عبداللَّه بن على عليه السلام‏

عبداللَّه، فرزند اميرالمؤمنين، على عليه السلام، از جمله چهار پسر ام‏البنين، دختر حزام است كه در كربلا به شهادت رسيد. برخى نام وى را عبداللَّه اكبر و كنيه‏اش را ابومحمد نوشته‏اند. او هشت سال از حضرت عباس كوچك‏تر بود و شش سال در زمان پدرش، على عليه السلام، و 25 سال [يعنى همه عمرش‏] را در روزگار امام حسين عليه السلام زندگى كرد و از خود فرزندى به يادگار نگذاشت.
  
عبداللَّه همراه امام حسين عليه السلام از مدينه تا مكه و سپس به كربلا آمد؛ و از جمله فرزندان ام‏البنين است كه شمر بن ذى‏الجوشن از ابن‏زياد برايشان امان‏نامه گرفت و به كربلا آورد.
  
در روز عاشورا پس از آن‏كه حضرت ابوالفضل عليه السلام شهادت بسيارى از خاندانش را مشاهده كرد خطاب به برادران خود فرمود: برادرانم جانم به فداى شما باد! پيش برويد و جان خويش را سپر سيد و آقاى خود نموده از وى حمايت كنيد و ثابت‏قدم باشيد تا در كنار او به شهادت برسيد.
   
آنان به فرمان برادر به ميدان رفتند و تمام تيرها و نيزه‏ها و شمشيرها را به جان خريده به فيض شهادت نايل گشتند.
   
عبداللَّه بن على عليه السلام پيش از برادران خويش به ميدان رفت و چنين رجز خواند:
  
          انَا ابْنُ ذِى النَّجْدَةِ والافْضالِ             ذاكَ عَلىُّ الخَيْرِ ذُو الْفِعالِ‏
 
             سَيفَ رسول اللَّهِ ذوالنِّكالِ             فى كُلِّ يومِ ظاهِرُ الاهوالِ‏
 
من پسر مرد دلاور و با فضيلتم، آن مرد [امام‏] على عليه السلام نيكوكار مى‏باشد؛ شمشير پيامبر خدا و كيفردهنده‏اى كه ترس از وى هر روز آشكار بود.
   
عبداللَّه جنگ شديدى كرد تا آن‏كه با هانى بن ثُبيت حضرمى درگير شد و پس از رد و بدل شدن دو ضربت با ضربه‏اى كه بر فرق وى فرود آمد به شهادت رسيد.
   
برخى آورده‏اند: خولى بن يزيد اصبحى به وى نيزه زد و مردى از بنى‏تميم بن دارم او را به شهادت رساند.
  
در گزارش آمده است: عبداللَّه بن على عليه السلام گفت: اى برادر [امام حسين عليه السلام‏] از غم فراق برادران طاقتم تمام گشته و از تشنگى جانم به لب رسيده است. اجازه فرما به آنان بپيوندم و خود را از غم اين جهان فانى برهانم. آن حضرت با ديده اشكبار اجازه فرمود.
  
عبداللَّه به ميدان رفت و در حمله نخست صد و بيست تن از سپاه دشمن را به هلاكت رساند و سپس به دست هانى بن عروه حضرمى يا فردى ديگر به شهادت رسيد.
  
در زيارت منسوب به ناحيه مقدسه بر وى چنين درود فرستاده شده است:
  
 «السَّلامُ عَلى عَبْدِاللَّه بْنِ اميرِ المؤمنين، مُبْلىَ البَلاءِ والمُنادِى بِالوَلاءِ في عَرْصَةِ كَرْبَلاءِ والمَضْرُوبِ مُقْبِلًا وَمُدْبِراً، لَعَنَ اللَّهُ قاتِلَهُ هانِىَ بْنَ ثُبيتِ الحَضْرَمىِّ.»
      
درود بر عبداللَّه فرزند اميرالمؤمنين عليه السلام؛ آزمايش شده در مصيبت و منادى دوستى (خاندان رسول‏اللَّه) در ميدان كربلا، آن كسى كه از هر سوى ضربه خورد و زخمدار شد. خدا قاتل وى «هانى بن ثُبيتِ حضرمى» را لعنت كند!