امام صادق عليه السلام مى‌فرمايد:
اين ديدن در دو مرحله انجام مى‌گيرد؛ نخست در عالم خواب است و ديگر در عالم بيدارى. خواب مانند خواب حضرت يوسف عليه السلام كه سند قرآنى دارد:
«يا أَبَتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَباً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ رَأَيْتُهُمْ لِي ساجِدِينَ»
چرا در بيدارى نديد؟ چون هنوز بچه بود و به سنّ تكليف نرسيده بود. هنوز سيرهاى دوران بلوغ و تكليف را درك نكرده بود، به اين خاطر در بيدارى نديد، ولى بعد حقايق در بيدارى نيز براى او نمايان شد.
ببينيد اين حرف حضرت يوسف عليه السلام بعد از عزيز مصر شدن است كه مى‌فرمايد:
«قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَ عَلَّمْتَنِي مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحادِيثِ»
اينجا ديگر در بيدارى بود، نه در خواب.
به هر صورت، اين خواب‌ها با سند قرآنى است كه ديدن بعضى از حقايق در مرحله‌اى، در خواب است و در مرحله‌اى نيز در بيدارى است و شرط آن مثبت بودن است. در مثبت بودن، كليد نصيب انسان مى‌شود؛ هم مى‌تواند در خواب در را باز كند- به اندازه سعه وجودى خود حقايق را ببيند- و هم در بيدارى مى‌تواند درِ حقايق را باز كند كه اين نيز، به اندازه سعه وجودى خود او بستگى دارد.
منبع : پایگاه عرفان
