نسخه چاپي
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه، در این دیدارها دو طرف درباره مهمترین مسائل و موضوعات جهان اسلام، راه حل های موجود بر سر راه مشکلات امت اسلامی، امکان بوجود آوردن زمینه های همکاری مشترک بین دو طرف و ... به بحث و تبادل نظر پرداختند.
در تمامی این دیدارها، آیت الله شیخ حسین انصاریان از سوی آقای دکتر ضیایی، رایزن فرهنگی ایران در مالزی و نیز هیاتی از موسسه تحقیقاتی دارالعرفان قم همراهی شد.
مشروح دیدارهای حجت الاسلام والمسلمین انصاریان و هیات همراه از مراکز اسلامی و تحقیقاتی مالزی به شرح ذیل است:
بازدید از مرکز گفتگوی تمدن های دانشگاه مالایا (یو.ام)
مرکز گفتگوی تمدن های دانشگاه مالایا (یو.ام) از جمله مهمترین مراکز اسلامی و تحقیقاتی مالزی است که در زمان صدارت تون عبدالله احمد بداوی، نخست وزیر قبلی مالزی و با هدف تسهیل گفتگو میان ادیان مختلف راه اندازی شد. این مرکز به دلیل ماموریت خاص آن که همان فراهم ساختن بستر گفتگو برای ادیان می باشد، در مهمترین و قدیمی ترین دانشگاه مالزی (دانشگاه یو.ام) تاسیس شده است.
این دیدار در سالن نشست های مرکز گفتگوی تمدن های دانشگاه یو.ام (UMCCD) صورت گرفت. در این دیدار هیات ایرانی از سوی دکتر ریحانه بنت حاج عبدالله، مدیر این مرکز و نیز چند تن از همکارانشان از جمله دکتر استفان بوچر، محقق آلمانی این مرکز مورد استقبال قرار گرفتند.
پس از خوشامد گویی و معرفی طرفین، گفتگو و پرسش و پاسخ بین شیخ حسین انصاریان، دکتر ضیایی و خانم ریحانه بنت عبدالله آغاز شد. دکتر ضیایی در ابتدا به معرفی شیخ انصاریان پرداختند و حاضران را با بیش از 160 کتاب ایشان و مقالات و سخنرانی های وی که به زبان ها انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، ترکی استانبولی و ترکی آذری، اردو و ... ترجمه شده است آشنا کرد. همچنین معرفی مرکز تحقیقاتی دارالعرفان و همچنین موسسه تحقیقاتی دایره المعارف که تحت مدیریت حجت الاسلام والمسلمین انصاریان قرار دارد، توسط دکتر ضیایی حاضران را تحت تاثیر خود قرار داد.
* تنها موسسۀ گفتگوی ادیان در مالزی
خانم ریحانه بنت عبدالله، مدیر مرکز گفتگوی تمدن های دانشگاه یو.ام نیز، سپس به معرفی خود و همچنین مرکز تحت مدیریت خود پرداخت. وی صاحب درجه دکتری در فقه و علوم اسلامی است. مرکز گفتگوی تمدن های دانشگاه یو.ام مرکزی منحصر به فرد و تنها موسسه ای است که در مالزی در زمینه گفتگوی بین ادیان فعالیت می کند. این مرکز به دلیل اهمیت آن در دانشگاه یو.ام تاسیس شده که سی و پنجمین دانشگاه آسیا است و قرار است در چند سال آینده به 100 دانشگاه برتر جهان بپیوندد. مبنای این مرکز تحقیق های گسترده در زمینه های مختلف دینی، انتشار و چاپ مقاله و نیز برگزاری کنفرانس های مختلف در زمینه گفتگوی تمدن هاست. به همین دلیل کلاس های آموزشی در این مرکز برگزار نمی شود. مبنای پیشرفت بحث دیالکتیک و ایجاد گفتمان است و به همین دلیل مرکز گفتگوی تمدن های یو.ام از هر همکاری در زمینه گفتگو و به ویژه شریعت اسلامی استقبال می کند.
در ادامه این دیدار، خانم ریحانه بنت عبدالله گفت: به دلیل تخصص استاد انصاریان در زمینه شریعت اسلامی و اسلام شناسی و قرآن شناسی باید بر ایجاد گفتگو های دو طرفه در این زمینه تاکید شود، بویژه با توجه به اهمیتی که این بحث ها در دنیای امروز و برای جوانان دارد.
* فرهنگ بیگانه می خواهد اسلام را نابود کند
استاد انصاریان نیز در جواب گفت: ما طبق آیات قرآن نباید دانش خودمان را به بحث و یک سلسله کنفرانس و مقاله محدود بکنیم. این مسئولیت ماست که از هر طریق ممکن اسلام را در دنیا منتشر کنیم. در غیر اینصورت دانشمندان اسلامی جدا افتاده خواهند شد و امت اسلامی در معرض نابودی قرار خواهد گرفت. فرهنگ بیگانه می خواهد اسلام را نابود کند. بر اساس قرآن این مسئولیت بر دوش دانشمندان اسلامی است.
* پرسش های اندیشمندان مالزی از شیخ حسین انصاریان
پس از آن خانم ریحانه بنت عبدالله پرسیدند که چه زمینه هایی برای همکاری مشترک وجود دارد و مهم ترین مسائل جهان اسلام از نظر استاد انصاریان چیست؟
استاد انصاریان نیز در جواب ابراز داشت: وظیفه ما در عصر امروز و عصر تخصص گرایی این است که به دنیا نشان بدهیم که علم دنیا مدیون علم اسلامی است و علاوه بر این علم و دانش محض به خودی خود می تواند برای دنیا و بشر خطرناک باشد. بنابراین اسلامی سازی دانش بحث مهمی است که مسلمانان و دانشمندان اسلامی باید روی آن تمرکز کنند. دانشممندان غربی که تا حدی عادل و منصف بودند پذیرفته اند که علم روز دنیا وام دار علم و تمدن اسلامی است. ما نباید محتاج غرب باشیم و باید به دنیا ثابت کنیم که بهترین علم دنیا علم اسلامی است. یک وظیفه دیگر دانشمندان اسلامی هم ارائه تمدن اسلامی در قالب کتاب و مقاله به دنیای روز است و ترویج این واقعیت که علم از شرق به غرب نفوذ پیدا کرده است.
در ادامه یکی از معاونان مرکز گفتگوی تمدن ها دانشگاه یو.ام و عضو هیئت مدیره این مرکز در سوالی درباره اختلافاتی که میان آرا افراد و دانشمندان مختلف وجود دارد صحبت کرد و گفت که ما معتقدیم ایجاد گفتمان به شکل گیری درک متقابل منجر خواهد شد، حتی اگر نتوانیم دیگران را به باور خود متقاعد کنیم. وی سپس خواستار نظر شیخ حسین انصاریان درباره این روش گفتگو شد.
استاد انصاریان در این باره گفت: ما به چهارچوب گفتگو معتقد هستیم و این را را از سنت پیامبر آموخته ایم. چرا که ایشان هم در زمان حیات شان حتی با کفار و مشرکین در مسجد خودشان گفتگو می کردند. به نظر ما دین از آدم تا محمد (ص) یکی است و نور راه و روشنی بخش مسیر انسن است. دین یکی است و آن اسلام است. ما بر اساس روش اسلام و با تاکید بر محوریت قرآن ادامه روابط و توسعه روابط فرهنگی را لازم می دانیم و در این راه هیچ تعصب و پافشاری بر عقایدمان نداریم.
مبحث بعدی بحث تقریب مذاهب بود که به خصوص مورد علاقه طرف مالزیایی بود. خانم بنت عبدالله درباره دانشکده مطالعات اسلامی دانشگاه یو.ام توضیح داد و اینکه هر در همه زمینه های اسلامی در این دانشگاه فرصت های زیادی وجود دارد. سپس نظر استاد انصاریان درباره علت وجود اختلاف بین فرقه های مختلف پرسیده شد.
به نظر استاد انصاریان ریشه همه مشکلات بر سر پیدا کردن پاسخ به این سوالات است که دین اسلام در ابتدا یکی بود و اصلا چرا فرقه ها و مذاهب مختلف شکل گرفتند؟
در پایان این گفتگو زمینه های همکاری آینده میان دو موسسه مورد بررسی و مشخص شد. برگزاری کنفرانس های مشترک، جلسات گفتگو، چاپ مقاله های موسسه دارالعرفان در مجله مرکز گفتگوی تمدن های یو.ام از جمله به عنوان مهمترین محورهای همکاری آینده بین دو موسسه بود. خانم ریحانه بنت عبدالله علاوه بر این همچنین خاطر نشان کرد که زمینه های بسیار زیاد دیگری هم برای همکاری و گفتگو وجود دارد که با ایجاد بحث و دیالوگ حتما به نتایج خوبی خواهد رسید.
همچنین مرکز گفتگوی تمدن ها مراسم صبحانه ای را تدارک دیده بود که در فضایی صمیمی برگزار شد. در پایان طرفین هدایایی را به هم اهدا کردند و همچنین مدیریت موسسه دارالعرفان سی.دی های شامل کتب و سخنرانی های استاد انصاریان را به آرشیو دانشگاه یو.ام اهدا کردند.
بازدید از موسسه بین المللی تفکر و تمدن اسلامی ایستک (ISTAC)
در ادامه بازدید ها، آیت الله حسین انصاریان از موسسه بین المللی تفکر و تمدن اسلامی وابسته به دانشگاه بین المللی اسلامی مالزی بازدید کرد. دکتر ضیایی عضو هیئت علمی و از اساتید سابق این موسسه است و شیخ حسین انصاریان را با فعالیت ها و اهداف آن آشنا کرد. موسسه ISTAC از مهم ترین و پیشروترین مراکز تحقیقاتی اسلامی در آسیا و آسیای جنوب شرقی است. مطالعات اسلامی در تمام حوزه ها، از جمله مبحث اسلامی سازی دانش، و همچنین عرفان اسلامی در این مرکز به طور پیوسته انجام می شود و حتی تحقیقات اسلامی مختلفی در زمینه اسلام در منطقه شمال آفریقا نیز در این موسسه انجام شده است. همچنین دکتر ضیایی درباره معماری قسمت های مختلف ساختمان این مرکز که ترکیبی از معماری اسلامی و اروپایی است توضیح داد.
جلسه گفتگو در تالار گفتگو ساختمان مرکز ISTAC انجام شد. میزبانی جلسه بر عهده دکتر بهارالدین احمد، استاد پیشکسوت این موسسه و متخصص در حوزه ادیان تطبیقی، صوفی گری و ادبیات مالایی بود. همچنین دکتر امیر حسین ذکرگو از اساتید ایرانی برجسته و متخصص در حوزه هنر و فلسفه اسلامی نیز در این جلسه حضور داشتند. دکتر ذکرگو در ابتدا درباره موسسه ایستک و فعالیت های آن توضیح دادند و همچنین دکتر بهارالدین را با حجت الاسلام والمسلمین انصاریان و آثار و تحقیقات ایشان آشنا کردند.
* موسسه ای که به جدایی علوم اعتقاد ندارد
طبق گفته های دکتر ذکرگو موسسه ایستک از سال 1992 بنا شده است. 9 سال پیش با هزینه 200 میلیون رینگت که دولت مالزی آن را تقبل کرده بود این موسسه به ساختمان جدید منتقل شده است. نکته جالب اینجاست که در موسسه ایستک دپارتمان های مختلف وجود ندارد. چراکه در این مرکز جهان بینی توحیدی غالب است و به جدایی علوم اعتقادی نیست. علم سنتی و علم اسلامی و مدرن از نظر موسسه ایستک باید ترکیب شود و به همین دلیل در این موسسه از بسیاری کشورهای مختلف محقق، دانشجو و استاد وجود دارد. از آنجا که این موسسه به طور تخصصی روی مباحث اسلامی کار می کند شهرتش از خود دانشگاه بین المللی اسلامی IIUM بیشتر است. چون در این دانشگاه به ناچار تمام رشته های حوزه های صنعتی و علمی وجود دارد. کتابخانه این موسسه که دارای کتاب های بسیار زیادی در زبان های انگلیسی، مالایی، عربی، ترکی، فارسی و اردو است بزرگترین کتابخانه دارنده کتاب های اردو زبان در خارج از هند است. همچنین کتاب های کمیاب بسیاری در این کتابخانه یافت می شوند. موسسه ایستک مایل بود تا آرشیوی از کتاب های استاد انصاریان را برای کتابخانه خود تهیه کند.
در ادامه این جلسه، استاد انصاریان از دکتر بهارالدین احمد پرسیدند: جهت دادن به عقل و خرد و از غربت درآوردن عقل از وظایف مهم هر مسلمانی است. فرهنگ و تمدن اسلامی بسیار با ارزش است و یکی از مهم ترین شاخصه هایش این است که بر عمل استوار است. آیا این امر با ارزش در موسسه شما محدود به تدریس و جزوه می شود یا زمینه سازی و راهی هم برای انتقال این فرهنگ به جامعه انجام شده است؟
دکتر بهارالدین پاسخ داد که: ما یک موسسه آکادمیک و تحقیقاتی هستیم. فکر می کنیم که مقاله های ما تا حدی می تواند باعث انتقال ارزش ها به جامعه و مردم شود و سعی خودمان را نیز می کنیم. اما بیشتر تمرکز ما بر تحقیقات آکادمیک است.
سوال بعدی استاد انصاریان درباره مسائل روز جهان اسلام بود و این امر که جامعه و امت اسلامی امروزه تحت فشار زیاد رسانه های غربی و دنیای مادی گرا است. ایشان می خواست بداند که آیا فعالیت های موسسه ایستک به نوعی جواب و یا در مقام پاسخگویی به این هجمه تبلیغاتی است یا خیر؟
دکتر بهارالدین معتقد بود که موسسه ایستک تنها یک موسسه تحقیقاتی علمی است و تلاش اش بر روی فهم دوباره مفاهیم اسلامی متمرکز است. وی ادامه داد: آنچه من از هدف این موسسه در ذهن دارم همان است که استادم دکتر العطاس بنیان گذار اینجا از همان ابتدا داشت. ما می خواهیم اسلام را دوباره به مسلمان ها توضیح بدهیم. می خواهیم جوان ها به بازنگری مفاهیم اسلامی بپردازند.
سپس آقای آیت پیمان، عضو هیات ایرانی، درباره فعالیت های موسسه دارالعرفان قم توضیح دادند. هدف مرکز دارالعرفان در این جلسه معرفی فرهنگ اسلامی در همه زمینه های اعلام شد و اینکه از جمله زمینه های همکاری مورد علاقه با موسسه ایستک می تواند برگزاری کنفرانس مشترک باشد.
دکتر ذکرگو و بهارالدین هردو پاسخ دادند که موسسه ایستک هم در همین راستا فعالیت دارد. علاوه بر این در این چند ساله کنفرانس های متعددی در زمینه عرفان و تصوف، آثار مخرب امپریالیسم و پست مدرنیسم و نیز تاریخ و جغرافیای اسلامی برگزار شده است. موسسه ایستک از هرگونه همکاری در زمینه برگزاری کنفرانس مشترک توسط دانشمندان ایرانی در مالزی استقبال می کند.
بازدید از موسسه بین المللی مطالعات پیشرفته اسلامی مالزی IAIS
سومین دیدار استاد انصاریان و هیات همراه، بازدید از موسسه بین المللی مطالعات پیشرفته اسلامی مالزی بود. جلسه گفتگو در اتاق کنفرانس این موسسه و با حضور چندین تن از محققین این موسسه انجام شد. هیئت ایرانی توسط پروفسور محمد هاشم کمالی، رئیس این موسسه که افغانی و به زبان فارسی و انگلیسی هم مسلط است استقبال شدند. از دیگر اعضا حاضر در جلسه می توان به دکتر کریم داگلاس کرو، محقق آمریکایی اصول بنیادی و مسلط به زبان عربی، پروفسور عثمان بکر، مسئول برگزاری کنفرانس های موسسه IAIS و دکتر عبدالکریم از محققین حوزه فلسفه اسلامی اشاره کرد.
در آغاز گفتگو پروفسور کمالی به معرفی خود و موسسه تحت مدیریتش پرداخت. ایشان از افغانستان به مالزی آمده است همچنین در افغانستان رئیس کمیسیون تایید قانون اساسی بوده است. این موسسه از سال 2008 و به کمک نخست وزیر سابق مالزی، عبدالله احمد البداوی، افتتاح شده است. در این موسسه رشته تحصیلی و کلاس وجود ندارد و بیشتر تمرکز بر انجام پروژه های تحقیقی و چاپ مقاله و برگزاری کنفرانس است. موضوعات اساسی مورد بحث در این موسسه حوزه مدنیت و احیای تمدن اسلامی است. همچین مسائل بزرگتری از جمله فشار اقتصادی، بحث حکومت داری اسلامی و بازنگری مفاهیم اسلامی در این موسسه مورد تحقیق قرار می گیرد.
سپس آقای پیمان به معرفی موسسه دارالعرفان و فعالیت های علمی استاد حسین انصاریان پرداختند. همچنین درباره خطیب مشهور بودن ایشان و وجود بیش از 12000 سخنرانی مذهبی توسط ایشان توضیح داده شد. آقای پیمان وجود موسسه IAIS را باعث افتخار جهان اسلام دانستند و این موسسه را مکانی عالی خواند که بسیار مایلند برای همکاری های بیشتر گفتگوهایی بین دو طرف صورت بگیرد. همچنین ایشان درباره سفرهای بین المللی استاد انصاریان به سراسر دنیا و فعالیت های بین المللی موسسه دارالعرفان توضیح دادند که با استقبال جمعیت حاضر روبه رو شد.
* اعتقادی به فرقه گرایی ندارم
استاد انصاریان سپس در سخنانی ضمن تشکر ویژه از پروفسور کمالی گفت: من بسیار به کشور افغانستان و فرهنگ آنها علاقمند هستم. در ایام ماه رمضان و در برنامه بعد از افطار من که از اکثر شبکه های دولتی جمهوری اسلامی پخش می شود من افغان ها را برادر خود می خوانم و برای آنها و رفع مشکلاتشان دعا می کنم. از آنجا که من اعتقادی به فرقه گرایی ندارم و معتقدم همه ما یک سرچشمه وجودی داریم من تمام کتاب ها و آثار و سخنرانی هایم را به صورت رایگان به کتابخانه ها و دانشگاه های افغانستان هدیه کرده ام. می خواستم بدانید که چقدر برای برای کسانی مثل شما که با ایمان قلبی به اسلام خدمت می کنند و به دنبال ترویج یک اسلام کلی و جهان بینی اسلامی در دنیا هستم ارزش قائلم.
پروفسور کمالی نیز در پاسخ گفت: من هم از شما بسیار متشکرم که عمر خود را وقف خدمت به اسلام کردید. من واقعا از حجم کارهای شما شگفت زده شدم. البته کیفیت فعالیت شما و موضوعاتی که کتابهایتان در بر گفته هم غرور انگیز است. کمتر کسی پیدا می شود که تا این حد عمر خود وقف به علم و اسلام کرده باشد.
استاد انصاریان سپس پرسید: آیا مطالعات اسلامی در این مرکز فراگیر است یا نه؟
دکتر هاشم کمالی در پاسخ گفت: در اینجا اصل بر اسلام است. مخاطب ما تمام مسلمانان دنیا هستند و اصلا اعتقادی به فرقه های مختلف وجود ندارد. اصل بر توحید است و یگانگی و ایجاد اتحاد میان مسلمین. ما معتقدیم که درد های جامعه اسلامی از عدم اتحاد است.
* مشکلات جهان اسلام در کجاست؟
بعد از آن از استاد انصاریان سوال شد که به نظر ایشان مشکلات جهان اسلام در کجاست؟
ایشان چنین پاسخ داد: از عدم اتحاد و همبستگی. داستان روایت همان شعر سعدی است که بنی آدم اعضای یکدیگرند. مسلمان جهان باید هرکدام عضوی از یک بدنه منسجم اسلامی باشند تا اگر آسیبی به هرکدام از اعضا رسید تمامی اعضای دیگر برای رفع مشکل بکوشند. یک مسئله دیگری که نسبت به آن بی توجهی شده است مبحث دشمن شناسی است. در قرآن به طور واضح بیان شده است که مسلمانان باید دشمنان خود را بشناسند. دشمنان اسلام می خواهند تا دل مسلمانان را از ایمان تخلیه کنند. از همین جهت در قرآن بین کلمه شیطان و ابلیس تفاوت وجود دارد. ابلیس همان فرشته ای است که از بهشت طرد شده است. اما شیطان که صیغه جمع آن نیز وجود دارد همان دشمنان اسلام هستند که جامعه اسلامی را با خطر جدی روبه رو می کنند. من کتابی نوشته ام به نام "شیطان" که در آن از طریق بررسی تطبیقی آیات و روایات ثابت می کنم که این شیطان همان فرهنگ مخرب مادی و سکولار است.
* بحران های جامعه اسلامی از نگاه استاد حسین انصاریان
با ایجاد این بحث یکی از حاضرین در جلسه آن را بسیار جالب خواند و مهمترین دلایل استاد انصاریان در مورد بحران های موجود در جامعه اسلامی و نیز راه های مقابله با آن را جویا شد. ایشان به چهار مورد اساسی اشاره کرد:
1) جهل امت اسلام نسبت به اسلام. اکثر مسلمانان امروز متاسفانه مسلمانان شناسنامه ای هستند و اطلاعات درستی از فرهنگ اسلامی ندارند. تدریس اسلام شناسی به صور مختلف باید حتما در دستور کار جوامع اسلامی قرار بگیرد.
2) ماهواره ها و فیلم هایی که بدنه امت را به فساد می کشند.
3) تبلیغات گسترده فرهنگ لائیسیته
4) عدم وجود آزادی در زندگی شخصی مسلمانان
در ادامه این جلسه، دو طرف در مورد زمینه های همکاری مشترک به تبادل نظر پرداختند که همکاری در زمینه چاپ و ترجمه مقالات استاد انصاریان در حوزه وقف، برگزاری کنفرانس های مشترک در حوزه حکومت داری اسلامی و احیای تمدن اسلامی و حتی ایجاد دیالوگ و گفتگو بین ادیان مختلف از جمله محورهای اصلی برای اینگونه همکاری ها اعلام شد.
خاطر نشان می شود آیت الله شیخ حسین انصاریان به دعوت رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در مالزی و به مناسبت ویژه برنامه های ایام ماه مبارک رجب، سالروز ارتحال حضرت امام خمینی (ره) و نیز سالروز میلاد حضرت علی (ع) به مالزی سفر کرده بود و دیدارهای فوق در حاشیه این مراسم ها صورت گرفت.
منبع : خبرگزاری حوزه
