برترین بانوی جهان فاطمه زهرا(س)

نوشته:آیت الله مکارم شیرازی

ارزش انسانها مسلماً یکسان نیست، بعضی از مقربترین فرشتگان الهی برترند، و بعضی از درنده ترین حیوانات پائین تر، و آنچه به این انسان ارزش می دهد بر اساس معرفی قرآن و اسلام همان «علم و ایمان و تقوی و ملکات فاضله انسانی» است.

با توجه به این معیارها بانوی اسلام فاطمه زهرا (س) برترین زنان جهان - در لسان پیامبر(ص) - معرفی شده است.

در روایات فراوانی که در منابع معروف اهل سنت آمده تصریح شده است که فاطمه زهرا(س) افضل زنان جهان بود، آن سخنی است که پیغمبر اکرم (ص) آنرا به تعبیرات مختلف بیان فرموده است:

1- در یک جا می فرماید:

«ان افضل نساء اهل الجنة خدیجة بنت خویلد و فاطمة بن محمد(ص) و مریم بنت عمران و آسیة بنت مزاحم»:

«برترین زنان بهشت خدیجه دختر خویلد، و فاطمه دختر محمد(ص) و مریم دختر عمران، و آسیه دختر مزاحم است» (همسر فرعون)

2- در حدیث دیگری می خوانیم پیغمبر اکرم (ص) در بیماری وفاتش هنگامی که بیتابی فاطمه را مشاهده کرد، فرمود:

«یا فاطمة الاترضین ان تکونی سیدة نساء العالمین، و سیدة نساء هذه الامة، و سیدة نساء المؤمنین»؟:

«ای فاطمه! آیا راضی نیستی که تو برترین بانوی زنان جهان، و بانوی زنان این امت، و بانوی زنان با ایمان باشی؟

در اینجا افضلیت برای فاطمه (ع) به صورتی مطلق ذکر شده و نام هیچکس در کنار او مطرح نگردیده است.

3- در حدیث دیگری نیز از همان حضرت (ص) این معنی به صورت مطلق آمده است، در آن هنگام که فاطمه بیمار شده بود و پیامبر(ص) این سخن را به جمعی از اصحاب گفت، آن ها پیشنهاد کردند که از بانوی اسلام (ع) عیادت کنند.

پیامبر برخاست و با جمعی از یاران به سوی خانه فاطمه (ع) آمد، نخست از بیرون خانه صدا زد که دخترم خودت را بپوشان، چون جمعی از یاران به عیادت تو می آیند، و از آنجا لباس دخترش فاطمه (ع) کافی نبود عبای خود را از پشت در به او داد!

پیامبر(ص) و یاران وارد شدند، و بعد از عیادت از خانه بیرون آمدند و رو به یکدیگر کرده و از بیماری فاطمه (ع) اظهار تأسف می کردند، پیغمبر اکرم (ص) رو به آن ها کرد و فرمود: «اما انّها سیدة النساء یوم القیامة».

بدانید او بانوی تمام زنان در قیامت است.

4- در تعبیر دیگری که در «صحیح بخاری» معروفترین منبع حدیث اهل سنت - آمده از قول «عایشه» می خوانیم:

روزی «فاطمه» (سلام اللّه علیها) نزد پیامبر(ص) آمد، راه رفتنش درست مانند راه رفتن او بود، پیغمبر اکرم (ص) فرمود: خوش آمدی دخترم! سپس او را طرف راست و یا چپ خود نشاند، بعد رازی در گوش او گفت، و به دنبال آن فاطمه گریان شد.

من (عایشه) گفتم چرا گریه می کنی؟ بار دیگر پیامبر(ص) راز دیگری به او گفت، فاطمه (س) خندان شد.

گفتم: من تا امروز شادی که اینچنین با غم نزدیک باشد ندیده بودم، و از علت آن سؤال کردم.

فاطمه (س) گفت: من سرّ رسول خدا را فاش نمی کنم، و این مطلب ادامه داشت تا پیامبر(ص) از دنیا رفت، آنگاه سؤال کردم، گفت:

مرتبه اول پیامبر(ص) به من فرمود جبرئیل هر سال یکبار قرآن را بر من عرضه می داشت، امسال دوبار عرضه داشت، و من فکر می کنم فقط به این دلیل است که اجل من نزدیک شده، و تو اولین کسی خواهی بود که به من ملحق می شوی من هنگامی که این سخن را شنیدم گریه کردم.

سپس فرمود:

ام ترضین ان تکونی سیدة نساء اهل الجنة و نساء المؤمنین؟!:

«آیا تو راضی نمی شوی که بانوی زنان اهل بهشت یا زنان با ایمان باشی»؟ هنگامی این سخن را شنیدم شاد و خندان شدم.

از بررسی مجموع این احادیث به خوبی روشن می شود که اگر در یکجا فاطمه (س) یکی از چهار زن بزرگ جهان معرفی شده، هیچ منافاتی با این معنی ندارد که او از میان آن چهار زن برترین آن ها است.

شاهد این سخن علاوه بر آنچه از لابلای احادیث گذشته استفاده می شد حدیث زیر است:

5- در کتاب «ذخائر العقبی» از ابن عباس از پیغمبر اکرم (ص) چنین نقل شده است:

«اربع نسوة سیدات سادات عالمهن: مریم بنت عمران و آسیة بنت مزاحم و خدیجة بنت خویلد و فاطمة بنت محمد(ص) و افضلهن عالما فاطمة(ع)».

«چهار زن بانوی بانوان جهان خود بودند: مریم دختر عمران و آسیه دختر مزاحم و خدیجه دختر خویلد، و فاطمه دختر محمد(ص) و از همه آن ها برتر فاطمه (س) بود.

تعبیر به «افضلیت» مسایل زیادی را در بردارد، و بیانگر مقام علمی و تقوی و ایثار و فداکاری و سایر ملکات فاضله است.

قرآن صریحا می گوید: مریم با فرشتگان سخن می گفت و آن ها نیز با او سخن می گفتند (آل عمران / 42و43 و آیات آغاز سوره مریم).

و نیز می گوید: برای مریم غذای بهشتی در کنار محرابش حاضر می شد (آل عمران آیه 37).

و نیز می گوید: مریم «صدیقه» بود (مائده/75).

و مقامات دیگری برای او، و زنان بزرگی مانند آسیه بیان می کند، پیغمبر اکرم (ص) نیز مقامات بزرگی برای خدیجه بیان فرموده.

روایات فوق یعنی روایات افضلیت فاطمه (س) همه این افتخارات و افزون بر آن را برای بانوی اسلام فاطمه زهرا(س) اثبات می کند.

1. این حدیث رادر مستدرک الصحیحین ج 2 ص 497 آورده و سپس تصریح می کند که اسناد این حدیث صحیح است.
2. این حدیث نیز در همان کتاب ج 3 ص 156 نقل شده و باز تصریح می کند که سند آن صحیح است.
3. «حلیة الاولیا» جلد 2 صفحه .142
4. «صحیح بخاری» کتاب بدء الخلق.
5. «ذخائر العقبی» صفحه 44 - «سیوطی» نیز «در المنثور» این حدیث را ذیل آیه «و اذ قالت - الملائکه یا مریم...» (آل عمران /42) آورده است.