmışlar.
Bu fikir nəzərə daha münasib çarpır. Bu barədə Həzrət Əli (əleyhissalam) buyurub:
Sanki səsi Şamdan ucalıb bayraqlarını Kufə ətrafında dalğalandıraraq qızmış və qəzəbli dəvələr kimi (İraqa) tərəf hərəkət edənləri öz gözümlə görürəm ki, yeri başlar ilə döşəyəcəklər (çoxlu başları bədəndən ayırırlar).
Ağzı açıq bir çox torpaqlar isə onun istila çəkmələri altında qalıb əzilir. Onun cövlangahı geniş, cəlalı isə böyükdür. And olsun Allaha, sizləri yer ətrafından elə dağıdıb bir-birinizdən ayırar ki, sanki sürmə qabının ətrafında bir az qalmış sürməyə bənzərsiniz.
Bu vəziyyət ərəbin (müsəlmanların) əldən getmiş ağlının geri qayıdaraq İslamın həyat verici qanunlarına əməl etməsilə İslam nuru sayəsində birləşəcəyiniz ana kimi davam edəcəkdir, onunla döyüşə gedib döyüşün. Bunu da bilin ki, şeytan öz əyri yollarını ürək aldadıcı zər və bərq ilə sizə göstərib sizi öz tələsində əsir etsin deyə bu yolda hazır durmuşdur. O zaman Şeytan şərrini özünüzdən uzaqlaşdırmaqdan ötrü Süfyani və Məhdi (əleyhissalam)-ın düşməni olan tağutların qarşısında vuruşun.
45-HAQQ İLƏ BATİLİN FASİLƏSİ
Mö`minlər ağası Həzrət Əli (əleyhissalam) bir gün camaatın əxlaqi inkişafı və bu yoldakı irəliləyiş mərhələləri barədə söhbət etdiyi zaman buyurdu:
Ehtiyatlı olun ki, başqasının arxasınca danışmayasınız (yə`ni nə qeybət edin, nə də eşidin).
Haqq olmayan sözlər çoxdur ki, onların hamısı aradan getməlidir. İnsana qalacaq onun öz əməlidir. Çünki, Allah görən və eşidəndir.
Bilin ki, haqq ilə batil arasındakı məsafə dörd barmaqdan artıq deyildir.
Orada olanlardan biri Həzrətə sual verib soruşdu: Sənin bu sözünü necə başa düşək?
İmam Əli (əleyhissalam) barmaqlarını yan-yana tutub qulağı ilə gözünün arasında qərar verərək buyurdu: «Batil odur ki, qulağınla eşidəsən, haqq isə odur ki, deyəsən gördüm!»
46-FİTNƏ-FƏSAD YUVASI
İmam Əli (əleyhissalam) Bəsrə camaatı ilə Bəsrənin gələcək fitnə və fəsadları camaatın imanı, hicrəti və cihadı barədə söhbət edirdi. Həzrət bu barədə onlara müxtəlif nəsihət və möizələr söyləyirdi.
Qur`an və Qur`anla bağlı məsələlərdən söz düşdükdə Həzrət belə buyurdu:
«Hər kim Qur`an əsasında söz desə, düz deyibdir. Hər kəs də Qur`anın buyurduqlarına əməl etsə bu işdə başqalarından irəli keçibdir.»
Bu vaxt bir kişi ayağa qalxıb dedi:
«Ey Mö`minlər ağası, bizə fitnə»-dən söylə. Görəsən bu barədə Rəsulullah səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmdən bir şey sual edibsən?!» İmam onun cavabında «Ənkəbut» surəsinin ilk iki ayəsini tilavət etdi:
«Görəsən camaat öz başlarına buraxılaraq imtahan və sınaqdan keçməyəcəkləri barədə fikirləşirlər?.»
