رحمت حق نسبت به مؤمنان محروم از حج

بسياري از مردم به خاطر کمبود مال و ثروت که رکني از استطاعت است تا آخر عمر ، براي سفر حج آماده نمي شوند و از اين نعمت معنوي عظيم ، به علت بي بهره بودن از امور مادي محروم مي مانند ، در حالي که از بندگان مؤمن حقّند و عاشق زيارت کعبه و آرزومند اداي مناسکند ، ولي در حسرت زيارت خانه محبوب از دنيا مي روند و اين آرزو را با خود به گور مي برند !
اينان ممکن است نزد خود چنين بينديشند که : ما بدون گناه از نعمت هاي مادي حق محروميم وعدم استطاعت ما براي زيارت خانه حق محروميتي اضافه بر محروميت از روزي مادي خداوند است ، واين ما هستيم که بايد بدون گناه در آتش اين دو محروميت بسوزيم و بسازيم و در برابر ديدگان خود رفت و آمد ديگران را به حرم دوست ببينيم و دچار رنج روحي باشيم !بايد به اينان گفت بر اساس آيات قرآن و روايات ، نداشتن مالي که بتوان با آن به حج رفت ، محروميّت نيست ، محروم و ممنوع آن انساني است که از فيض هاي ايماني و
اخلاقي و حالات الهي محروم باشد ، انسان مؤمن و برخوردار از اخلاق و اعمال صالح داراي خير دنيا و
آخرت و سعادت امروز و فردا است و اگر در اين دنيا به خاطر مصالحي الهي ، تهيدست از مال و ثروت است ، فرداي قيامت به بهترين وجه ، کمبودي که در دنيا کشيده جبران مي کنند .
افزون بر اين ، اينگونه افراد مي توانند با دست زدن به اموري مثبت و برنامه هايي الهي و اعمالي شايسته ، خود را در ثواب حاجيان شريک کنند و گاهي به خاطر دسترسي نداشتن به حج ، ثوابي بيش از ثواب حج نصيب خود نمايند .مگر نه اين است که در معارف اسلامي ، در باب نيّت آمده است که : هرکس توان کار خيري را نداشته باشد ، ولي به حقيقت در نيّت دارد که اگر روزي امکان انجام آن برايش ميسّر شد انجامش دهد و تا پايان عمر موفق نگردد . به خاطر همان نيت پاک و خدا پسندانه ، ثواب آن عمل نصيب او خواهد شد ، گر چه آن را انجام نداده باشد .حضرت صادق ( عليه السلام ) فرموده است :ِنَّ الْعَبْدَ الْمُؤْمِنَ الْفَقِيرَ لَيَقُولُ يَا رَبِّ ارْزُقْنِي حَتَّي أَفْعَلَ کَذَا وَکَذَا مِنَ الْبِرِّ وَوُجُوهِ الْخَيْرِ فَإِذَا عَلِمَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ ذَلِکَ مِنْهُ بِصِدْقِ نِيَّة کَتَبَ اللَّهُ
لَهُ مِنَ الأَجْرِ مِثْلَ مَا يَکْتُبُ لَهُ لَوْ عَمِلَهُ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ کَرِيمٌ .بنده مؤمن تهيدست ، به پيشگاه حق عرضه مي دارد مرا مال و ثروت روزي کن ، تا آن کار نيک و آن عمل خير را انجام دهم ( حج بروم ، صله رحم کنم ، مسجد و مدرسه بسازم ، به مردم رسيدگي نمايم و . . . ) آنگاه که خداوند او را در نيّتش با صداقت ببيند ، براي او اجر و ثواب مي نويسد ، گويي که آن عمل را انجام داده است ! همانا خداوند واسع و کريم است .جابر بن عبدالله در کربلا که در کنار قبر حضرت سيد الشهدا ، امام حسين ( عليه السلام ) بود ، گفت :والَّذي بعث محمّداً ( صلّي الله عليه وآله ) بالحق لقد شارکناکم فيما دخلتم فيهبه آن خدايي که محمد را ، به حق ، به رسالت فرستاد ، ما در ثواب تمام اعمال شما شريکيم !عطيّه عوفي گويد به جابر گفتم : و ما با اينان وارد اين بيابان نشديم ، از کوهي بالا نرفته ايم ، شمشيري نزده ايم ، اين چه سخني است که مي گويي ؟ ! چرا با اينان در ثوابشان شريک باشيم و حال اين که بين سر و بدن اينان جدايي افتاد و فرزندانشان يتيم شده اند ، و زنانشان بي شوهر گشته اند !جابر در پاسخ گفت : عطيه ! از حبيبم رسول خدا ( صلّي الله عليه وآله ) شنيدم که فرمود :
هر کسي قومي را دوست داشته باشد ، با آنان محشور مي شود و هرکس عاشق عمل قومي باشد ، در عمل آن قوم شريک خواهد بود . به خداوندي که پيامبر را به حق مبعوث به رسالت کرد ، نيت من و يارانم همان است که حسين ( عليه السلام ) بر آن بود . بايد به آنان که توانايي رفتن به حج را ـ تا آخر عمر ـ ندارند گفت : از کجا که ثواب شما ـ بر اساس روايت زير که بيشتر کتب حديث نقل کرده اند ـ از ثواب زائر بيشتر نباشد ؟
امام صادق ( عليه السلام ) فرمود :نِيَّةُ الْمُؤْمِنِ خَيْرٌ مِنْ عَمَلِهِ  نيت مؤمن ، از عملش بهتر است .
زيد شحام گويد : به امام صادق ( عليه السلام ) گفتم :من اين معنا را از شما شنيده ام ولي برايم روشن نيست که چرا نيت مؤمن از عملش بهتر است ؟حضرت فرمود : چه بسا که عمل در معرض ريا قرار گيرد ، ولي نيت که امري قلبي و پنهاني است از رنگ و بوي ريا در امان است و خداوند اجر و ثوابي را که به نيت خالص مي دهد به عمل نمي دهد .و همچنين بر اساس روايات بسيار مهمي که از اهلبيت نقل شده ، برنامه هاي عملي مثبتي هست که اگر مؤمن فقير انجام دهد ثوابش چند برابر ثواب حجّ زائر بيت الله است .مشمعلّ اسدي مي گويد سالي به حج رفتم ، پس از انجام مناسک ، خدمت امام صادق ( عليه السلام ) رسيدم . حضرت پرسيد : کجا بودي ؟ گفتم فدايت شوم به حج رفته بودم .فرمود : مي داني براي حاجي چه ثوابي مقرّر شده است ؟
گفتم : نمي دانم ، مگر اين که آگاهم کنيد .فرمود : وقتي کسي هفت بار طواف کند و دو رکعت نماز طواف به جاي آورد و سعي صفا و مروه را انجام دهد ، خداوند براي او شش هزار حسنه ثبت مي کند . شش هزار سيئه و بدي از او محو مي نمايد . شش هزار درجه به او مي افزايد ، و شش هزار حاجت دنيايي او را برمي آورد و مشابه آن را براي آخرتش ذخيره مي نمايد .
 

 
عرضه داشتم : فدايت ، شوم ثواب زيادي است !فرمود : به بيش از اين تو را خبر ندهم ؟
گفتم : خبر دهيد .فرمود : لَقَضَاءُ حَاجَةِ امْرِئ مُؤْمِن أَفْضَلُ مِنْ حَجَّة وَحَجَّة وَحَجَّة حَتَّي عَدَّ عَشْرَ حِجَج ؛ برآوردن حاجت ونياز مؤمن از حج و حج و حج ، تا ده حج ، برتر است !