عذاب و خلود در آن‏

لعنت خدا و فرشتگان و همه انسان ها، در قيامت براى كتمان كنندگان بينات و آيات و احكام الهى كه كتمان نمودنشان گاهى سبب گمراه ماندن نسل هاست به صورت عذاب رخ خواهد نمود.

خداوند در آيه مورد بحث عذاب اين خائنان به بشريت را با سه ويژگى بيان كرده است:

خلود، بى تخفيف بودن، بدون مهلت و تأخير.

امام صادق (ع) از پدرانش از اميرمؤمنان روايت مى كند:

«جاء يهودى الى النبى وسأل عنه اشياء و كان فيما سأل ان قال: يا محمد ان كان ربك لا يظلم فكيف يخلد فى النار ابد الآبدين من لم يعصه الا اياماً معدودة؟

قال: يخلد على نيته، فمن علم ان نيته انه لو بقى فى الدنيا الى انقضائها كان يعصى الله عزوجل خلده فى ناره على نيته و نيته فى ذلك شرٌ من عمله [و كذلك يخلد من يخلد فى الجنة بانه ينوى لو بقى فى الدنيا ايامها لا طاع الله ابدا و نيته خير من عمله ] فالبالنيات يخلد اهل الجنة الجنة و اهل النار النار والله عزوجل يقول:

قل كل يعمل على شاكلته فربكم اعلم بمن هو اهدى سبيلا.»

مردى يهودى به محضر پيامبر آمد و در ميان مطالبى كه از حضرت پرسيد عرضه داشت: اگر پروردگارت ستم نمى كند پس چگونه كسى را كه جز ايام معينى و زمان محدودى معصيت نمى كند براى ابد و به صورت هميشگى در آتش قرار مى دهد؟

حضرت فرمود: خلود در آتش بر اساس نيت است، كسى كه دانسته شود نيتش اين است كه اگر در دنيا تا زمانى كه بر پاست خدا را معصيت كند و به همان گونه كه هست به زندگى اش ادامه دهد، خدا او را بر اساس نيتش در آتش دوزخ ابديت و خلود مى دهد و چنين نيتى كه ريشه تحقق اعمال است از عمل معصيت كار بدتر است، و نيز كسى كه در بهشت داراى عمر ابدى است، به اين خاطر است كه نيت داشته اگر همه روزگار را زنده بماند هر آينه خدا را اطاعت مى كند، و نيت او از عملش بهتر است. آرى بر پايه نيت هاست كه اهل بهشت در بهشت ابدى هستند، و اهل دوزخ در دوزخ هميشگى و جاويداند، خدا مى فرمايد:

بگو هر كس بر پاى كيفيت درون و خلق و خوى اكتسابى اش عمل مى كند، پروردگارتان به كسى كه راه يافته تر مى باشد داناتر است.

قطعاً عذابى كه بر پايه نيت و سپس عمل به اهل دوزخ مى رسد، تخفيفى نخواهد داشت، زيرا عذاب ظهور همان نيت و عمل است، و همان گونه كه عاصى در دنيا نسبت به عصيانش از نظر نيت و عمل كوتاه نيامد، در آخرت هم در عذابش كوتاهى و تخفيف نخواهد بود.

در دعاى كميل اميرمؤمنان (ع) آمده:

«فكيف احتمالى لبلاء الآخرة و جليل وقوع المكاره فيها و هو بلاء تطول مدته و يدوم مقامه و لايخفف عن اهل لانه لا يكون الا عن غضبك و انتقامك و سخطك:»

چگونه تاب و طاقت تحمل سختى آخرت و ناملايمات بزرگش را در آن صحنه دارم، در حالى كه آن سختى و بلا و ناملايمات مدتش طولانى و برپا بودنش هميشگى و تخفيفى براى گرفتاران آن نيست، زيرا همه آنها از خشم و انتقام و سخط تو مايه گرفته!!

آنان در دوزخ درخواست مرگ مى كنند، ولى براى آنان مرگ وجود ندارد و براى ابد ماندنى هستند.

وَ نادَوْا يا مالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنا رَبُّكَ قالَ إِنَّكُمْ ماكِثُونَ:

و فرياد برمى دارند اى مالك دوزخ بگو پروردگارت ما را نابود كند و مايه مرگ را به ما بچشاند تا از اين عذاب نجات يابيم مالك مى گويد يقيناَ شما در دوزخ ماندنى هستند.

نه اين كه به خواسته آنان توجه نمى كنند بلكه از جانب حق به آنان در برابر درخواست آزادى از دوزخ خطاب مى شود:

اخْسَؤُا فِيها وَ لا تُكَلِّمُونِ:

اى سگان در دوزخ گم شويد و با من سخن نگوئيد و سرانجام پس از نااميدى كامل از نجاتشان با يك دنيا حسرت مى گويند:

سَواءٌ عَلَيْنا أَ جَزِعْنا أَمْ صَبَرْنا ما لَنا مِنْ مَحِيصٍ:

اكنون چه بى تابى كنيم و چه شكيبائى ورزيم براى ما يكسان است، ما را هيچ راه گريزى از عذاب نيست.

اينان در دوزخ هيچ مهلتى براى استراحت و تخفيف عذاب و تدارك گذشته و جبران آنچه از دست رفته نمى يابند، زيرا دوزخ جاى هيچ گونه مهلتى نيست، و اهلش از نظر رحمت حق براى ابد محروم اند.

من با توجه به اينكه ترس و وحشت از عذاب و آتش دوزخ سراسر وجودم را گرفته چاره اى نمى بينم جز اين كه گوشه اى از آن را در اين سطور نقل كنم، باشد كه براى خوانندگان، حجاب و مانع و سدى در برابر طغيان و عصيان نفس و هواها و خواسته هاى نامعقول و غير منطقى آن باشد.