پرسشها و پاسخها، ص: 450

امام سجاد عليه السلام می فرمايند:

«سخت ترين ساعات برای فرزند آدم سه ساعت است. اوّل ساعتی است كه ملك الموت را می بيند دوّم ساعتی است كه از قبر برمی خيزد سوّم ساعتی است كه در پيشگاه الهی قرار می گيرد سپس يا به سوی بهشت می رود و يا روانه آتش می گردد» «1».

البته اين نكته نيز نبايد فراموش شود كه ملك الموت برای قبض روح افراد برای انواع و اصناف مردم به صورت های مختلف ظاهر می شود.

در روايتی می خوانيم ابراهيم خليل عليه السلام به ملك الموت گفت: آيا می توانی با آن صورتی كه روح فاجر را قبض می كنی خودت را به من نشان دهی؟ ملك الموت عرض كرد: تو طاقت و تحمل آن را نداری.

حضرت ابراهيم عليه السلام فرمود: چرا، ملك الموت عرض كرد: صورت خود را از من برگردان و سپس مرا ببين. حضرت ابراهيم عليه السلام بدين طريق به ملك الموت نظر كرد ناگهان ديد مرد سياه چهره ای با موهای راست شده و بوی متعفن و با لباس های سياه به طوری كه از دهان و از دو سوراخ بينی او دود و آتش زبانه می كشد در مقابل او حاضر است. ابراهيم عليه السلام با ديدن او غش كرد و سپس به هوش آمد و فرمود: اگر شخص فاجر در هنگام موت غير از اين منظره نبيند برای او كافی خواهد بود «2». در روايت ديگری از پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله آمده كه فرمودند:

«سوگند به آن كه جانم در دست او است مشاهده ملك الموت

______________________________
(1) الخصال، شيخ صدوق: 119، حديث 108.

(2) بحار الانوار: 6/ 143، حديث 7.