استاد حسین انصاریان، مفسر قرآن کریم در دومین جلسه از سلسله سخنرانی‌‌های «رحمت الهی» در مسجد حضرت امیر تهران با بیان این که لغت عرب کامل ترین، جامع ترین و گسترده ترین زبان از لحاظ معنا است، اظهار داشتند: برخ از لغات در زبان عربی بیش از 10 معنا را در بر دارند و از این رو تنها اهل فن می‌توانند معنای صحیح را در الفاظ آيات و روایات دریابند.
ایشان با بیان این‌که کلمه ذکر در آیات و روایات به فراوانی به کار برده شده است، فرمودند: کلمه ذکر در تمام آیات و روایات به یک معنا نیست؛ مردم ذکر را به معنای یاد در مقابل غفلت می‌دانند در حالی که ذکر همواره به این معنا نیست.
استاد انصاریان ابراز کردند: یکی از معانی ذکر، بردن الفاظ مبارکه اسم حق متعال است؛ کسی که قصد ذکر دارد باید نخست با دل خود خداوند را دیده و سپس او را ستایش کند؛ ذاکر اسم الله باید بداند که خداوند متعال تا به حال هیچ شریکی نداشته و در آینده هم همواره بی شریک خواهند ماند.
ایشان با بیان این‌که قرآن کریم گاهی با به کار بردن لفظ ذکر، کتاب حکیم را اراده می‌کند، خاطرنشان کردند: یکی دیگر از معانی ذکر هم بر اساس چندین کتاب لغت معتبر، سخن گفتن است.
استاد حوزه علمیه قم افزودند: کتاب‌های معتبری همچون اختصاص شیخ مفید، از قول رسول گرامی اسلام نقل کرده‌اند که سخن گفتن در چهار مورد عبادت محسوب می‌شود؛ مورد نخست «ذکرالله عظ و جل» و سخن گفتن از صفات زیبای خداوند متعال است چراکه سخن گفتن درباره پروردگار، خود هدایت غافلان و تحریک عواطف است.
ایشان با بیان این‌که سخن گفتن درباره خدای حق تعالی از بالاترین عبادت‌ها است، یادآور شدند: چنانچه گمراهی به واسله سخن گفتن درباره خدا، هدایت شود، از آن‌چه در زمین و آسمان‌ها وجود دارد برای آن مبلغ بهتر است.
استاد انصاریان با اشاره به فراز «و ذکری عبادة» حدیث فوق ادامه دادند: سخن گفتن درباره پیامبر اکرم(ص) از جمله دیگر سخن گفتن‌هایی است که عبادت محسوب می‌شود؛ وقتی درباره روش زندگی، منش و اخلاق حضرت محمد(ص) صحبت کنیم، از مستمع دست گیری شده و او را از جهنم به سوی سرمشق جهانیان می‌بریم.
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کردند: امیر مؤمنان حضرت علی(ع) در نهج البلاغه می‌فرمایند «ان ذکر الصالحین تنذر الرحمة» وقتی درباره شایستگان صحبت کنید، از جانب خداوند متعال برای گوینده و مستمع رحمت نازل می‌شود.
استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به فراز «ذکر علی(ع) عبادة» از حدیث فوق تصریح کردند: سخن گفتن از امیر مؤمنان حضرت علی(ع) و اوصاف اخلاقی و خدمت‌های ایشان به دین می‌تواند اخلاق این امام همام را در مستمعین جاری کند؛ علی(ع) دوای هر دردی در عالم است.
استاد انصاریان گفتند: علی(ع) داروی بیماری‌های روحی و فکری است که هر شکاک و مرددی به نهج البلاغه ایشان مراجعه کند، معالجه می‌شود؛ سخن گفتن از امیر مؤمنان علی(ع) در هر مکانی و برای هر انسانی عبادت است.
ایشان با بیان با اشاره به فراز «ذکر الائمه من ولدک» حدیث فوق بیان کردند: پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند هر کسی سخن از فرزندان معصوم من تا امام دوازهم را به زبان آورد، عبادت کرده است.
استاد تفسیر قرآن کریم با بیان این‌که کتاب‌های اهل‌سنت دو مسأله را درباره امیر مؤمنان حضرت علی(ع) عبادت می‌دانند، اظهار داشتند: در صفحه 141 جلد سوم کتاب مستدرک هاشم نیشابوری از علمای بزرگ و معروف اهل سنت، آمده است «قال رسول الله(ص): النظر الی علی(ع) عبادة» نگاه با دقت و تفکر به وجود مبارک حضرت امام علی(ع) عبادت است.
ایشان فرمودند: هاشم نیشابوری در کتاب خود در خصوص روایت فوق می‌گوید که سلسله راویان این حدیث همگی راستگو و قابل قبول بوده و حدیث «النظر الی علی(ع) عبادة» قطعا گفتار پیامبر اکرم(ص) است.
استاد انصاریان ابراز کردند: ابو نعیم اصفهانی از علمای اهل‌سنت در صفحه 58 جلد پنجم کتاب ولیة الاولیاء، حیثمی در صفحه 119 جلد نهم مجمع الزوائد و محب الدین طبری در صفحه 219 جلد دوم کتاب ریاض النذره از رسول خدا(ص) نقل کرده‌اند که «النظر الی علی(ع) عبادة» نگاه با دقت به امام علی(ع) عبادت است.
ایشان خاطرنشان کردند: در صفحه 73 کتاب کنوز العقائد آمده است که «ذکر علی(ع) عبادة» سخن گفتن از امیر مؤمنان علی(ع) عبادت است؛ همچنین در روایتی از عایشه در کتاب ابن حجر عسقلانی آمده است که پیامبر اکرم(ص) فرمودند، «بهترین برادر من علی(ع) و بهترین عموی من حمزه است و سخن گفتن از علی بن ابی طالب(ع) عبادت است».
متن کامل، صوت،عکس و کلیپ های این سخنرانی را - اینجا - ببینید
