نشست علمی با حضور استاد حسین انصاریان در دانشگاه ادیان و مذاهب برپا شد

 نشست علمی با حضور حضرت استاد حسین انصاریان و جمعی از دانشجویان و اساتید دانشگاه ادیان و مذاهب در نمازخانه این دانشگاه برگزار شد.
در ابتدای این نشست، حجت الاسلام الهی منش به هدف و ضرورت برپایی این نشست اشاره کرد و گفت: امروزه به عرفان شیعی اتهاماتی می زنند که این معارف عرفانی برگرفته از فرهنگ های غیر اسلامی و زرتشتی و بودائیت است. در این جلسات در پی این هستیم که به تبیین شاخصه های عرفانی شیعه بپردازیم.
در ادامه این نشست استاد انصاریان به تبیین مساله عرفان پرداخت و اظهار داشت:اگر اصطلاح عرفان به معنای شناخت باشد و به معنای بکارگیری مسائلی که در تزکیه انسان و در رشد و کمال انسان مؤثر است، باید گفت عرفان به این معنا، ریشه در نبوت انبیاء خدا و ائمه طاهرین و اهل بیت پیغمبر-صلوات الله علیهم اجمعین- دارد.
 وی با بیان اینکه تا کنون در زمینه عرفان ، کتاب مدون، صحیح و سالمی حداقل در فرهنگ تشیع ارائه نشده ، تصریح کرد: در این زمینه یک ضرر عمده ای که داشتیم، این بود که تحت همین عنوان، کتابی جامع و سالم از سوی تشیع تدوین نشده است. در حالی که اهل تسنن عرفانی را که دارند  و آن را نوشته اند، یقینا با دقت در نوشته هایشان، متوجه می شویم که آن عرفانی التقاطی است. یعنی مکتب های دست پخت زمینیان با بخشی از فرهنگ الهی، آمیخته شده و به عنوان عرفان اسلامی، ارائه شده است.
استاد انصاریان افزود:  البته در کنار عرفان به معنای واقعی، مکتب سازی های زیادی هم صورت گرفته است که این مکتب سازی ها، عمدتاً یااز طریق  شخصیت سازی کاذب بوده، که نتیجه آن، پر شدن جیب شخصیت های ساخته شده است و یا تبدیل به مدرسه ای در برابر فرهنگ اصیل پروردگار شده است.
وی با مقدم دانستن عرفان انبیا بر سایر عرفان ها و مکتب های بشری، تاکید کرد: مسلما عرفان انبیاء،بر همه آنها  مقدم  است. دین سازی و فرهنگ سازی از کنار دین صحیح شروع شده است.در نام گذاری مکتب اسکندریه قدیم، مکتب عرفانی قدیم ایران، مکتب های یونانی و مکتب های هندی به اصطلاح مکتب،  و یا عرفان ،جای بسی شک و تردید است. به نظر نمی رسد که بشود آنها را بدین عنوان نامید.
این استاد عرفان در ادامه یادآور شد: مایه اولیه و اصلی عرفان اهل بیت "قرآن مجید"است و این عرفان با راهنمایی هایی که از قلب ملکوتی ائمه طاهرین-علیهم السلام- طلوع کرده، درآمیخته است. در این زمینه منابع ما در آیات قرآن و روایات و دعاها، بسیار کامل و جامع است و اگر بتوانیم این حقیقت را تدوین کنیم و مصادیق انسانی برایش بیان و ارائه کنیم، می توانیم بر عرفان های کاذب غلبه کنیم و در این مسیر قطعا پیروزی با ماست.
وی خاطر نشان کرد: پروردگار متعال طبیعت انسان را به گونه ای قرار داده که از شیرینی های معنوی به همان نسبت شیرینی های ظاهری لذت می برد .ما در این زمینه آیات و روایات و دعاهایی داریم؛ مخصوصا بخشی از دعای کمیل، دعای عرفه ، دعای ابوحمزه ثمالی، بخشی از خطبه های نهج البلاغه، مثل خطبه 86. که در این خطبه امیرالمومنین(ع) در بیان 40 ویژگی عرفاواقعا بی نظیر است.
استاد انصاریان اگر معنای شناخت عملی کردن خواسته های پروردگار و ائمه، باشد، این مورد چندین شناخت را شامل می شود،از جمله شناخت خود حضرت حق و اهدافش از خلقت انسان و خواسته هایش از انسان و شناخت دنیا و جایی که انسان در آنجا به دنیا می آید و مدتی آنجا می ماند و بعد او را به عالم دیگر سفر می دهند.
 وی ادامه داد: قبل از حضرت علی، کسی اینگونه به دنیا نگاه نکرده، این نگاه را وقتی امیر المومنین به انسان می دهد، این انسان به شخصی منظم، با وقار، با کرامت و اثر گذار تبدیل می شود. آن حضرت در مورد دنیا فرمودند:"مسجد احباء الله"؛ که برخی فرمودند: اگر انسان جایش را بدین شکل بشناسد و متذکر هم باشد و متوجه باشد در هر قدمی که بر می دارد، در مسجد خدا قدم می گذارد، بیشتر مواظبت می کند. چنین فردی  محال است که در مسجد غفلت کند و یا با گناهانش این مسجد را آلوده کند.
استاد انصاریان تصریح کرد: نکته مهم در شناخت منزل، این است که این منزل و این دنیا غیر دائم است و منزل دائم را می سازد، با رفتار درست عارف به حق، عارف به دنیا. با این نگاه، دنیا برای انسان مزرعه آخرت می شود؛ ابزار برای عبادت خدا و برای ساختن جهان بعد می شود.

وی با بیان اینکه در شبانه روز، 10 بار به این معنا یعنی شناخت انسان از خود، سوق داده می شویم ، افزود: در قرآن آمده که به گونه ای نماز بخوانید که " و أنتم سکاری" نباشید! در برخی روایات گفتند: منظور از سکاری ، این است که با سستی ، بی میلی، تنبلی، با حالت خستگی نماز نخوانید. به گونه ای نماز بخوانید که عالم و آگاه باشید.کلید مسئله عرفان این است که کلمه معبود را با آوردن یکی از ادات حصر، مقدم بر عابد کرده، یعنی همه چیزانسان تکیه بر او دارد و استقلالی از خود ندارد. فرمودند: " ایاک نعبد" ، این مقدم کردن معبود در همه چیز است . خدا در همه حالات و همه شئون و همه زندگی باید بر انسان مقدم باشد. حرف و ذات و صفات خدا باید نزد انسان بر همه مقدم باشد و انسان در کنار خدا، فقط به عنوان یک گدای گرسنه و تشنه به امور مادی و معنوی قرار داشته باشد.
استاد انصاریان خاطر نشان کرد: قرآن می گوید: خدا بر همه چیز مقدم باشد؛ چون خداوند در نزد خیلی ها مؤخر است . در سوره توبه، خدا 8 مورد را بیان می کند؛ آیه با این جمله شروع می شود:" قل إن کان آبائکم و ابنائکم" ...بعد می رسد به پول و خانه و کوشش ها، می فرماید: " احب إلیکم من الله و رسوله" ، یعنی آیا شما اهل توحیدید؟ من را شناختید؟اهل شناخت و توحید کسانی اند که عملاً و اعتقاداً، وجود خدا را مقدم قرار بدهند. اول او، بعد همه عالم، اگر آن ها در ورودشان به زندگی من هماهنگ با او باشند:" هو الاول". خدا این را شبانه روز 10 بار، به عنوان ذکر واجب به ما القا می کند.
وی به سخن حضرت امیرالمومنین که فرمودند:" عظم الخالق فی انفسهم...صغر مادونه فی اعینهم" ،اشاره کرد و گفت:  این جمله،  جمله بسیارعجیبی است که اصلا غیر خدا را نگذاشتند وارد درون شود؛ همه موجودات را کنار او کوچک می بینند و اگر هم با موجودات سرو کاری پیدا کنند فقط به این دلیل است که آن ها ابزار حق اند و خدا آن ها را در اختیار من قرار داده که از آن ابزار قدرت بگیرم تا به قرب و رضای خدا برسم.
این استاد عرفان در ادامه یادآور شد: در عرفان شیعی و الهی، برای عارف ،خدا بر همه چیز مقدم است. هیچ خواسته ای را عارف از کسی قبول نمی کند مگر هماهنگ با خواسته حق باشد. هیچ قدمی را بر نمی دارد مگر اینکه رضای خدا را در آن قدم حس کند. عارف در مقام فدا کردن و هزینه کردن خود برای خداست ، که پای اخلاص هم در کار است. اخلاص مخلَصینی که خیلی عجیب است.مرحوم مجلسی در جلد 13 بحار نقل می کند : وقتی موسی بن عمران در سن 21 سالگی وارد خانه شعیب می شود، موقع شام ، شعیب موسی را به سفره دعوت می کند. موسی که مدت ها بود غذای خوبی نخورده بود، بجای اینکه برود و از غذا استفاده کند و لذت ببرد، به شعیب گفت من سر این سفره نمی نشینم؛ برای اینکه من برای دخترانت از چاه آب کشیدم و این کار را برای خدا کردم ، و از تو انتظاری ندارم . من اهل خانواده ای هستم که عملِ لله را به یک زمین پر از طلا عوض نمی کنند.
این عرفان قرآنی است. در عرفان اهل بیت-علیهم السلام- هم اساس و پایه زندگی به "تقواست". یعنی حرکت چه در ظاهر و چه در باطن، فقط رضای حق معنا دارد. نگاه عارفبه "ما فی ایدی الناس"نیست. او خدا را مقدم کرده و همه چیز را با خدا حساب و معامله می کند." افما أُسس، أَسس بنیانه علی تقویمن الله و رضوانه" چقدر این زندگی زیباست که آدم هر کاری که می خواهد بکند در پایه رضای خدا و جلب رضای محبوب انجام دهد.
وی با بیان اینکه عارف به دنبال نور و روشنایی و فراری از هر حجاب ظلمانی است، تصریح کرد: او این نور را از کجا می آورد؟ " فی بیوتٍ أذن الله أن ترفع و یسمع فی نصیبه" ، از بیوت انبیاء و بیوت ائمه-علیهم السلام- ، که این ها در این خانه ها به اذن خدا منزلت و مقام دارند.عارف، شب و روز خدا را کامل و بی نقص می بیند و این نگاهش هم دائمی است ، اینها کسانی اند که هیچ چیز بر آن ها حاکم نیست و هیچ چیز مقیدشان نمی کند. شب برای عرفا روز است.نامه عرفانی پیامبر اکرم-صلی الله علیه و آله- به خدا : " اللهم اجعل لی فی قلبی نوراً و فی لسانی نوراً و فی بصری نوراً و فی سمعی نوراً و عن یمینی نوراً و عن یساری نوراً و من فوقی نوراً و من تحتی نوراً ... واجعل لی فی نفسی نوراً.در سوره نساء ، آیه 174هم از خدا می خواهیم که همه چیز من را نور قرار بده:" انزلنا الیکم نورا مبینا".
در پایان این نشست استاد انصاریان پیشنهاد تدوین کتبی برای تدریس در سطح دانشگاه ها را دادند تا جامعه ما از این عرفان های غلط دور باشد و با عرفان شیعی واقعی آشنا شود.