قرآن مجيد و روايات همه امت را به احسان به اقوام و خويشان فراخوانده اند.
اخلاق انسانى و كرامت آدمى اقتضا مى كند كه اقوام و خويشان مورد صله و احسان قرار گيرند، ثواب اين كار عظيم، و سبب هم بستگى و پيوند خويشان با يكديگر و داراى پاداش دنيائى و آخرتى، و در يك كلمه از عبادات و قربات است.
راستى چه كار زيبا و نيكوئى كه انسان با حفظ شرافت و كرامت اقوام و بدون منت به يارى و كمك خويشان بشتابد و با هزينه نمودن مالش و ثروتش مشكل آنان را حل كند و دل آنان را خوش كرده از غصه و اندوه برهاند.
بى تفاوتى در اين زمينه، و بيمهرى در اين عرصه نشانگر بيمارى بخل در باطن انسان، و خوى شيطانى است.
اگر ثروتمندان اقوام به اقوام و خويشان خود توجه كنند و مشكلات آنان را حل نمايند، و درد قلب آنان را درمان كنند محتاج و نيازمندى در امت باقى نخواهد ماند.
حضرت حق در قرآن مجيد اعطاء مال به اقوام را از نشانه هاى ايمان راستين محسوب داشته:
وَ آتَى الْمالَ عَلى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبى :
و مال و ثروتشان را با آن كه دوست دارند به ارحام و اقوام و خويشان مى پردازند.
در پايان آيهاى كه اين حقيقت و ديگر حقايق در آن است مى فرمايد
أُولئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا:
اينانند كه در ادعاى ايمان و مؤمن بودن صادق و راستگويند.
إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إِيتاءِ ذِي الْقُرْبى :
يه يقين خدا به عدالت و احسان و عطاى مال به اقوام فرمان مى دهد.
امام صادق از پدرانش از پيامبراسلام روايت مى كند كه آن حضرت فرمود:
«ان المعروف يمنع مصارع السوء، وان الصدقة تطفئ غضب الرب، وصلة الرحم تزيد فى العمر وتنفى الفقر وقول لاحول ولاقوة الا بالله فيها شفاء من تسعة و تسعين داء ادناها الهم:»
بى ترديد كار خير و نيكى و احسان لغزش گاه هاى سوء را از انسان باز مى دارد، و صدقه خشم حضرت ربّ را فرو مى نشاند، و صله رحم به عمر مى افزايد و تهيدستى را از بين مى برد، و در گفتن لاحول ولاقوةالابالله «با نيتى صادقانه» درمان و شفاء از نود و نه درد است كه كمترينش غصه است.
از رسول خدا روايت شده:
«من مشى الى ذى قرابة بنفسه وماله ليصل رحمه اعطاه الله عزوجل اجرمأة شهيد، وله بكل خطوة اربعون الف حسنة ويمحى عنه اربعون الف سيئة ويرفع له من الدرجات مثل ذلك وكانما عبدالله ماة سنة صابراً محتسباً:»
كسى كه با وجودش و ثروتش به سوى خويش و قوم خود برود تا صله رحم انجام دهد خداوند پاداش صدشهيد به او عطا مى كند، و براى او به هر قدمى چهل هزار حسنه و محو چهل هزار سيئه و چهل هزار درجه و مرتبه است، و گويا خدا را صدسال با استقامت و بخاطر خوشنودى حق عبادت كرده است.
سالمة كنيز حضرت صادق (ع) مى گويد: هنگامى كه لحظه درگذشت حضرت صادق از دنيا رسيد من نزد آن حضرت بودم، از شدت بيمارى به حال اغما افتاد هنگامى كه از حال اغما درآمد فرمود: به حسن بن على بن على بن الحسين معروف به افطس هفتاد دينار بدهيد و به فلانى به فلانى نيز آن مقدار عطا كنيد، به حضرت گفتم به مردى كه كارد تيزى آورد تا شما را به قتل برساند پول عطا مى كنيد؟! فرمود: سالمة نمى خواهى از آنانى باشم كه خداى عزوجل فرموده:
وَ الَّذِينَ يَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ يَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ:
و كسانى كه خدا آنچه را به پيوند آن فرمان داده پيوند مى دهند، و از پروردگارشان مى هراسند، و از سختى حساب مى ترسند.
آرى اى سالمة خدا بهشت را آفريد و آن را پاكيزه قرار داد و بويش را خوش نمود، بوى بهشت از مسير دوهزار سال استشمام مى شود، ولى به مشام عاق پدر و مادر و قطعكننده رحم نمى رسد.
از حضرت صادق (ع) روايت شده مردى از طايفه خثعم به محضر رسول خدا آمد و به آن حضرت گفت:
«اخبرنى ماافضل الاسلام فقال الايمان بالله قال: ثم ماذا؟ قال: صلة الرحم قال ثم ماذا؟ قال: الامربالمعروف والنهى عن المنكر:»
مرا از برترين برنامه اسلام آگاه كن، حضرت فرمود: ايمان به خدا، گفت سپس چيست؟ حضرت فرمود: صله رحم، گفت: سپس چه برنامهاى است؟ فرمود: امربمعروف ونهى ازمنكر.
حضرت باقر (ع) يا حضرت صادق به ميّسر فرمودند من يقين دارم اهل صله رحم هستى ميّسر گفت آرى جانم بفدايت من در جوانى در بازار كار مى كردم و مزدم دو درهم بود، يك درهمش را به عمويم و درهم ديگرش را به دائى ام مى پرداختم حضرت فرمود: به خدا سوگند دو بار مرگت فرا رسيد هركدام را كمك به عمو و دائى ات به تأخير انداخت.
در توضيح و تفسير آيه 27 سوره مباركه بقره بخشى مهم از روايات باب صله رحم ذكر شد، و ديگر روايات اين باب را در تكميل باب صله رحم در اين بخش كه توضيح و تفسير آيه 83 سوره بقره است آوردم.
منبع : پایگاه عرفان
