پرسشها و پاسخها، ص: 474

بيايد و آن چه برای او نزد ما است از اين ها بدتر است «1».

از روايات بسياری بر می آيد كه سؤال قبر برای همه مردم نيست بلكه به دو گروه اختصاص دارد گروه اول كسانی هستند كه از ايمان خالص برخوردارند و گروه دوّم آنانند كه دارای كفر خالصند «2».

امّا بعضی از بزرگان عقيده دارند كه قول حق، مفاد رواياتی است كه همه انسان ها را مشمول سؤال و جواب می داند گرچه شدّت و ضعف دارد، برخی كمتر و بعضی بيشتر مورد سؤال قرار می گيرند «3».

2- فشار و عذاب قبر:

در مورد فشار و عذاب قبر به طور مستقل مطالبی را اشاره كرديم. آن چه در اين جا بيان می كنيم اين است كه مقصود از فشار قبر اين نيست كه ديواره های قبری كه در گورستان حفر شده به هم نزديك می شوند و جسد ميّت را در مضيقه قرار می دهند بلكه مقصود فشار نامرئی و غير محسوسی است كه در قبر برزخی، بر روح و جسد برزخی متوفّی وارد می آيد و او را به شدّت ناراحت و معذّب می سازد.

3- تجسّم اعمال:

از آيات قرآن «4» و روايات «5» برمی آيد كه اعمال خوب درست كاران

______________________________
(1) بحار الانوار: 6/ 264، حديث 107؛ الكافی: 3/ 239، باب 159، حديث 12.

(2) همان: 6/ 235، حديث 52.

(3) تفسير موضوع قران كريم (معاد در قرآن): 4/ 214.

(4) آل عمران (3): 30.

(5) بحار الانوار: 6/ 230، حديث 35.