فراز 14 از دعای 14 ( مقام رضا و تسلیم )

و براى كسانى كه پيوسته كارهاى زشت مرتكب مى‌شوند، تا زمانى كه مرگ يكى از آنان فرا رسد [و در آن لحظه كه تمام فرصت‌ها از دست رفته‌] گويد:اكنون توبه كردم. و نيز براى آنان كه در حال كفر از دنيا مى‌روند، توبه نيست. اينانند كه عذابى دردناك براى آنان آماده كرده‌ايم.

بى‌ترديد كسانى كه كافر شدند و [به آيات الهى، به خود و به ديگران‌] ستم ورزيدند، خدا بر آن نيست كه آنان را بيامرزد و به راهى [مستقيم و استوار] هدايت كند.* مگر به راه دوزخ كه در آن جاودانه‌اند؛ و اين كار بر خدا آسان است.

در نتيجه ريشه كسانى كه [به آيات ما و به مردم‌] ستم ورزيدند، بريده شد؛ و همه ستايش‌ها ويژه خدا مالك و مربى جهانيان است.

و نوح [پيش از توفان‌] پروردگارش را ندا داد و گفت: پروردگارا! به راستى كه پسرم از خاندان من است و يقيناً وعده‌ات [به نجات خاندانم‌] حق است و تو بهترين داورانى.* خدا فرمود: اى نوح! به يقين او از خاندان تو نيست، او [داراى‌] كردارى ناشايسته است، پس چيزى را كه به آن علم ندارى از من مخواه، همانا من تو را اندرز مى‌دهم كه مبادا از ناآگاهان باشى.

براى آنان [كه عيب جويان مسخره كننده‌اند] چه آمرزش بخواهى چه نخواهى [يكسان است‌] اگر براى آنان هفتاد بار هم آمرزش بخواهى، خدا هرگز آنان را نخواهد آمرزيد؛ زيرا آنان به خدا و پيامبرش كفر ورزيدند و خدا گروه فاسقان را هدايت نمى‌كند.

و به كسانى كه [به آيات خدا، پيامبر و مردم مؤمن‌] ستم كرده‌اند، تمايل و اطمينان نداشته باشيد و تكيه مكنيد كه آتش [دوزخ‌] به شما خواهد رسيد ودر آن حال شما را جز خدا هيچ سرپرستى نيست، سپس يارى نمى‌شويد.

پس چرا در ميان امت‌هايى كه پيش از شما بودند، مصلحانى دلسوز نبودند كه [مردم را] از فساد در زمين بازدارند؟ مگر اندكى كه [به سبب بازداشتن مردم از فساد] نجاتشان داديم. و آنان كه ستم كردند، دنباله‌رو [و دل بسته‌] چيزى از نعمت و ثروت شدند [كه در آن به سركشى و طغيان افتادند] و آنان گنهكار بودند.

و چه بسيار از شهرهايى كه [اهلش‌] ستمكار بودند، درهم شكستيم، و پس از آنان قومى ديگرپديد آورديم.* پس هنگامى كه عذاب ما را احساس كردند، ناگهان از آن مى‌گريختند.* [از روى استهزا و تحقير به آنان گفتند:] فرار نكنيد، و به سوى زندگى مرفّهى كه در آن نازپرورده [و مغرور] بوديد و خانه‌هايتان بازگرديد تا [بار ديگر به وسيله تهيدستان و مستمندان‌] از شما درخواست كمك شود [و شما آنان را با كبر و نخوت برانيد.]* [با ديدن عذاب فرياد برداشتند و] گفتند: اى واى بر ما كه ما قطعاً ستمكار بوديم!* پس همواره سخنشان همين بود تا آن كه آنان را ريشه‌كن و خاموش ساختيم.

و مردم را از روزى كه عذاب به سويشان مى‌آيد، هشدار ده. پس كسانى كه ستم ورزيده‌اند، مى‌گويند: پروردگارا! ما را تا [سرآمدى نزديك و] مدتى كوتاه مهلت ده تا دعوتت را اجابت كنيم، و از پيامبرانت پيروى نماييم. [ولى به آنان گويند:] شما نبوديد كه پيش از اين سوگند ياد مى‌كرديد كه هرگز براى شما زوال و فنايى نيست؟!

مى‌گويند: پروردگارا! تيره‌بختى و شقاوت ما بر ما چيره شد، و ما گروهى گمراه بوديم.* پروردگارا! ما را از دوزخ بيرون آر، پس اگر [به بدى‌ها و گمراهى‌ها] بازگشتيم، بى‌ترديد ستمكار خواهيم بود.* [خدا] مى‌گويد: [اى سگان!] در دوزخ گم شويد و با من سخن مگوييد!

اينان كسانى‌اند كه زندگى [زودگذر] دنيا را به جاى آخرت خريدند؛ پس نه عذاب از آنان سبك شود و نه يارى شوند.

و چون كه ستمكاران عذاب را ببينند [مى‌يابند كه هيچ راه‌گريزى از آن ندارند] پس [به كيفر ستمشان‌] نه عذاب از آنان سبك مى‌شود، و نه مهلتشان دهند.

هيچ يادآورى و پند تازه‌اى از سوى پروردگارشان براى آنان نمى‌آيد مگر آن كه آن را مى‌شنوند و در حالى كه سرگرم بازى هستند [آن را مسخره‌مى‌كنند.]* دل‌هايشان [به امور مادى، خوشگذرانى و معصيت‌] مشغول است؛ و آنان كه ستم‌پيشه‌اند رازگويى خود را پنهان داشتند [و گفتند:] آيا اين پيامبر جز اين است كه بشرى مانند شماست؟ آيا شما با چشم باز وشناخت وآگاهى به سوى سِحر مى‌رويد؟!

پس در آن روز كسانى كه [به آيات ما و پيامبران‌] ستم كرده‌اند، عذرخواهى‌شان به آنان سود نمى‌دهد، و نه از آنان مى‌خواهند كه [براى به دست آوردن خشنودى خدا] عذرخواهى كنند.

همان روزى كه عذرخواهى ستمكاران سودشان ندهد و براى آنان لعنت خدا و سراى سخت و بدى است.

و ميان مردم سبا و شهرهايى كه در آنها بركت نهاديم، آبادى‌هاى به هم پيوسته و نمايان قرار داديم، و سير و سفر را در [ميان‌] آنان متناسب و به اندازه مقرّر داشتيم، [و گفتيم:] شب‌ها و روزها با امنيّت در آنها مسافرت كنيد.* پس [اين مغرورشدگان به رفاه و خوشى و ناسپاسان در برابر نعمت‌] گفتند: پروردگارا! ميان سفرهاى ما، دورى و فاصله انداز. [اين را درخواست كردند تا تهيدستان و پا برهنگان نتوانند در كنار آنان سفر كنند]، و [اين گونه آنان‌] بر خودشان ستم كردند، پس ما آنان را داستان‌هايى [براى عبرت آيندگان‌] قرار داديم و جمعشان را به شدت متلاشى و تار و مار كرديم، همانا در اين [سرگذشت‌ها] براى هر صبركننده سپاس گزارى عبرت‌هاست.

و [ياد كنيد] هنگامى كه گفتيد: اى موسى! ما هرگز بر يك نوع غذا صبر نمى‌كنيم، پس از پروردگارت بخواه تا از آنچه زمين مى‌روياند از سبزى و خيار و سير و عدس و پيازش را براى ما آماده كند. [موسى‌] گفت: آيا شما به جاى غذاى بهتر، غذاى پست‌تر را مى‌خواهيد؟! [اكنون كه چنين درخواست ناروايى داريد] به شهرى فرود آييد كه آنچه خواستيد، براى شما آماده است. و [داغِ‌] خوارى و بيچارگى و نياز بر آنان زده شد و سزاوار خشم خدا شدند؛ اين [خوارى و خشم‌] به سبب آن بود كه آنان همواره به آيات خدا كفر مى‌ورزيدند و پيامبران را به ناحق مى‌كشتند؛ اين [كفرورزى و كشتن پيامبران‌] به علت آن بود كه [از فرمانِ من‌] سرپيچى نمودند و پيوسته [از حدود حق‌] تجاوز مى‌كردند.

و كسانى كه دينشان را بازى و سرگرمى گرفتند، و زندگى دنيا آنان را فريفت، و اگذار؛ و [مردم را] با قرآن اندرز ده؛ كه مبادا كسى [در روز قيامت‌] به [كيفر] آنچه [از گناهان‌] مرتكب شده [از رحمت و ثواب‌] محروم ماند [و به هلاكت سپرده شود]؛ و او را جز خدا سرپرست و ياور و شفيعى نباشد؛ و اگر [براى رهايى‌اش از عذاب‌] هر گونه عوض و فديه‌اى بدهد از او پذيرفته نشود. آنانند كه به سبب آنچه [از اعمال زشت‌] مرتكب شده‌اند [از رحمت و ثواب‌] محروم مانده [و به هلاكت سپرده شده‌] اند. و به خاطر آن كه همواره [به آيات الهى‌] كفر مى‌ورزيدند براى آنان نوشابه‌اى از آب جوشان و عذابى دردناك است.

اگر [در قيامت‌] براى هر كسى كه ستم كرده همه ثروتى كه در زمين است فراهم باشد، يقيناً آن را براى بازخريد خود [از عذاب جاودانه‌] مى‌پردازد؛ و زمانى كه عذاب را ببينند [از شدت شرمسارى‌] پشيمانى و اندوه خود را پنهان مى‌كنند، وميان آنان به عدالت و انصاف داورى مى‌شود و مورد ستم قرار نخواهند گرفت.

و اگر براى كسانى كه [به آيات خدا] ستم ورزيده‌اند، همه آنچه در زمين است و مانندش با آن باشد، بى‌ترديد حاضرند آن را براى رهايى خود از عذاب سخت روز قيامت عوض دهند، و از سوى خدا آنچه را كه [از عذاب‌هاى گوناگون‌] نمى‌پنداشتند، آشكار مى‌شود.

و آنان كه پس از ستم ديدنشان براى به دست آوردن خشنودى خدا هجرت كردند، يقيناً آنان را در اين دنيا در جايگاه و مكانى نيكو جاى دهيم، و قطعاً پاداش آخرت بهتر و برتر است، اگر مى‌دانستند [كه داراى چه كمّيّت و كيفيتى است.]* همانان كه [در برابر مصايب، وحوادث و آزار ديدن از ديگران‌] صبر كردند و فقط بر پروردگارشان توكّل مى‌كنند.

﴿أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ﴾«62»

به كسانى كه [ستمكارانه‌] مورد جنگ و هجوم قرار مى‌گيرند، چون به آنان ستم شده اذن جنگ داده شده، مسلّماً خدا بر يارى دادن آنان تواناست.

مسلماً كسانى كه كافرند، اموالشان را هزينه مى‌كنند تا مردم را از راه خدا بازدارند، و به زودى همه اموالشان را [براى جلوگيرى از گسترش اسلام‌] خرج مى‌كنند؛ سپس [اين عمل‌] براى آنان مايه حسرت و ندامت مى‌شود [زيرا خواهند ديد كه ثروتشان را از دست داده‌اند و اسلام هم گسترش يافته‌] و آن گاه مغلوب مى‌شوند، و آنان كه كافرند به سوى دوزخ گردآورى خواهند شد.

و آنان را از روز حسرت- آنگاه كه كار از كار بگذرد- بترسان، در حالى كه آنان در بى‌خبرى [شديدى‌] هستند و ايمان نمى‌آورند.

و آنان كه [به جاى خدا از پيشوايان شرك و كفر] پيروى كردند، گويند: كاش براى ما بازگشتى [به دنيا] بود تا ما هم از آنان بيزارى مى‌جستيم، همان گونه كه آنان از ما بيزارى جستند. خدا اين گونه اعمالشان را كه براى آنان مايه اندوه و دريغ است، به آنان نشان مى‌دهد و اينان هرگز از آتش بيرون آمدنى نيستند.

اى اهل ايمان! اگر پدرانتان و برادرانتان كفر را بر ايمان ترجيح دهند، آنان را دوستان و سرپرستان خود مگيريد؛ و كسانى از شما كه آنان را دوست و سرپرست خود گيرند، هم اينانند كه ستمكارند.

آنان دوست دارند همان گونه كه خود كافر شده‌اند، شما هم كافر شويد، تا [در كفر و ضلالت‌] با هم برابر و يكسان باشيد. بنابراين از آنان دوستانى انتخاب نكنيد تا آن كه در راه خدا [براى پذيرش دين‌] هجرت كنند؛ پس اگر [از هجرت‌] روى برتافتند [و به خيانت و جنايتشان بر ضد شما ادامه دادند] آنان را هر كجايافتيد بگيريد و بكشيد، و از آنان يار و ياورى نگيريد.

اى اهل ايمان! دشمنان من و دشمنان خودتان را دوستان خود مگيريد، شما با آنان اظهار دوستى مى‌كنيد، در حالى كه آنان به طور يقين به آنچه از حق براى شما آمده كافرند.

بگو: اى قوم! تا جايى كه در قدرت شماست [براى مبارزه با من و آيينم‌] بكوشيد، من هم [در انجام دادن وظايفم‌] مى‌كوشم، سپس خواهيد دانست‌ كه سرانجام خوش و نيكوى سراى آخرت براى كيست؟ قطعاً ستمكاران رستگار نمى‌شوند.

و موسى گفت: پروردگارم به كسى كه از نزد او هدايت آورده و به كسى كه سرانجام نيك براى اوست داناتر است؛ بى‌ترديد ستمكاران پيروز نمى‌شوند.

اين است آفرينش خدا. پس به من نشان دهيد آنها كه غير اويند [و شما به عنوان معبود برگزيده‌ايد] چه چيزى آفريده‌اند؟ [آنها چيزى نيافريده‌اند] بلكه ستمكاران در گمراهى آشكارى هستند.

آنان روزى كه به سوى ما مى‌آيند [نسبت به حقايق‌] چه شنوا و چه بينا مى‌شوند، ولى امروز ستمكاران در گمراهى آشكارند.

پروردگارا! بى‌ترديد هر كه را تو در آتش در آورى، قطعاً خوار و رسوايش كرده‌اى، و براى ستمكاران هيج يارى وجود ندارد.

و آنان را از روز نزديك بيم ده، آنگاه كه [از شدت ترس‌] جان‌ها به گلوگاه رسد، در حالى كه همه وجودشان پر از غم و اندوه است. براى ستمكاران هيچ دوست مهربانى و شفيعى كه شفاعتش پذيرفته شود، وجود ندارد!

قطعاً كسانى كه [با ترك هجرت از ديار كفر، و ماندن زير سلطه كافران و مشركان‌] بر خويش ستم كردند [هنگامى كه‌] فرشتگانْ آنان را قبض روح مى‌كنند، به آنان مى‌گويند: [از نظر دين‌دارى و زندگى‌] در چه حالى بوديد؟ مى‌گويند: ما در زمين، مستضعف بوديم. فرشتگان مى‌گويند: آيا زمين خدا وسيع و پهناور نبود تا در آن [از محيط شرك به ديار ايمان‌] مهاجرت كنيد؟! پس جايگاهشان دوزخ است و آن بد بازگشت گاهى است.

همانان كه فرشتگان جانشان را در حالى كه ستمكار بر خود بوده‌اند، مى‌گيرند؛ پس [در آن موقعيت‌] از در تسليم در آيند [و گويند:] ما هيچ كار بدى انجام نمى‌داديم. [به آنان گويند: يقيناً انجام مى‌داديد] ومسلماً خدا به آنچه همواره انجام مى‌داديد، داناست.* بنابراين از درهاى دوزخ وارد شويد در حالى كه در آن جاودانه‌ايد؛ و بد جايى است جايگاه مستكبران.

بگو: اگر [آن گونه كه مى‌پنداريد] سراى آخرت [با همه نعمت هايش‌] نزد خدا ويژه شماست نه مردم ديگر، پس چنانچه راستگوييد مرگ را آرزو كنيد. * و آنان هرگز مرگ را به سبب گناهانى كه مرتكب شده‌اند، آرزو نمى‌كنند؛ و خدا به ستمكاران داناست.

بگو: اى يهوديان! اگر گمان مى‌كنيد كه فقط شما دوستان خداييد نه مردم ديگر، پس آرزوى مرگ كنيد اگر راستگوييد [چون دوستان خدا براى رسيدن به لقاى او مشتاق مرگ هستند.]* ولى آنان به سبب گناهانى كه مرتكب شده‌اند هرگز آروزى مرگ نمى‌كنند، و خدا به ستمكاران داناست.

آيا [با ديده عبرت‌] ننگريستى به كسى كه چون خدا او را پادشاهى داده بود [از روى كبر و غرور] با ابراهيم درباره پروردگارش به مجادله و ستيز و گفتگوى بى‌منطق پرداخت؟! هنگامى كه ابراهيم گفت: پروردگارم كسى‌ است كه زنده مى‌كند و مى‌ميراند [او] گفت: من هم زنده مى‌كنم و مى‌ميرانم. [و براى مشتبه كردن كار بر مردم، دستور داد دو زندانى محكوم را حاضر كردند، يكى را آزاد و ديگرى را كشت.] ابراهيم [براى بستن راه مغالطه و تزوير به روى دشمن‌] گفت: مسلماً خدا خورشيد را از مشرق بيرون مى‌آورد، تو آن را از مغرب برآور! پس آن كه كافر شده بود، متحير و مبهوت شد. و خدا گروه ستم‌گر را [به خاطر تجاوز، ستم، پافشارى بر عناد و لجاجشان‌] هدايت نمى‌كند.

پس ستمكارتر از كسى كه به خدا دروغ بندد تا مردم را از روى نادانى و جهالت گمراه كند، كيست؟! مسلّماً خدا گروه ستمكاران را هدايت نمى‌كند.

چگونه خدا گروهى را هدايت كند كه بعد از آن كه ايمان آوردند، و به حقّانيّت رسول اسلام شهادت دادند، و دلايل روشن و آشكار براى آنان آمد، كافر شدند؟ و خدا گروه ستمكاران را هدايت نمى‌كند.* اينان كيفرشان اين است‌ كه لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم بر آنان است.

و ستمكارتر از كسانى كه به خدا دروغ بندند چه كسى است؟ اينان [در قيامت‌] بر پروردگارشان عرضه خواهند شد، وگواهان [اعمال‌] مى‌گويند: اينان كسانى هستند كه بر پروردگارشان دروغ بستند؛ آگاه باشيد! لعنت خدا بر ستمكاران باد.

و چون بهشتيان، چشمانشان ناخواسته به سوى دوزخيان گردانده شود، گويند: پروردگارا! ما را با گروه ستمكاران قرار مده.

پس پروردگارا! مرا در ميان گروه ستمكاران قرار مده [و با آنان قرين عذاب مكن.]

آيا آب دادن به حاجيان و آباد كردن مسجدالحرام را مانند [عمل‌] كسى قرار داده‌ايد كه به خدا و روز قيامت ايمان آورده و در راه خدا جهاد كرده است؟! [اين دو] نزد خدا برابر و يكسان نيستند و خدا گروه ستمكاران را هدايت نمى‌كند.

با اين حال آيا كسانى كه مؤمن‌اند مانند كسانى هستند كه فاسق‌اند؟ [نه هرگز اين دو گروه‌] مساوى و يكسان نيستند.

اگر [هم‌] با شما بيرون مى‌آمدند، جز شرّ و فساد به شما نمى‌افزودند و مسلّماً خود را براى سخن چينى [و نمّامى‌] در ميان شما قرار مى‌دادند تا [براى از هم گسستن شيرازه سپاه اسلام‌] فتنه‌جويى كنند و در ميان شما جاسوسانى براى آنان هستند [كه به نفعشان خبرچينى مى‌كنند]؛ و خدا به ستمكاران داناست.

پاداش بدى [چون قتل و زخم زدن و اتلاف مال‌] مانند همان بدى است؛ ولى هر كه بگذرد و [ميان خود و طرف مقابلش را] اصلاح نمايد. پاداشش بر عهده خداست؛ يقيناً خدا ستمكاران را دوست ندارد.

و اما كسانى كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته انجام دادند، خدا پاداششان را به طور كامل مى‌دهد؛ و خدا ستمكاران را [كه به دين كافر شدند، يا از دين فقط به اسم آن قناعت كردند] دوست ندارد.

و چه كسانى ستمكارتر از كسانى مى‌باشند كه از بردن نام خدا در مساجد خدا جلوگيرى كردند، و در خرابى آنها كوشيدند؟ آنان را شايسته نيست كه در آن [مراكز عبادت‌] درآيند، جز در حال ترس [از عدالت و انتقام خدا]. براى آنان در دنيا خوارى و زبونى است و در آخرت عذابى بزرگ است.

وستمكارتر از كسى كه شهادتى را كه از خدا نزد اوست پنهان كند، كيست؟ وخدا از آنچه انجام مى‌دهيد، بى‌خبر نيست.

ستمكارتر از كسى كه بر خدا دروغ بسته، يا آيات او را تكذيب كرده، كيست؟ يقيناً ستمكاران، رستگار نخواهند بود.

پس ستمكارتر از كسى كه به خدا دروغ بندد تا مردم را از روى نادانى و جهالت گمراه كند، كيست؟! مسلّماً خدا گروه ستمكاران را هدايت نمى‌كند.

پس ستمكارتر از كسى كه بر خدا دروغ بندد يا آياتش را تكذيب كند، كيست؟ يقيناً گنهكاران، رستگار نخواهند شد.

و روزى كه ستمكار، دو دست خود را [از شدت اندوه و حسرت به دندان‌] مى‌گزد [و] مى‌گويد: اى كاش همراه اين پيامبر راهى به سوى حق برمى‌گرفتم،* اى واى، كاش من فلانى را [كه سبب بدبختى من شد] به دوستى نمى‌گرفتم،* بى‌ترديد مرا از قرآن پس از آن كه برايم آمد گمراه كرد. و شيطان همواره انسان را [پس از گمراه كردنش تنها و غريب در وادى هلاكت‌] وامى‌گذارد.

و كسى را كه خدا كشتنش را حرام كرده [و به جانش حرمت نهاده‌] جز به حق نكشيد، و هر كس مظلوم [و به ناحق‌] كشته شود، براى وارثش تسلّطى بر قاتل [جهت خونخواهى، ديه و عفو] قرار داده‌ايم، پس وارث مقتول نبايد در كشتن زياده روى كند؛ زيرا او [با قوانين صحيح و درستى چون ديه و قصاص‌] مورد حمايت قرار گرفته است.

لَمّا حَضَرَتْ عَلِىَّ بْنَ الْحُسَيْنِ (عليه السلام) الْوَفاةُ ضَمَّنى الى‌ صَدْرِهِ ثُمَّ قالَ: يا بُنَىَّ اوصِيكَ بِما اوْصانِى بِهِ ابِى (عليه السلام) حينَ حَضَرَتْهُ الْوَفاةُ، وَ بِما ذَكَرَ انَّ اباهُ اوْصاهُ بِهِ فَقالَ: يا بُنَىَّ ايّاكَ وَ ظُلْمَ مَنْ لايَجِدُ عَلَيْكَ ناصِراً الَّا اللّهَ.«98»

چون وقت وفات امام سجّاد (عليه السلام) رسيد مرا به سينه گرفت، سپس فرمود: اى پسرم! تو را به آنچه پدرم به وقت وفاتش به من وصيت كرد سفارش مى‌كنم، سپس يادآور شد كه پدرش به او وصيت فرمود: اى پسرم! بر حذر باش از ستم به كسى كه بر تو يارى جز خدا ندارد.

مَنْ خافَ رَبَّهُ كَفَّ ظُلْمَهُ.«99»

هر كه از خدا بترسد؛ جلوى ستم خود را بر مردم مى‌گيرد.

بِئْسَ الزّادُ الَى الْمَعادِ الْعُدْوانُ عَلَى الْعِبادِ.«100»

ستم بر بندگان خدا، چه توشه بدى براى معاد است.

قالَ لُقْمانُ لِابْنِهِ: يا بُنَىَّ لِلظّالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: يَظْلِمُ مَنْ فَوْقَهُ بِالْمَعْصِيَةِ، وَ مَنْ دُونَهُ بِالْغَلَبَةِ، وَ يُعِينُ الظَّلَمَةَ.«101»

لقمان به فرزندانش گفت: براى ستمكار سه علامت است: به بالاتر از خودش با نافرمانى ستم مى‌كند و به پائين‌تر از خودش با زورگوئى و غلبه و به‌ ستمكاران كمك مى‌دهد.

الْعامِلُ بِالظُّلْمِ، وَ الْمُعينُ عَلَيْهِ، وَ الرّاضى بِهِ شُرَكاءُ ثَلاثَةٌ.«102»

ستمگر و كمك كار به او و راضى از عمل ظالم سه شريك در گناهند.

لظُّلْمُ فِى الدُّنْيا هُوَ الظُّلُماتُ فِى اْلآخِرَةِ.«103»

ستم در دنيا نتيجه‌اش تاريكى‌ها در آخرت است.

مَنْ اكَلَ مِنْ مالِ اخيهِ ظُلْماً وَ لَمْ يَرُدَّهُ عَلَيْهِ اكَلَ جَذْوَةً مِنَ النّارِ يَوْمَ الْقِيامَةِ.«104»

هر كس از مال برادر دينى خود، به ستم و ظلم بخورد و آن را به صاحبش برنگرداند، در قيامت آتش سرخ شده خواهد خورد.

يا يُونُسُ مَنْ حَبَسَ حَقَّ الْمُؤْمِنِ اقامَهُ اللّهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ خَمْسَمِأَةِ عامٍ عَلى رِجْلَيْهِ حَتّى‌ يَسيلَ مِنْ عَرَقِهِ اوْدِيَةٌ وَيُنادِى مُنادٍ مِنْ عِنْدِ اللّهِ: هذَا الظّالِمُ الَّذى حَبَسَ عَنِ اللّهِ حَقَّهُ. قالَ: فَيُوَبَّخُ ارْبَعينَ يَوْماً ثُمَّ يُؤْمَرُ بِهِ الَى‌ النّارِ.«105»

اى يونس! هر كس حق مؤمنى را حبس كند خداوند در قيامت پانصد سال او را در روى دو پايش نگاه مى‌دارد در حدى كه رودها از عرق از او جارى شود و ندا دهنده‌اى از جانب خداوند ندا مى‌دهد: اين است ستمگرى كه حقش از جانب خدا حبس شده، سپس فرمود: او را چهل روز سرزنش مى‌كنند، آنگاه امر مى‌شود كه به آتش واردش كنند.

ايُّما مُؤْمِنٍ حَبَسَ مُؤْمِناً عَنْ مالِهِ وَ هُوَ يَحْتاجُ الَيْهِ لَمْ يَذُقْ وَ اللّهِ مِنْ طَعامِ الْجَنَّةِ وَلا يَشْرَبُ مِنَ الرَّحيقِ الْمَخْتُومِ.«106»

هر مؤمنى مؤمن ديگر را از مالش منع كند، در حالى كه به آن محتاج است، به خدا قسم از غذاى بهشت نچشد و از باده ناب و پاكيزه بسته شده نياشامد.

افْضَلُ الْجِهادِ مَنْ اصْبَحَ لايَهُمُّ بِظُلْمِ احَدٍ.«107»

برترين جهاد انسان صبح كردن اوست در حالى كه قصد ستم به كسى از مردم را نداشته باشد.

ايّاكُمْ وَ الظُّلْمَ فَانَّهُ يُخْرِبُ قُلُوبَكُمْ.«108»

از ظلم و ستم بپرهيزيد كه اين عمل دل‌ها را ويران مى‌كند.

سِبابُ الْمُؤْمِنِ فِسْقٌ، وَ قِتالُهُ كُفْرٌ، وَ اكْلُ لَحْمِهِ مَعْصِيَةُ اللّهِ، و حُرْمَةُ مالِهِ كَحُرْمَةِ دَمِهِ.«109»

ناسزا گفتن به مؤمن فسق و جنگ با او كفر و غيبت او معصيت خدا و احترام مالش همچون احترام خون اوست.

مَنْ ظَلَمَكَ فَقَدْ نَفَعَكَ وَ اضَرَّ بِنَفْسِهِ.«110»

آن كس كه به تو ستم مى‌كند به حقيقت كه به تو سود مى‌رساند و به خود ضرر مى‌زند.

انّى لَمْ ازَلْ والِياً مُنْذُ زَمَنِ الْحَجّاجِ الى يَوْمِى هذا فَهَلْ لِى مِنْ تَوْبَةٍ؟ قالَ: فَسَكَتَ ثُمَّ اعَدْتُ عَلَيْهِ، فَقالَ: لا، حَتّى‌ تُؤَدِّى الَى كُلِّ ذى حَقٍّ حَقَّهُ.«111»

من به طور دائم تا امروز از طرف حجاج بن يوسف ثَقَفى آن ستمكار بى بديل فرماندار بودم، آيا براى من از اين عمل توبه‌اى هست؟ مى‌گويد امام باقر در جوابم سكوت كرد، دوباره سؤالم را تكرار كردم حضرت فرمود: نه، مگر اين كه حق هر صاحب حقى كه در ايام حكومتت از بين رفته به او باز گردانى.

مَنْ ظَلَمَ مَظْلِمَةً اخِذَ بِها فى نَفْسِهِ اوْ فى مالِهِ اوْ فى وُلْدِهِ.«112»

كسى كه ستمى مرتكب شود، انتقام آن ستم از او يا مال او يا فرزندان او گرفته مى‌شود.

ثَلاثَةٌ يُدْخِلُهُمُ اللّهُ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسابٍ، وَ ثَلاثَةٌ يُدْخِلُهُمُ اللّهُ النّارَ بِغَيْرِ حِسابٍ. فَامَّا الَّذينَ يُدْخِلُهُمُ اللّهُ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسابٍ فَامامٌ عادِلٌ وَ تاجِرٌ صَدُوقٌ وَ شَيْخٌ افْنى‌ عُمْرَهُ فى طاعَةِ اللّهِ عَزَّوَجلَّ. وَ امَّا الثَّلاثَةُ الَّذينَ يُدْخِلُهُمُ النّارَ بِغَيْرِ حِسابٍ فَامامٌ جائِرٌ وَ تاجِرٌ كَذُوبٌ وَ شَيْخٌ زانٍ.«113»

خداوند سه نفر را بدون حساب وارد بهشت مى‌كند و سه نفر را بدون حساب به جهنّم مى‌برد. اما آنان كه بدون حساب به بهشت مى‌روند: رهبر عادل، تاجرى كه شديداً راستگو ست وپيرمردى كه عمرش را در طاعت خدا به سر برده است و اما سه نفرى كه بدون حساب وارد جهنّم مى‌شوند: رهبر ستمگر و تاجر دروغگو و پيرمرد زناكار است.

انَّ فى جهنّم رَحَى تَطْحَنُ، افَلا تَسْالُونى ماطَحْنُها؟ فَقيلَ لَهُ: فَما طَحْنُها يا أمِير المُؤْمِنينَ؟ قالَ: الْعُلَماءُ الْفَجَرَةُ، وَ الْقُرّاءُ الْفَسَقَهُ، وَ الْجَبابِرَةُ الظَّلَمَةُ، وَ الْوُزَراءُ الْخَوَنَةُ، وَ الْعُرَفاءُ الْكَذَبَةُ. وَ انَّ فِى النّارِ لَمَدينَةً يُقالُ لَها: الْحَصينَةُ افَلا تَسْأَلُونِى ما فيها؟ فَقيلَ: وَ مَا فيها يا اميرَالْمُؤْمِنين؟ فَقالَ: فِيها ايْدى النّاكِثينَ.«114»

در جهنّم آسيائى است كه آرد مى‌كند، از من نمى‌پرسيد آرد آن آسيا چيست؟عرضه داشتند چيست؟ فرمود: علماى گناهكار، قاريان فاسق، سلاطين ستمگر، وزيران خائن، خبرگزاران دروغگو. و در آتش شهرى است كه به آن حصينه مى‌گويند، از من نمى‌پرسيد در آن چيست؟ عرضه داشتند چيست؟فرمود: بيعت شكنان.