آيات قرآن و روايات و كلمات حضرت سجاد (عليه السلام) در دعاهاى ديگر پاسخ تمام اين سؤالات را داده است.
«معصيتكارى كه عصيانش بر اثر جهل بوده، صد در صد توبهاش قبول است.
او به تمام دعاكنندگان به بهترين وجه ترحّم مىفرمايد، اشك گنهكار را وسيله خاموش كردن آتش جهنّم قرار مىدهد و صورت بر خاك نهادن را در دنيا و آخرت رفعت و شوكت و عظمت و آبرو مىدهد و فقر فقير چه فقر مادى و چه فقر معنوى را به بهترين صورت از خزانه كرمش تبديل به بى نيازى مىكند.
گريهاى كه براى خدا و در راه خدا باشد، خاموش كننده آتش درون و نابود كننده عذاب بيرون است.
با دقّت در وضع روانى مردان الهى، مىتوان گريههاى آنها را به انواعى تقسيم كرد:
1- ندامت از گناهان و معاصى.
2- احساس ابهام دربازگشت نهايى به سوى خدا.
3- احساس عظمت.
4- شوق و نشاط.
5- خوف و خشيت.
ملاك مقدس بودن گريههاى الهى، بستگى به اوج و اعتلاى روحى دارد، هر اندازه كه هيجان و رقت قلب، مولود توجّهات علوى برتر بوده باشد، گريههاى ناشى از آن توجّهات باعظمتتر و باارزشتر خواهد بود
آرى، انسانى كه دچار فقر معنوى است و به طور كامل به اين فقر توجه دارد و مىداند جز ذات اقدس حضرت حق، احدى نمىتواند اين فقر را جبران كند، به حالت دعا مىافتد و دست نياز به سوى بى نياز دراز مىكند و با تضرّع و ندبه، درياى رحمت الهى را به جوش آورده، انوار توفيق را متوجه خود مىنمايد و كمبودهاى درونى خود را بدين وسيله جبران مىنمايد.
______________________________