پرسشها و پاسخها، ص: 446

را در چه راهی گذراند؟... انگشت حسرت به دهان می گيرد...» «1».

از روايات استفاده می شود كه لحظه جان كندن بر مؤمنان راستين آسان می گذرد و بر اساس بعضی از روايات مانند آن است كه انسان گل خوشبويی را بو می كند و ناگهان خود را در باغ های بهشت ببيند «2». امّا برای كسانی كه گاهی گرفتار گناه و غفلتی شده اند جان كندن سخت خواهد بود و اين سختی و فشار برای پاك شدن از تاريكی ها و آلودگی ها است. امّا با اين وجود در روايات اموری برای آسان شدن سكرات موت ذكر شده است كه به بعضی از آن ها اشاره می شود:

1- انفاق و عمل صالح

پيامبر اكرم صلی الله عليه و آله فرمودند:

«قَدِّم مالَكَ أمامَك يَسُرُّكَ اللِّحاقُ به» «3».

«دارايی خود را پيش از خود بفرست تا پيوستن به آن شادمانت كند».

2- ترك گناه

پيامبر اكرم صلی الله عليه و آله در سفارش به مردی فرمودند:

«از خواهش ها كم كن تا تحمّل فقر و ناداری بر تو آسان شود و از گناهان بكاه تا مرگ بر تو آسان گردد» «4».

______________________________
(1) نهج البلاغة: خطبه 108.

(2) الكافی: 1/ 35.

(3) ارشاد القلوب: 1/ 61، باب 13؛ اعلام الدين: 344، حديث 37.

(4) اعلام الدين: 344.