ستارگان آسمان‏

در كتب مهم علمى مى خوانيم:

از ستاره هايى كه به عنوان ستاره بزرگ اندازه گيرى شده، ستاره بزرگ قرمز اپسيليون اوريگا مى باشد كه 2500 ميليون ميل قطر دارد كه تمام منظومه شمسى ما با مدارهايش يكجا در دل آن جا مى گيرد .

تصور اندازه و مساحت عالم در مغز عملى غير ممكن است؛ زيرا وسعت آن بى اندازه زياد و عظمت آن دور از فهم و دسترس بشر است. سرجمس جانس مى گويد:

تعداد ستارگان آسمان به اندازه تعداد شن هاى ساحل درياها مى باشد، ستارگانى كه قابل ديد بشرند، فقط قسمت كوچكى از عالم بى پايان به شمار مى روند.

ستارگانى هست به قدرى دور دست كه از دسترس تلسكوپ هاى قوى «دوربين هاى نجومى» خارجند.

نزديك ترين ستاره ها به نام پروكيسما (25 بليون) 000، 000، 000، 000، 25 ميل از ما دور است (هر ميل تقريباً 1600 متر است).

اين فاصله اصلًا قابل تصور ما نيست، اگر يك طياره بتواند اين مسافت را به سرعت 1000 ميل در ساعت طى نمايد، مسافرت آن قريب 000، 000، 3 سال طول مى كشد.

مسافت عظيم عالم را در علم نجوم با واحدى به نام سال نورى اندازه مى گيرند، سال نورى فاصله ايست كه نور در مدت يكسال طى مى نمايد، مى دانيد كه نور در هر ثانيه 000، 300 كيلومتر يا 400، 186 ميل طى مى نمايد.

با ضرب كردن اين تعداد در 60، تعداد آن در دقيقه و با ضرب آن در 60 مقدار آن در ساعت و با ضرب آن در 24 مقدار آن در روز و با ضرب آن در 365 مقدار آن در سال به دست مى آيد كه تقريباً مساوى با 000، 000، 000، 880، 5 ميل مى شود.

ستاره اى به نام سيريوس يا كلب مقدار 5/ 8 سال نورى از ما دور است يعنى در واقع 000، 000، 000، 000، 50 ميل با زمين فاصله دارد، اين ستاره بسيار درخشان، نسبتاً به ما خيلى نزديك است.

ريگل كه يك ستاره درخشان در مجموعه اوديون است 500 سال نورى از ما دور است.

هنگامى كه يك نفر منجم به وسيله دوربين نجومى خود، به يك ستاره بسيار دور مى نگرد در واقع به زمان هاى سابق مى نگرد؛ زيرا نورى كه از ستاره ها آمده، ميليون ها سال پيش شروع به حركت كرده است.

در يك شب درخشان مى توانيد، يك خط از نور رنگ پريده در وسط آسمان مشاهده كنيد كه سرتاسر كشيده شده است.

اين كهكشان يا راه شيرى است كه از چندين ميليون ستاره مركب شده كه چون خيلى دور هستند بسيار كم رنگ به نظر مى رسد.

اين ستارگان رويهم رفته، مجموع متراكم يك خانواده عظيم ستاره ها را تشكيل مى دهد كه بسيارى از ستارگان مرئى منجمله، خورشيد خود ما جزء اين مجموعه هستند.

اين كهكشان به شكل يك چرخ است و شعاع آن در حدود يكصد هزار سال نورى است، اين چرخ در حال گردش است و هر 250 ميليون سال يكبار به دور خود مى گردد.

منظومه شمسى ما تقريباً در قسمت خارجى و بيرونى چرخ قرار دارد و وقتى شما به كهكشان نگاه كنيد، در واقع مركز آن را مى نگريد.

بسيارى كهكشان هاى ديگر وجود دارد كه از كهكشان ما خيلى دورترند، اين ها ابرهاى عظيم از گاز و ستاره هستند كه به وسيله نيروى جاذبه نزديك يكديگر قرار گرفته اند.

برخى از آن ها به شكل توپ هستند و برخى ديگر مانند آندرومد كه نزديك ترين كهكشان مى باشد و تنها كهكشان ديگرى است كه با چشم برهنه هم ديده مى شود به شكل مارپيچ است.

فاصله ستارگان يك كهكشان در واقع بسيار زياد است، از آن بيشتر فاصله بين كهكشان ها مى باشد كه كشان ما يا راه شيرى در واقع 700 هزار سال نورى از نزديك ترين كهكشان فاصله دارد.

در خارج از كهكشان ما، 1000000 كهكشان وجود دارد كه مساحت آن ها تا 200000 سال نورى است.

نزديك ترين جسم فضايى خارج، ابرلرماژلانيك نزديك صليب جنوبى است كه 185000 سال نورى با ما فاصله دارد.

دورترين سحابى كه با چشم برهنه ديده مى شود، سحابى مراة السلسله يا آندرومد است كه به شكل مارپيچ است، فاصله آن 3/ 2 ميليون سال نورى يا 000، 000، 000، 000، 000، 000، 14 ميل است.

دورترين سحابى قابل رؤيت سحابى 3- 295 مى باشد كه فاصله آن 6000 ميليون سال نورى است، اين مسافت در واقع حدود مرئى عالم است .

ژرژ گاموف صاحب كتاب مترجم بسيار مهم يك، دو، سه، بى نهايت، در صفحه 309 مى گويد:

كهكشان خود ما ظاهراً جزء يك گروه كوچك كهكشان هاست كه در زمره آن ها سه كهكشان مارپيچ و شش كهكشان بيضوى و چهار كهكشان غير منظم وجود دارند.

اما از اين گروه هاى كهكشان ها كه بگذريم، به طورى كه از دوربين دو متر و نيمى رصدخانه مانت ويلسن ديده مى شود، تا فاصله پانصد ميليون 000، 000، 500 سال نورى كهكشان ها به طورى يك نواخت در فضا پراكنده اند، فاصله بين هر دو كهكشان مجاور 000، 000، 2 سال نورى است و افق جهان تا جايى كه ديده مى شود شامل تقريباً 000، 000، 100 كهكشان مجزاست.

اين بود دورنمايى از جهان ستارگان و آنچه در اختيار چشم برهنه يا مسلح ماست و تمام اين بساط، تازه گوشه اى كوچك از عالم بزرگ است كه با قدرت دانش اندك ما و رصدخانه ها، در برابر ما قرار گرفته.