Her ne kadar namaz ruhî ve manevî bir bağlantı olup hedefi Allah"ı anmaksa da, ancak İslâm bu ruhun isteğini bir takım terbiye programları çerçevesinde uygulamıştır, dolayısıyla bunun için bir çok şartlar koşmuştur; namazın sahih olmasının şartları, namazın kabulünün şartları ve namazın mükemmelliğinin şartları gibi.
Namazın sıhhat şartlarından olan örneğin beden ve elbisenin pak olması, kıbleye doğru durmak, kelimeleri doğru telaffuz etmek, namaz kılınan yerin ve giyilen elbisenin mubah oluşu gibi şartlar, namaz kılan kişinin ruhuyla değil, cismiyle ilgilidir.
Fakat İslâm dini ibadetin bu şekilde yapılmasını isteyerek Müslümanlara nezaket ve temizlik, istiklal ve diğerlerinin haklarını gözetme dersi vermeyi hedeflemiştir.
Nitekim, yöneliş ve kalp huzuru, Ehlibeyt İmamları"nın imamet ve önderliklerini kabullenmek, humus ve zekât gibi malî farzları yerine getirmek namazın kabulünün şartlarındandır. Namazı ilk vaktinde camide kılmak, güzel koku sürüp dişleri fırçaladıktan sonra safların düzenini gözeterek namaza durmak vb. şeyler de namazın mükemmelliğinin şartlarındandır.
Bu şartlara dikkat ettiğimizde bunlardan her birinin insanları terbiye etmede önemli bir rolü olduğunu görürüz.
Namazda hangi tarafa duracak olursak Allah'a doğru durmuş oluruz; çünkü Kur'ân-ı Kerim buyuruyor ki: "Nereye dönseniz Allah'ın veçhi oradadır."[1] Fakat İslâm toplumunun bir tek yönü olması gerektiğini anlatmak, insanlara vahdet ve birlik dersi vermek için herkesin bir yöne doğru durmasını emrediyor. Ancak neden bu yön Kâbe olsun ki?
Çünkü Kâbe insanların ibadet etmesi için kılınan ilk yerdir: "Doğrusu insanlara ilk kurulan ev, mübarek Mekke'de olandır."[2]
Ayrıca, temelini atan ve tarih boyunca tamir edenler peygamberlerdir.
Kaldı ki, Kâbe bağımsızlık simgesidir; çünkü Müslümanlar Yahudilerle Hıristiyanların kıblesi olan Beyt"ul-Mukaddes"e doğru yönelince onlar, "Bizim kıblemize doğru namaz kılıyorsunuz, o hâlde müstakil ve bağımsız değilsiniz." diyerek onları küçümsüyorlardı. Kur"ân-ı Kerim apaçık bir şekilde buyuruyor ki:
"Yüzünüzü o yana -Kâbe"ye- çevirin ki insanların aleyhinizde bir delili olmasın."[3]
Kısacası, kıble istiklâl, vahdet ve birlik sembolüdür ve tüm bunlar namazın terbiye edici dersleridir.
-------------------------------------
[1]- Bakara, 115
[2]- Âl-i İmrân, 96
[3]- Bakara, 150
source : tebyan
