پرسشها و پاسخها، ص: 465

در منازل و حجراتی از بهشت هستند و از طعام بهشتی می خورند و از شراب بهشت می آشامند و می گويند: پروردگارا! قيامت را برای ما به زودی پيش بياور و آن چه به ما وعده فرموده ای عنايت فرما و آخر ما را به اوّل ما ملحق كن «1».

تعبير «يأكلون مِن طَعامها ويَشرَبون مِنْ شرابِها» در عين اين كه از تنعّم ارواح مؤمنان با طعام و شراب بهشت خبر می دهد گويای حركت و تقرّب مداوم نيز هست چرا كه شراب و طعام بهشت طعام و شراب قرب است و هر كس از آن ها بهره مند گردد مقرّب و مقرّب تر خواهد بود و اين كه می گويند: خدايا! قيامت را برای ما به زودی پيش بياور نشان دهنده اين است كه ارواح در عين تنعّم با نعمت های بهشت در يك حالت اشتياق و پيش روی می باشند و نه در حال سكون و غفلت و قانع بودن به آن چه در آنند.

در روايت ديگری «2» كه مضمون آن نقطه مقابل مضمون روايت قبلی است استفاده می شود كه ارواح كفّار و معاندان به سوی عمق آتش و اصل آن در حركت بوده و انتهای راه برای خود آنان روشن گشته و می بينند كه به طرف آتش كوبنده تر و عذاب دردناك تر و اصل جحيم پيش می روند و راه برگشت هم ندارند و می فهمند كه با مرگ ديگری و تحوّل جديدی كه همان قيام ساعت است به اصل آتش بيش از پيش نزديك تر خواهند شد از اين جهت با تضرّع دعا می كنند و می خواهند كه

______________________________
(1) الكافی: 3/ 135 بابٌ آخر فی ارواح المؤمنين، حديث 4.

(2) الكافی: 3/ 135، بابٌ فی ارواح الكفّار، حديث 2.