قلوبى كه ريشه و اساس عقايدش توحيد و معاد و قرآن و نفوسى كه بنيان و ريشه اخلاقش، آيات اخلاقى قرآن و اعضاى بدنى كه حركاتش مطابق با فرمانهاى كتاب خداست، صاحبان آن قلوب و نفوس و اعضا كه به حق امّت محمّد و پيرو حقيقى آن حضرتند بر تمام جهانيان گواه و شاهد عقايد حقّه و اخلاق حسنه و اعمال صالحهاند.
يك مؤمن در مسائل اعتقادى و در جهات اخلاقى و در زمينههاى عملى چنانكه قرآن مجيد و رسول خدا و ائمّه هدى خواستهاند بايد حجّت و شاهد و گواه و دليل ساير امم باشد، امّتها و آنان كه در غير مذهب اسلامند بايد با ديدن يك فرد مؤمن به اسلام به درك عظمت حق و اخلاق و ايمان و رفتار پيامبر و ائمّه نايل شوند.
در مهمترين كتب حديث از حضرت صادق (عليه السلام) رسيده:
با اعمال خود دعوت كننده به حق باشيد، سايرين بايد از شما، پاكدامنى و پارسايى و كوشش در راه اللَّه در تمام زمينهها و نماز و هر كار خيرى را مشاهده كنند، كه اين اعمال و اخلاق و ايمان واعتقاد راهبر ديگران به سوى صراط مستقيم حقّ است.
صفوان بن يحيى يكى از بزرگانى است كه مصداق بارز اين حديث مىباشد كه در ذيل، منزلت اين شخصيت كمنظير مىآيد:
درباره صفوان بن يحيى كه حقاًّ شاهد و گواه بر ديگران بود، در كتب معتبر رجالى آمده:
1- از اصحاب حضرت موسى بن جعفر و حضرت رضا و جواد الأئمّه (عليهم السلام) بود به نحوى كه از آن منابع الهى بهترين بهره ايمانى و تربيتى و اخلاقى را مىگرفت.
2- نزد حضرت رضا (عليه السلام) داراى منزلت و كرامت و شرافت بود.
3- در امور دين و دنيا وكيل حضرت رضا (عليه السلام) و حضرت جواد (عليه السلام) بود.
4- موثَّقترين و عابدترين مردم روزگارش بود.
5- در زهد و بندگى حق داراى منزلتى عظيم بود.
6- جماعت واقفيّه مال بسيارى براى او بردند تا با آنان همراه شود، او با كمال شجاعت و به علّت ايمان بالا آنها را طرد كرد.
7- با عبداللَّه بن جندب و علىّ بن نعمان در بيت اللَّهقرار گذاشتند هر كدام از دنيا رفتند ديگرى هر اندازه عمر كرد بجاى از دنيا رفته اداى زكات و روزه و نماز كند. آن دو نفر از دنيا رفتند و صفوان شبانه روز صد و پنجاه ركعت نماز براى خود و آن دو بجا مىآورد و سه زكات هر سال در راه خدا مىداد.
8- در سفر حج يكى از همسايگانش پولى به او داد كه در كوفه به زن و فرزندش برساند، گفت: صبر كن، آنگاه پيش شتردار رفت و فرمود: اين مقدار پول به بار من اضافه مىشود آيا راضى هستى ببرم؟!
9- صفوان در مدينه از دنيا رفت حضرت جواد (عليه السلام) كفن مخصوص خود و حنوطش را براى كفن و دفن او فرستاد.
كسى كو غم عشق جانان نداشت
چو زنده نفس مىزد و جان نداشت
گداى توام اى توانگر به حُسن
چنين مملكت هيچ سلطان نداشت
تويى آن شفايى كه بيمار دل
بجز درد تو هيچ درمان نداشت
دلى را كه اندوه تو جمع كرد
غم هر دو كَوْنش پريشان نداشت
مرو بى محبّت كه مفتىّ عشق
چنين مؤمنى را مسلمان نداشت
مؤمنان، فقط كسانى هستند كه چون ياد خدا شود، دلهايشان ترسان مىشود، وهنگامى كه آيات او بر آنان خوانده شود بر ايمانشان مىافزايد و بر پروردگارشان توكل مىكنند.* هم آنان كه نماز را برپا مىدارند و ازآنچه به آنان روزى دادهايم، انفاق مىكنند.* مؤمنان واقعى و حقيقى فقط آنانند، براى ايشان نزد پروردگارشان درجاتى بالا و آمرزش و رزق نيكو و فراوانى است.
مسلماً كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دادهاند، اينانند كه بهترين مخلوقاتند.* پاداششان نزد پروردگارشان بهشتهاى پايندهاى است كه از زيرِ [درختانِ] آن نهرها جارى است، در آنها جاودانهاند، خدا از آنان خشنود است و آنان هم از خدا خشنودند؛ اين [پاداش] براى كسى است كه از پروردگارش بترسد.
در باره مسلمان مطيع در قرآن مجيد فرموده:
و كسانى كه از خدا و پيامبر اطاعت كنند، در زمره كسانى از پيامبران و صدّيقان و شهيدان و شايستگان خواهند بود كه خدا به آنان نعمت [ايمان، اخلاق و عمل صالح] داده؛ و اينان نيكو رفيقانى هستند.
قرآن مجيد در آيات زير اصرار دارد شما امّت بايد در عقايد و اخلاق و اعمال، شاهد و گواه بر امّتها باشيد و شاهد شدن جز در سايه پيروى از قرآن و پيامبر (صلى الله عليه و آله) در همه شئون حيات ميسّر نيست.
و همان گونه [كه شما را به راه راست هدايت كرديم] شما را امتى ميانه [ومعتدل و پيراسته از افراط و تفريط] قرار داديم تا [در ايمان، عمل، درستى و راستى] بر مردم گواه باشيد و پيامبر هم گواه بر شما باشد.
تا پيامبر گواه بر شما باشد و شما هم گواه بر مردم باشيد.
در پارهاى از روايات لفظ شهدا را به ائمّه معصومين (عليهم السلام) ترجمه كردهاند و بعضى از مفسّران حقيقت اين گونه آيات را مربوط به قيامت دانستهاند، به اين معنى كه اين امّت شاهد و گواه بر اعمال آدميان در قيامتاند، كه اين دو معنا منافات با معناى اوّل ندارد.
از آن جا كه در خزانه آفرينش گوهرى گرانبهاتر از اسلام نيست، اسلامى كه عبارت از عقايد حقّه و حسنات اخلاقى و اعمال نيكوست و به توسّط رسالت ختم انبيا وولايت ائمّه معصومين (عليهم السلام) در كمال و جامعيّت خاصّ خودش ظهور كرد كه:
امروز [با نصبِ على بن ابىطالب (عليه السلام) به ولايت، امامت، حكومت و فرمانروايى بر امت] دينتان را براى شما كامل و نعمتم را بر شما تمام كردم و اسلام را برايتان به عنوان دين پسنديدم.
اين گوهر با تمام حيثيّتش در وجود هر كس تجلّى كند ارزشش همان ارزش اسلام مىشود.
در اين كه بايد مؤمن براى همگان اسوه و شاهد باشد روايتى از امام صادق (عليه السلام) به ما رسيده كه مىفرمايد:
امام صادق (عليه السلام) مىفرمايد:
آن كس كه به زبان مىگويد شيعهام ولى عملًا مخالف اعمال و آثار ماست شيعه نيست. شيعه كسى است كه با زبان و دل موافق ما باشد و از ما پيروى نموده و برابر با كردار ما عمل كند، كه اينانند شيعيان ما.
عَمْرو بن سعيد به حضرت صادق (عليه السلام) عرضه داشت: به من وصيّتى كن؟
حضرت فرمود:
در حديث قدسى آمده:
به موسى وحى شد: اى موسى! مخلوقى محبوبتر ازبنده مؤمن نيافريدهام.
و در حديث مهمّى از حضرت رضا (عليه السلام) به نقل از پدران بزرگوارش از رسول خدا (صلى الله عليه و آله) آمده:
مؤمن در نزد خداوند همانند ملك مقرَّب است و بلكه مؤمن در پيشگاه حق از ملك مقرّب هم عظيمتر است.
امام صادق (عليه السلام) مىفرمايد:
حرمت مؤمن از حرمت كعبه برتر است.
اميرالمؤمنين (عليه السلام) مىفرمايد:
و حرمت مسلمان را بر آنچه داراى حرمت است برترى داد.
در هر صورت چهره با عظمت مؤمن در آيات قرآن و روايات ترسيم شده كه شما مىتوانيد براى تحقق بيشتر به آن آيات و روايات در كتب حديثى مراجعه كنيد؛ زيرا اين جزوه گنجايش ذكر آن همه آيات و روايات را ندارد.
______________________________
(1)- بحار الأنوار: 67/ 303، باب 57، حديث 13؛ الكافى: 2/ 78، حديث 14.
(2)- اختيار معرفة الرجال: 2/ 792.
(9)- بحار الأنوار: 65/ 164، باب 19، حديث 13؛ مشكاة الأنوار: 70.
(10)- الكافى: 2/ 78، حديث 11؛ بحار الأنوار: 67/ 301، باب 57، حديث 10.
(11)- التوحيد، شيخ صدوق: 405، باب 62، حديث 13؛ الكافى: 2/ 61، حديث 7.
(12)- بحار الأنوار: 6/ 21، باب 20، حديث 15؛ وسائل الشيعة: 16/ 75، باب 86، حديث 21021.
(13)- بحار الأنوار: 65/ 16، باب 15، حديث 20؛ الخصال: 1/ 27، حديث 95.