دلیل اول پیشرفت وهابیت: وضعیت فرهنگی دینی و و اقتصادی منطقه نجد
وضعیت فرهنگی ، دینی و اقتصادی سرزمین نجد( محیطی که محمد بن عبدالوهاب در آن به نشر عقایدش پرداخت) بستر مناسبی برای گسترش تفکر وهبیت بود. بر اساس گزارش های تاریخی ابن عبدالوهاب در سرزمین هایی که از وجود عالمان اسلام شناس و متفکر و مردمانی که از فرهنگ غنی اسلامی برخوردار بودند موفق نبود، زیرا به محض اظهار عقیده دانشمندان اسلامی او را تکفیر و تفسیق می کردند و از شهر اخراج می شد، البته مردم عادی و بدوی در سرزمین نجد به سبب نبود دانشمندان اسلامی روشنگر دعوت او را پذیرفتند.
جهل فرهنگی و اعتقادی مردمان این منطقه زبانزد تاریخ است. اینان مردمانی بدوی و ناآگاه و از آموزه های حقیقی اسلام دور بودند که برای پذیرش هر سخن تازه ای آمادگی داشتند؛ به ویژه اگر به مسئله اقتصاد و رفع فقر آنان کمک می کرد. آنان در انتظار کسی بودند که راهی درست یا غلط نشان دهد به ویژه کاری که موافق ذوق خواسته های قلبی و درونی آنها می بود. وی تمام مسلمانان را به شرک و بت پرستی متهم کرد, و خون مردم مسلمان و به غنیمت بردن ثروت آنان را حلال اعلام کرد. این سخن بدویان صحراگرد ساده اندیش و گرسنه را برا غارت و چپاول اموال دیگر مسمانان بر می انگیخت.(چالشهای فکری و سیاسی وهابیت, اکبر اسد علی زاده, ص 107)
دلیل دوم پیشرفت وهابیت: شعار جهاد با کافران و مشرکان
از عوامل دیگر موفقیت وهابیان، استفاده محمد بن عبدالوهاب از شعارهای مذهبی در جنگ با مخالفان بود، این حربه همیشه مورد توجه مسلمانان بود و امتیازهای زیادی را برای آنان داشت و دارد. در این روش مرموزانه تمامی اختلافات و درگیری ها ریشه مذهبی به حود می گیرند و در نتیجه مسلمانان و پیروان فرقه های اسلامی شرکت د ریان درگیری ها و دامن زدن به این اختلافات را به قصد قربت فرییضه دینی می پندارند بر این اساس با احساس رضایت از رفتار خود غریزه معنوی خود را هم ارضا می کنند
ابن عبدالوهابو نجدیان با نسبت دادن کفر و شرک و بدعت به مسلمانان به قتل و غارت مسلمانان پرداختند. وهابیان با دستاویز قراد دادن عقاید باطل برخی و نیز دروغ پراکنی در مورد مذاهب مختلف بالاخص شیعیان مردمان نجد را به جهاد بر می انگیختند. در واقع القای روحیه جهادی، بدعت زدایی، و مبارزه با کافران و مشرکان، عوام الناس را پیرامون ابن عبدالوهاب و محمد بن سعودی گرد می آورد و زمینه ساز گسترش وهابیت می شد.(وهابیت و ریشه های تاریخی وهابیگری, ص 103-111)
دلیل سوم پیشرفت وهابیت: تسلط بر حرمین شریفین و استفاده ابزاری ازآن
برخاستن دین مبین اسلام از شبه جزیره عربستان و قرار داشتن بیت الله الحرام در مکه و مرقد مطهر پیامبر اکرم در مدینه, عربستان را از نظر تاریخی در موقعیتی ممتاز قرار داده است . در نظر بسیاری از مسلمانان جهان به ویژه مسلمانان خارج از منطقه خلیج فارس، عربستان، جلوه گاه اسلام واقعی است و وهابیها به عنوان پرده داران خانه کعبه و جانشینان پیامبر اسلام از آن بهره برداری می کنند.
در طول ساله میلیون ها زائر از سراسر کشورهای اسلامی برای زیارت به این اماکن متبرکه می آیند، وهابیان افزون بر این که سالیانه ثروت هنگفتی از این راه بهدست می آورند با ایفای نقش میزبانی مسلمانان و نگاهبانی حرمین شریفین برای خود اعتبار و امتیاز کسب می کنند.
فرصت گردآمدن مسلمانان سراسر جهان در ایام حج هر سال و آمادگی روحی آنان در این ایام و محیط معنوی در این مراسم خود به خود بستر بسیار مناسبی را برای طرح دعوت ها و جنبش های اسلامی فراهم می سازد.
مبلغان وهابیت با غنیمت شمردن این فرصت نهایت تلاش خود را برای تبلیغ وهابیت به کار می گیرند، وجود مشترکات وهابیت با زائران فراوان این طیف سبب شده است که گروههای اهل سنت در برخی مواقع به راحتی تحت تاثیر آموزه های وهابیت قرار گیرند و در بازگشت به کشور خویش منادی وهابی گری شوند.
پرداخت هزینه های عادی سفر مانند غذا ومسکن و نیزمبالغ هنگفتی برای خرید هدیه و سوغات و خریدهای تجاری در این زیارت درآمد عظیمی دارد. ارز حاصل از حضور زائران خارجی پس از نفت بزرگترین منبع درآمد ارزی وهابی هاست که این درآمد صرف تبلیغ وهابیگری می شود.(چالشهای فکری و سیاسی وهابیت, ص 108-109)
دلیل چهارم پیشرفت وهابیت: حمايت قدرتهای استکباری
از جمله عواملی که تاثیر به سزایی در گسترش و تثبیت قدرت فکری و سیاسی وهابیت داشته پشتیبانی کشورهای استکباری و قدرتمندی مانند انگلیس و امریکاست.
این دو کشور استعماری در طول تاریخ, پیوسته از وهابیت پشتیبانی کرده اند و این سیاست همچنان به طور گسترده با نفوذ شدید امریکایی ها ادامه دارد. در بخش اول همین کتاب در موضوع ارتباط محمد بن عبدالوهاب با استعمارگران به تفصیل در باره نقش موثر دولت بریتانیا در به وجود آمدن ایده وهابیت بحث شد گفتیم که دولت انگلیس به منظور دست یابی به ذخایر زیرزمینی و ثروتهای کشورهای اسلامی جلوگیری از گسترش اسلام ناب، گسستن وحدت امت اسلامی و تضعیف دولتهای اسلامی به فرقه گرایی و فرقه سازی دست زد.
بریتانیا با تمسلک به نظریه بسیار خطرناک و فتنه انگیز مذهب علیه مذهب افراد روشن فکر مذهبی را با حیله های گوناگون به خود جذب و با دیکته کردن سیاست های خویش به آنها اهدافش را عملی ساخت در همین راستا محمد بن عبدالوهاب نجدی را پرورش دادند و او را به ابن سعود سپردند و با پشتیبانی های فراوان از این دو راه را برای گسترش اندیشه های فرقه وهابیت هموار ساختند.
بدین ترتیب کشور استعمارگر انگلیس با طرح نقشه های حساب شده در پیدایش مذهب وهاب و گسترش و تثبیت این طرز تفکر در میان مسلمانان نقش موثری ایفا کرد.
پس از تثبیت وهابیت به عنوان یک فرقه اسلامی مورد قبول غرب امریکای جنایتکار برای چپاول ثروت و منابع نفتی مناطق وهابی نشین پشتیبانی خود را از آنها اعلام کرد. سران وهابی نیز برای حفظ موقعیت سیاسی اجتماعی و اقتصادی شان به سوی آمریکا دست دراز کردند.
در آغاز دهه 1930 م وهابی ها با بحران مالی شدیدی رو به رو شدند علت اصلی مشکل رکود اقتصادی سال 1929م بود که در جهان رخ داد. دیگر اینکه بیشتر درآمد دولت وهاب که از راه زائران خانه خدا تامین می گردید با کاهش شمار زائران متوقف شد. این روند بر روی اقتصاد تاثیر منفی گذاشت و آنها را وادار کرد امتیازهای کلان نفتی به امریکا بدهند.
چارلزکربن، اولین امریکایی بود که عبدالعزیز با وی دیدار کرد و این نخستین قدمی بود که سبب شد امریکاییان به صحنه های سیاسی اقتصادی و فرهنگی فعالیت وهابیها وارد شوند. به دنبال این دیدار و گفت و گو کمپانی های نفتی امریکا برای کسب امتیازهای نفتی و سرمایه گذاری وارد عربستان شدند.
شرکت امریکایی سوکال در مقابل پرداخت 110 هزار دلار به ملک عبدالعزیز موفق شد اولین امتیاز را با وی در سال 1933م به امضا برساند(سیاست و حکومت در عربستان سعودی, ص 3- و 36 و 98)
در پی آن امریکاییان در سال 1936م در منطقه دمام در نزدیکی کرانه خلیج فارس گونه ممتازی از نفت پیدا کردند در 21 ژوئن 1939م شرکت کالیفرنیا اربین استاندارد اویل کمپانی با دولت سعودی قرارداد تکمیلی امضا کرد که امتیاز استخراج نفت در مساحت 207/2 هزار کیلومتر مربع زمین را برای مدت 66 سال به این شرکت ارزانی می داشت.
بدین سان، همه زمینهای اختصاص یافته به امتیازهای بیگانگان به 1139200 کیلومتر مربع یعنی نیمی از کل مساحت کشور بالغ گردید این شرکت همچنین امتیاز استخراج دیگر معادن گران بهای عربستان سعودی را در زمینی به مساحت 153 هزار کیلومتر مربع به دست آورد.
سر انجام اولین چاه نفتی این کشور در سال 1938م به دست شرکتهای امریکایی به بهره برداری رسید. در سال 1943م شرکت یاد شده( کالیفرنیا اربین استاندارد اویل کمپانی) به اربین امریکن اویل کمپانی(آرامکو) تغییر نام داد.
این شرکت هم اکنون برای خود ناوگان بزرگ نفت کش، هواپیما، فرودگاهها، ایستگاه تلویزیون و کارآگاهان ویژه ای دارد .
شهر ظهران که مقر آرامکو در آنجاست مرکز ناحیه خاوری یا مرکز امپراتوری نفتی این شرکت گشته است.
20 هزار عرب در این شرکت نفتی کار می کنند که 1500 کارشناس و کارمند امریکایی ایشان را اداره می کنند.
آرامکو زندگی اقتصادی اقلیم خاوری را زیر نظر دارد و در سیاست داخلی و خارجی عربستان اثر می گذارد.
امریکایی ها در سال 1944-1946م پایگاهی هوایی در ظهران بنیاد نهادند که می تواند بمب افکن های سنگین را درخود جای دهد. بدین سان حاکمان وهابی نسل در نسل وامدار دولت انگلیس و امریکا هستند و حفظ منافع این کشورها به ویژه امریکا را درمنطقه خاورمیانه وظیفه خود می دانند. به همین جهت در زمینه های نظامی اقتصادی سیاسی و افزایش تولید نفت گوش به زنگ امریکایی ها هستند.
در قبال آن امریکا نیز در عرصه های بین المللی از دولت وهابی حمایت می کند و مانع گسترش اندیشه های وهابیت به ویژه وهابیت لیبرال و غرب زده نمی شود چون این نوع اندیشه ها در مسیر تفسیر اسلام مورد نظر آمریکا و استکبار جهانی است مورد تایید و تشویق قرار می گیرد.( چالشهای فکری و سیاسی وهابیت, ص 111-112؛ تاریخ معاصر کشورهای عربی, صص 207-210)
دلیل پنجم پیشرفت وهابیت: اشتراک قومی فرهنگی با دیگر اعراب
وهابیت به دلیل اشتراک قومی و زبانی با دیگر اعراب خاور میانه و حوزه خلیج فارس و با بهره گیری از یک پارچگی دینی و به کمک ثروت خود به راحتی می تواند در کشورهای این منطقه نفوذ کند و با آنها روابط دوستانه برقرار سازد.
از نظر دولتهای غربی نیز یک رژیم دست نشانده غرب که از نظر قومی و فرهنگی با دیگر اعراب منطقه اشتراک داشته باشد بهتر می تواند خواسته های آنان را در این بخش از جهان عملی سازد و بر دیگراعراب تحمیل کند.
یک کشور غیر عرب مانند( ایران پیش از انقلاب)هر چند به غرب وابسته باشد به آسانی یک رژیم عرب مانند مصر یا عربستان یا عراق نمی تواند در میان 150 میلیون عرب نفوذ کند و با آنان از برادری و خویشی دم بزند.
برای رژیم های عرب وابسته بسیار آسان تر است که در گردهمایی های اعراب شرکت کنند و خود را پشتیبان منافع برادران عرب جا بزنند و در عمل سیاستهای پشت پرده اربابان خود را اجرا کنند، اعراب به مسئله قومیت اهمیت بسیار می دهند و رژیم های عرب نیز همواره می کوشند عامل قومیت را با استفاده از احساسات توده های عرب بر روابط و سیاست های اعراب در هر زمینه ای وارد کنند.
از این راه افزون بر اینکه در صفوف مسلمانان شکاف می افتد در منطقه نیز فارس و عرب و ترک و کرد در مقابل هم قرار می گیرند و زمینه اختلاف همیشه باقی می ماند وهابی ها نیز افزون بر توان اقتصادی خود به دلیل همین اشتراک قومی و زبانی با اعراب، امتیاز قابل توجهی در میان کشورهای منطقه دارند و از این امتیاز جهت اجرای سیاست های خود به صورت مطلوب بهره برداری می کنند.
دلیل ششم پیشرفت وهابیت: شرایط جغرافیایی، استراتژیکی و سیاسی سرزمین عربستان
سرزمین عربستان با مساحت دو میلیون و دویست و چهل هزار کیلومتر مربع دارای موقعیت استراتژیکی مهمی است . این سرزمین افزون بر اینکه به خلیج فارس و دریای سرخ راه دارد و این دو آبراه حیاتی جهان را به هم پیوند می دهد سرشارترین منافع نفتی منطقه را نیز دارا است.
امکانات صدور نفت این کشور تا خدود 11میلیون بشکه در روز نیز می رسد و قدرت اقتصادی ناشی از آن این کشور را به صورت رکن مهم اقتصادی منطقه در آورده است . از نزدیک به 400 فروند کشتی تجاری که در ماه از طریق تنگه هرمز می گذرد به طور متوسط افزون بر236 فروند، از آنِ عربستان است . همچنین با احداث خطوط لوله انتقال نفت از سواحل خلیج فارس به دریای سرخ اهمیت استراتژیک این منطقه از جهان در صدور نفت بیش از پیش نمایان می شود.
از نظر نظامی نیز این کشور با اینکه موقعیت ممتازی دارد به کمک در آمد نفت تجهیزات و امکانات نظامی فراوانیبرای خود فراهم آورده است کهدر عمل تمامی کشورهای منطقه رو حتی کشورهای غربی به این امکانات نظامی به عنوان مکانات بالقوه ای برای به اصطلاح دفاع از منطقه در مقابل تجاوزهای خارجی می نگرند.(ساختار حکومت در عربستان، نصرت الله آتشی، تهران ، انتشارات وزارت امور خارجه، ص 23-27؛ عربستان سعودی، رقیه سادات عظیمی و سیدموسی علیزاده، تهران ، دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل وزارت امور خارجه، ص 11-14)
بدین ترتیب ، می توان شرایط جغرافیایی و استراتژیکی سرزمین حجاز و نجد (مرکز پرورش و گسترش وهابیت) را از جمله علتهای پیشرفت فرقه ضاله وهابیت و گسترش اندیشه های وهابی گری در میان مسلمانان و جهان دانست.(چالشهای فکری و سیاسی وهابیت، ص 113-114)
دلیل هفتم پیشرفت وهابیت: سرازیر شدن پول نفت برای توسعه و تثبیت موقعیت این فرقه
فراوانی درآمد نفت عربستان و نبود نظارت قانونی بر چگونگی خروج آن، سبب شده است حاکمان آن کشور با گشاده دستی کامل، ثروت ملی کشور را در راستای منافع خود یا در راه تامین منافع غرب به صرف برساننن و به وسیله آن در درجه اول کشورهای عرب و مسلمانان و سپس کشورهای نیازمند جهان و کشورهای پیشرفته را به سوی خود جلب و از آن طریق اعتبار بین المللی برای خود کسب کنند(ذخایر نفتی عربستان که تا سال 1984م بالغ بر168/8 میلیارد بشکه برآورد شده بود در این سال به میزان1/7 درصد افزایش یافت. این ذخایر عظیم و قدرت تولید تا حدود 11 میلیون بشکه نفت در روز به این کشور در داخل سازمان اوپک و حتی در میان کلیه تولید کنندگان نفت جهانی قدرتی داده است که می تواند در زمینه افزایش و کاهش و تولید نفت این کشورها و همچنین در میزان بهای نفت در بازارهای جهانی نقش تعیین کنند ه ای بازی کند و بسیار از کشورهای وابسته به نفت را تحت فشار اقتصادی قرار دهد. در سالهای 1977،1979،1981،1985، دولت وهابی در عرصه نفت و تغییر یا تثبیت قیمت آن به نفع غرب اقدام کرد و با فشار وارد کردن بر اعضای کوچکتر اوپک خواسته همپیمانان غربی خودرا برآورده ساخت. بر اساس برآورد بعضی از منابع دارایی ها وذخایر وهابی ها در سال 1982 بالغ بر 145 میلیون دلار بود ولی بهخاطر هزینه های هنگفت نظامی وکمکهای نظامی خارجی و سرمایه گذاریهای آنها ذخایر وهابی ها در پایان سال 1985 به 80 تا 85 میلیارد دلار رسید. برخی از منابع نیز میزان ذهایر عربستان را در سه ماهه اول سال 1986 درحدود 46 میلیارد دلار برآورد کردهاند. به هر حال این قدرت عظیم مادی، امکانات اقتصادی گسترده ای در اختیار وهابیان قرار داده و این منطقه با جمعیت به نسبت کم خود تاکنون توانسته است مبالغ هنگفتی در سال صرف کمک به کشورهای دیگر و نهادهای بین المللی کند و از این طریق بر نفوذ خود بیفزاید. ساختار حکومت در عربستان، ص 20-21)
صندوق سعودی برای توسعه که در سال 1974 م تاسیس شد وامهایی با بهره کم در اختیار اعراب و کشورهای آفریقایی، آسیایی، و آمریکای لاتین قرار می دهد.
این صندوق در سال 1980م مبلغ 317 میلیون دلار وام کم بهره پرداخت کرد کل میزان کمکهای خارحی عربستان که در سال 1987 نزدیک به یک میلیارد و پانصد میلیون دلار بود در سال 1980 به بیش از سه میلیاردو سی میلیون دلار رسید.
بیشتر این کمکها نصیب کشورهای عرب و کشورهای مسلمان به ویژه پاکستان، مرکز پرورش وهابیت تندرو و خشن شده است . درسال های بعد نیز با وجود رکود بازار جهانی نفت و کاهش درآمد ارزی عربستان این کمک ها کم و بیش ادامه پیدا کرد. برای مثال در تاریخ 17 دسامبر 1985قرارداد وامی به مبلغ 26/4 میلیون دلار میان عربستان و اندونزی که دارای 170 میلیون نفر مسلمان است به امضا رسید.(ساختار حکومت عربستان، ص 39-40)
حاکمان وهابی با دادن این کمکها افزون بر اینکه توان اقتصادی خود را به نمایش می گذارند به جلب حکومتهای کوچک و گاه فقیر منطقه می پردازند، به گونه ای که در برخی موارد وابستگی اقتصادی رژیم های کم درآمد به عربستان پیروی سیاسی و نظامی آنها را هم در پی دارد. بهترین نمونه این رابطه روابط عربستان با یمن شمالی و بحرین است.
در این قسمت به بخشی از فعالیتهای تبلیغی وهابیان با بهره گیری از درآمدنفت تنها در مدت یک سال اشاره می شود:
-فعالیت 500 مبلغ در موسم حج 1417ق
-دعوت از 1000 چچنی به عنوان میهمان در سال 1417ق
-دعوت از 1400 حاجی از آسیای میانه به عنوان میهمان در سال 1418ق
-تاسیس کتابخانه در دانشگاهها چین
-تبلیغ وهابیت در کنفرانسهای جهانی
-اعزام 2000 مبلغ و 290000 فعالیت تبلیغی در مدت یک سال
-5200000 فعالیت تبلیغی در عربستان در سال 1418ق
-300 جلسه دینی در مساجد بحرین در ماه صفر 1418ث و 3650 سخنرانی و درس دینی و نشر 41176 نسخه نشریه های دینی در سال 1417ق
-3789 مورد فعالیت تبلیغی و پخش 11698 نسخه از نشریه های گوناگون در دبی
- 1418 سخنرانی و موعظه و نشر 13715 نسخه نشریه دینی در قطر
-6000فعالیت تبلیغی در فجیره امارات در ماه رمضان 1418ق
-165296مورد فعالیت تبلیغی در سال 1417ق در پاکستان
- اعزام مبلغ به افغانستان، ایران، هند، نپال، موریتانی، بریتانیا، پاریس و هلند
-12990 فعالیت تبلیغی در بریتانیا در سال 1417ق که شامل 10800 مورد درس علمی در مدرسه ها زندانها و بیمارستانها و ... بوده است.
-دوره آموزشی برای مبلغان اندونزیایی
-دوره آموزشی برای طلاب تاتارستان
-دوره فشرده عربی برای روسای جمعیتها و مراکز اسلامی ونزوئلا
-دوره فشرده برای مبلغان امریکای لاتین در آرژانتین
-دوره ای برای مبلغان قزاقستان
-دوره ای برای مبلغان در کنیا
-برپایی همایش مبلغان در تایلند
-برپایی همایش مبلغان در سنگال
-برگزاری دوره ای برای ائمه جماعات و مبلغان در غرب آفریقا
- برگزاری دوره ای برای ائمه جماعات و مبلغان در قرقیزستان
- برگزاری دوره ای برای ائمه جماعات و مبلغان در آمریکا
-برگزاری دوره تربیت مبلغ در اوکراین
-برگزاری دوره تربیت مبلغ در روسیه
-تاسیس دانش سرای تربیت مبلغ در چچن
-دیدار دبیر کل رابطه العالم الاسلامی با مسئولان سیاسی کشورها
-رسیدگی به مسجدهای بوسنی
-ساخت 104 مسجد در فلیپین
-ساخت و ترمیم 90 مسجد در بوسنی
-سهیم شدن در ساخت 1359 مسجد در جهان
-کمک به 300 مسجد در بلژیک
-فعالیت در دانشگاه مسکو
-اعطای بورسیه تحصیلی به دانشجویان 34 کشور
-ایجاد دانش سرای علوم عربی و اسلامی در توکیو
-3891 دانشجوی فارغ التحصیل از دانش سرای علوم اسلامی و عربی اندونزی
-به راه انداختن کاروانهای تبلیغی در کردستان عراق
-کمک رسانی به 100000پناهنده آذربایجانی
-چاپ 321000 نسخه کتاب برای بوسنی
(شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، ج 2، ص 545-546)
دلیل هشتم پیشرفت وهابیت: فعالیتهای گسترده سیاسی و اقتصادی و ضعف دولتهای عرب منطقه
فعالیتهای گسترده سیاسی و اقتصادی وهابی ها در عرصه بین المللی و منطقه ای و ضعف اقتصادی سیاسی و نظامی کشورهای اعراب منطقه یکی دیگر از عوامل تثبیت توسعه و پیشرفت وهابی ها در میان کشورهای عربی است.
فعالیتهای سیاسی این گروه که از سالهای دهه 1960 م در منطقه خاورمیانه و حوزه خلیج فارس رو به افزایش بود پس از افزایش فوق العاده درآمد نفت در سال 1973 م به طرز چشمگیری در منطقه و جهان گسترش یافت.
گسترش روابط دیپلماتیک که ناشی از قدرت اقصادی و پیرو آن نفوذ ساسی وهابیان بود سبب افزایش اعتبار سیاسی این گروه در منطقه شد در این زمینه نقشی که دولتهای غربی در راستای افزودن بر اعتبار وهابی ها در منطقه بازی کرده اند و می کنند قابل توجه است در حال حاضر عربستان با 77 کشور جهان روابط دیپلماتیک دارد که همگی در آن کشور دارای سفارتخانه هستند و از این تعداد 68 کشور سفیر مقیم در عربستان دارند.
با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران فعالیت دیپلماتیک سران وهابی افزایش فوق العاده ای یافت و حاکمان وهابی تحت آموزش های متحدان غربی خود به ویژه آمریکا طرحهایی برای حل مسائل منطقه ارائه کردند در ماه فوریه سال 1981 م یعنی چند ماه پس از آغاز جنگ تحمیلی کنفرانس سران عرب در طائف به خواست عربستان و با شرکت صدام حسین تشکیل شد تا موضع اعراب منطقه در قبال دولت جمهوری اسلامی ایران هماهنگ شود.
از نظر غرب و رژیم عربستان لازم بود که با در گرفتن جنگ تحمیلی در منطقه خلیج فارس نیروهای موجود در منطقه تا حد ممکن با کنار گذاشتن اختلافهایشان به صورتی یکپارچه در قبال این جنگ بگیرند و در صورت نیاز در روند آن مداخله کنند تا درنهایت باعث اتلاف هر چه بیشت نیروهای دو طرف گردد.
به این منظور در اسفند ماه 1359 ش در بیانیه ای که در ریاض منتشر شد طرح تشکیل شورایی از 6 کشور جنوبی خلیج فارس اعلام گردید و در اردیبهشت ماه 1360 دولت عربستان در پی تماسها و فعالیتهای شدیددیپلماتیک یک ساله خودهمراه با کویت، امارات عربی متحده، عمان، قطر و بحرین شورای همکاری راتشکیل داد.
هدف از تاسیس این شورا که در ظاهر حفظ امنیت کشورهای منطقه خلیج فارس و برقراری همکاری اقتصادی ، فرهنگی و اطلاعاتی میان آنهاست در اصل مقابله با دولت جمهوری اسلامی ایران و ایستادگی در مقابل گسترش نفوذ عقیدتی آن در منطقه بود.
رژیم وهابی همواره از نفوذ سیاسی و دیپلماتیک خود در میان کشورهای عضو اوپک به ویژه کشورهای عرب عضو این سازمان در راستای حفظ منافع اقتصادی غرب بهره برداری کرده است.
کوتاه سخن اینکه ضعفهای ذاتی بیشتر دولتهای عرب منطقه و شکست رژیم بعثی عراق در جنگ تحمیلی علیه ایران و در نتیجه بی اعتمادی کشورهای منطقه نسبت به سیاستهای عراق سبب گشت رژیم وهابی عربستان با کمک و خواسته غربی ها و به ویژه آمریکا روز به روز نفوذ بیشتری درمنطقه به دست آورد و دولتهای کوچک این بخش از جهان را بیش از پیش بهخود وابسته سازد.
