بررسى آيات مربوط به نماز ، زكات ، جهاد ، امر به معروف و نهى از منكر اين حقيقت را روشن مى سازد كه اين احكام و مقررات متوجه همه امت ها بوده و اختصاص به امتى نداشته ، چيزى كه هست در چگونگى و كيفيت به خاطر تناسب با وضع روحى و عقلى امت ها تفاوت داشته است مثلا براى اينكه بدانيد نماز در همه اعصار و قرون به عنوان حكم حق در مكتب انبيا و حيات امت ها جارى بوده به نمونه اى چند از آيات قرآن در اين مسئله اشاره مى شود :در كوه طور به حضرت موسى (عليه السلام) خطاب مى شود : . . . وَأَقِمِ الصَّلاَةَ لِذِكْرِى . . . . و نماز را براى ياد من برپا دار .و نيز از درخواست هاى ابراهيم (عليه السلام) از خدا توفيق اقامه نماز از جانب خود و فرزندان و نسلش مى باشد : رَبِّ اجْعَلْنِى مُقِيمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّيَّتِى رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ .
پروردگارا ! مرا بر پادارنده نماز قرار ده و نيز از فرزندانم برپادارندگان نماز قرار ده . و پروردگارا ! دعايم را بپذير .و مردم شهر مدين به حضرت شعيب (عليه السلام) مى گفتند : چرا و به چه دليل با بت پرستى ما مبارزه مى كنى ؟ آيا نمازت ترا به نكوهش ما وا داشته ؟ . . . أَصَلاَتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا. . . .
. . . آيا نمازت به تو فرمان مى دهد كه آنچه را پدرانمان مى پرستيدند رها كنيم ؟ . . .و نيز درباره اسماعيل (عليه السلام) صادق الوعد آمده است كه همواره خاندان خويش را به نماز و زكات فرمان مى داد و به سبب همين كار مرضى و محبوب پروردگارش شد :وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاَةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِندَ رَبِّهِ مَرْضِيّاً .
و همواره خانواده اش را به نماز و زكات فرمان مى داد و نزد پروردگارش پسنديده بود .قرآن مجيد پس از بيان راه و روش ده تن از پيامبران چنين هشدار مى دهد كه : در پى آنان افرادى جانشين شدند كه نماز را ضايع و تباه و از شهوات و خواسته هاى شيطانى پيروى كردند : فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلاَةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ. . . .سپس بعد از آنان نسلى جايگزين آنان شد كه نماز را ضايع كردند و از شهوات پيروى نمودند . . .پس موضوع نماز يا زكات يا ساير احكام ويژه شريعت محمدى نيست ، حقايقى است كه متوجه همه انسان ها بوده تا از اين طريق به رحمت ويژه حق برسند و سعادت دنيا و آخرتشان تأمين گردد .در سوره مباركه نحل با برشمارى بسيارى از جلوه هاى رحمت مادّى و معنوى گوشزد مى كند كه اين ها آياتى براى اهل تفكرتعقل، تذكر، اطاعت و ايمانو به اميد هدايتو سپاسگزارىو تسليم پذيرى شماست :
. . . كَذلِكَ يُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُونَ . . . . نعمت هايش را بر شما كامل مى كند تا تسليم فرمان هاى او شويد .
منبع : برگرفته از كتاب جلوه هاي رحمت الهي استاد حسين انصاريان
