مفهوم مردم سالاری : اصطلاح «جمهوری» مفهومی متعین و ثابت ندارد به گونه ای که گاهی در مقابل رژیم سلطنتی وگاه در برابر رژیم دیکتاتوری و خودکامه به کارمی رود. به عنوان مثال نظام حکومتی در آمریکا، فرانسه وخیلی از کشورها جمهوری است. در حقیقیت مردم سالاری وحفظ جمهوریت در یک نظام دخالت دادن مردم در نوع وکیفیت حکومت و تصمیم گیری های آن می باشد و این مفهوم در جهان امروز مصطلح شده است ولی نباید گمان کرد وقتی صحبت از جمهوری پیش می آید حکومت دینی را نیز باید برآن تطبیق دهیم زیرا مردم سالاری دینی باید مطابق با موازین اسلامی باشد نه موازین دموکراسی غربی. دموکراسی غربی از آنجا سرچشمه می گیرد که مسیحیت نتوانست حاکمیت را خوب سامان دهد و بدین ترتیب ایده حکومت مردم بر مردم به وجود آمد یعنی حکومتی که به دست مردم باشد ونوع حکومت و قانون خود را تعیین کنند حتی اگر خلاف دین باشد.
ناسازگاری اسلام با مردم سالاری غربی : دین اسلام در همه مسائل فردی ،اجتماعی وسیاسی دارای برنامه است و به همین سبب هرگز اجازه نمی دهد که مردم بر سر یک عقیده ضد دینی اجماع کنند و آن را حقیقت محض به شمار آورند. اسلام مانند مسیحیت تحریف شده نیست که نتواند درباره مسائل اجتماعی ، حکومتی و بین المللی نظر بدهد وحکم کند؛ بلکه به تمامی جنبه های زندگی توجه دارد ومتن قرآن و سنت پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) و سیره ائمه اطهار(علیه السلام) سرشار از دستورات اجتماعی و حکومتی است. قرآن به مسلمانان اجازه نمی دهد که فقط در مسائل فردی بنده خدا و در مسائل اجتماعی و سیاسی بنده مردم باشند وحکومت و قانونی را اگرچه ضد احکاماسلامی باشد بپذیرند. بهتر است روشنفکران جامعه ما که عنوان «دگراندیش» را برای خود برگزیده اند ابتدا اسلام را به خوبی بشناسند وآن گاه تأملی کنند که آیا این دین با دموکراسی غربی قابل جمع است ؟! آیا اسلام فقط در مسائل نماز ،روزه ، زکات و... خلاصه می شود ودر مسئله حکومت و سیاست ملاک مشروعیت را به رأی مردم می داند؟! در حالی که قرآن حکومت و قانون را مختص به خدا می داند و می فرماید : حکم و حاکمیت مخصوص خداوند می باشد. 1 نقش مردم در حکومت دینی : هیچ حکومتی نمی تواند بدون مشارکت مردم کاری از پیش ببرد. در زمان حکومت جهانی حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز بنا بر روایات متعدد حضرت به واسطه مردم و یاران خود جهان راتحت حاکمیت خوبش درمی آورند. برخی این گونه القاء می کنند که مردم علاوه برعینیت بخشیدن ومحقق ساختن حکومت دینی به آن مشروعیت می بخشند اگر مردم نباشند هیچ کدام از پیامبران امامان و فقهای دینی که از طرف خداوند منصوب شده اند حق حاکمیت ندارند! در جواب این افراد باید گفت : مشروعیت حکومت دینی ازطرف خداوندو به نصب الهی است ورأی و نظر مردم هیچ نقشی در مشروعیت حکومت آنان ندارد چنان که در مورد حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز همین گونه می باشد. البته در شکل گیری حکومتهای دینی نقش اساسی را مردم برعهده دارند یعنی این گونه نیست که حاکمان الهی (معصومین (علیه السلام) و جانشینان آنان) حکومت خویش را با نیروی قهری بر مردم تحمیل کنند، بلکه خود مردم با دل و جان با آنان بیعت می کردند و با رغبت پذیرای حکومت آنان می شدند و کمک های بی دریغ آنان باعث تحکیم پایه های حکومت دینی می شد. قرآن کریم در مورد حکومت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) ونقش مردم از مقبولیت عمومی در ایجاد حکومت سخن می گوید و می فرماید «خدا است که تو را با یاری خویش ومؤمنان تقویت کرد»2 حضرت امیرالمؤمنین در مورد بیعت کردن مردم با وی و کمک آنها در ایجاد حکومت دینی می فرماید: اگر حضور بیعت کنندگان نبود و باوجود یاوران حجت بر من تمام نمی شد حکومت را (با وجود مشروعیت) به حال خود وا می گذاشتم.3 البته شکی نیست که حاکمان الهی وظیفه دارند در راه تحقق عدالت و مساوات میان بندگان خدا نهایت تلاش و جدیت را مبذول دارند و این معنای اساسی مردم سالاری دینی است.
ترجیح مشروعیت دینی بر مقبولیت مردمی در حکومت مهدوی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)
همه هستی از آن خدا است وانسانها همچون همه پدیده های عالم مملوک او هستند. بنده ای که همه چیزش از آن خداست تصرف در او بدون اذن مالک حقیقی مجاز نخواهد بود. بر اساس بینش ناب مهدوی نظام باید بر اراده تشریعی الهی اداره شود و رضایت خداوند و اذن او در امور مختلف ضرورت دارد. در بینش اسلامی مجوز هر کاری به ویژه مسائل حکومتی و قانونی بر عهده خداوند است. رأی و نظر مردم در حکومت مهدوی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مقام و جایگاه خود را دارد ولی برای انسان حجت شرعی نمی آورد و چیزی را که در شریعت اسلامی از آن نهی شده است مانند ربا، همجنس بازی ، بی حجابی و... با رأی و انتخاب مردم مجاز نمی شود. در واقع رأی خداوند در همه جا مطاع است و درنظام مهدوی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) اعتبار نظر مردم بر اساس «امرهم شوری بینهم» تا وقتی است که با دین منافات نداشته باشد. حکومت حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) مانند حکومت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) و حضرت علی (علیه السلام) برخاسته از اذن و نصب خدا است ایشان با کمک مردم می کوشند تا یک جامعه ایده آل سرشار از از منافع مادی و معنوی را به منصه ظهور گذارند و این مردم سالاری حقیقی است که در زمان حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) کاملا محقق می گردد، امام صادق (علیه السلام) یکی از عوامل بالفعل ایجاد حکومت مهدوی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را کمک و یاری مردم مسلمان می دانند و می فرماید: «گویا قائم آل محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) و یاران او را در نجف و کوفه مشاهده می کنم که سجده ها در پیشانی آنان اثر گذاشته است ، آنان شیران روز و پارسایان شب می باشند، گویا قلب آنان مانند پاره آهن و به اندازه چهل مردم هر کدام از آنها قدرت دارند.»4 حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) با اذن الهی و تأییدات او و یاری خود مردم سالاری دینی را که همان ایجاد عدالت و زندگی همراه با صفا و تکامل و معنویت است برای مردم جهان ایجاد می نماید و دیگر هیچ گونه فقری در جهان یافت نمی شود و این همان کلام امام صادق (علیه السلام) می باشد که فرمودند : « وقتی قائم (علیه السلام) قیام کند حکومت بر اساس عدالت قرار می گیرد و ظلم برطرف وجاده ها امن می شود و برکات زمین خارج می گردد و هر حقی به صاحبش می رسد... گنج های زمین ظاهر می شود و برکات خود را ظاهر می کند و کسی فقیری برای کمک مالی پیدا نمی کند زیرا همه مردم (مؤمنان) بی نیاز و غنی خواهند شد...»5
پی نوشت ها:
1. یوسف ، 67
2. انفال ، 62
3. نهج البلاغه ، خطبه 3
4. بحارالانوار، ج52،ص 386
5. همان ، ص 338
منبع : پایگاه نور پرتال
