بهره‌های مردم از امام غائب (علیه السلام)

یکی از ویژگی های مهم اعتقادات شیعه به حضرت مهدی عجل الله فرجه الشریف, باور داشت ایشان به پنهان زیستی آن حضرت است. که از این باور با عنوان «غیبت» یاد شده است. مسأله غیبت از مسائل روشن و یقینی معارف اسلامی است که رسول گرامی اسلام صلّی الله علیه وآله از آن خبر داده است. اگر چه علم به چگونگی غیبت حضرت, فقط نزد پروردگار متعال است, اما از جمع بین روایات می توان استفاده کرد, که حضرت دارای دو نوع پنهان زیستی (غیبت صغری و کبری) است.

حضرت در مواردی که صلاح بداند از دیدگان مردم پنهان است. البته با تصرفی که به قدرت الهی در دیدگان افراد می نماید, نه نامرئی کردن جسم خویش. و در مواردی که آن حضرت مصلحت بداند به صورت آشکار در جامعه حرکت می کند و مردم ایشان را می بینند, ولی نمی شناسند. [1]

امام موسی بن جعفر علیه السلام در باره آیه «ِوَ أَسْبَغَ عَلَیْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَ بَاطِنَةً»[2] فرمود: «نعمت ظاهر, امام آشکار  و نعمت باطن, امام غائب است که جسمش از دیدگان مردم پنهان است, گنجهای زمین برایش پدیدار می گردد و هر امر غیر ممکنی, ممکن, و هر راه دوری برایش نزدیک می شود». [3]

تفاوت بین زمان ظهور و غیبت فقط از جهت محرومیت مردم از درک حضور و مباشرت هدایت ظاهری و تصدی امور است. لکن با این وجود, در عصر غیبت نیز مردم از وجود امام بهره های برده که در ذیل به برخی از آنها اشاره خواهد شد.

1- رسیدن فیض الهی به انسان ها به خاطر وجود او است؛ زیرا آفرینش انسان ها بدون آفرینش پیامبر صلی الله علیه و آله و امام معنا و مفهومی ندارد.

2- هدایت های معنوی و باطنی امام به برخی از افراد شایسته همواره در طول تاریخ تجربه شده است.

اساسی ترین هدف امام هدایت انسان ها است. این هدایت در زمان حضور امام به صورت آشکارا صورت می گیرد. لکن غیبت امام هرگز این وظیفه مهم را ساقط نخواهد کرد. امام با تأثیر بر قلب های انسان های لایق آنچه را لازم است در جوامع انسانی القا می‌کند.

هدایت های معنوی و باطنی امام به برخی از افراد شایسته همواره در طول تاریخ تجربه شده است. اساسی ترین هدف امام هدایت انسان ها است. این هدایت در زمان حضور امام به صورت آشکارا صورت می گیرد. لکن غیبت امام هرگز این وظیفه مهم را ساقط نخواهد کرد. امام با تأثیر بر قلب های انسان های لایق آنچه را لازم است در جوامع انسانی القا می کند

3- نگه‌داشت دین از تحریف ها و بدعت ها:

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله  فرمود: «در هر نسلی از امت من, عادلی از اهل بیتم وجود دارد که دین را از تحریف غالیان و ادعاهای دروغ اهل باطل و تأویل جاهلان پاس می دارد».[4]

4- یاری دادن به کسانی که در حالت خاص به او متوسل می شوند.

در توقیع آن حضرت علیه‌السلام به شیخ مفید(ره) آمده است: «ما نظر خود را از شما بر نمی‌گیریم [که به حال خود وا بمانید] و فراموشتان نمی‌کنیم, اگر چنین بود, گرفتاری‌ها شما را از پای می‌انداخت و دشمنان, شما را از بین می‌بردند.»[5]

5- دعای آن حضرت در حق مومنان:

امام رضا علیه السلام به موسی بن سیار فرمود: «ای موسی بن سیار! مگر نمی دانی که بر ما امامان, اعمال شیعیانمان هر صبح و شام عرضه می شود, پس هر تقصیری که در اعمال آنها باشد, از خداوند متعال گذشتِ از آن را خواهیم خواست, و هر کار خوب و پیشرفت در برنامه های دینی باشد, از خداوند پاداش برای صاحب آن عمل خواهیم خواست».[6]

و نیز امیرالمو منین علیه السلام به زمیله فرمود: «ای زمیله! هیچ مومنی نیست که بیمار شود, مگر اینکه به مرض او مریض می شویم و اندوهگین نشود مومنی مگر اینکه به خاطر اندوه او اندوهگین گردیم و دعایی نکند, مگر اینکه برای او آمین گوییم و ساکت نماند مگر برایش دعا کنیم».[7]

امام موسی بن جعفر علیه السلام در باره ی آیه ی «ِوَ أَسْبَغَ عَلَیْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَ بَاطِنَةً» فرمود: «نعمت ظاهر, امام آشکار و نعمت باطن, امام غائب است که جسمش از دیدگان مردم پنهان است, گنجهای زمین برایش پدیدار می گردد و هر امر غیر ممکنی, ممکن, و هر راه دوری برایش نزدیک می شود»

6- ایجاد امیدواری در پیروان اهل بیت:

باور به زنده بودن پیشوا و امام مایه امیدواری پیروان آن امام است.

7- برطرف ساختن برخی از بدی ها و بلاها از یاران خاص خود.

نصر خادم گوید: بر صاحب الزمان عجل الله فرجه الشریف وارد شدم در حالی که در گهواره بود, پس به من فرمود: آیا مرا می‌شناسی؟ عرضه داشتم: آری, تو آقای من و فرزند سرورم هستی. فرمود: از این نپرسیدم. گفتم: برایم تفسیر فرمای. فرمود: «من خاتم اوصیا هستم, و تنها به وسیله ی من بلا از خانواده و شیعیانم دفع می شود.» [8]. [9]

پی نوشت:

1. ر.ک: سلیمیان, خدامراد, پرسمان مهدویت, قم: شباب الجنه, چاپ دوم, 1385ش, ص65-78

2. لقمان/20: «و نعمتهاى ظاهر و باطن خود را بر شما تمام كرده است»

3 . مجلسى، محمد باقر, بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت, مۆسسة الوفاء، 1404ه, ج51, ص64

4. همان, ج23, ص30, ح46

5. واحد پژوهش انتشارات مسجد مقدس جمکران, آیین انتظار, قم, انتشارات مسجد مقدس صاحب الزمان (جمکران), چاپ دوم, 1384ش, ص38

6. مجلسى، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار،پیشین, ج49, صص 98-99, ح13

7. آیین انتظار, پیشین, ص58

8. راوندى، قطب الدین, الخرائج و الجرائح، قم : مۆسسه امام مهدى (عج) قم، 1409ق, ج1, ص458

9. ر.ک: سلیمیان, پرسمان مهدویت, پیشین, ص78-80

شهربانو زندلشنی       

بخش مهدویت تبیان